Pressan - 15.03.1990, Blaðsíða 28

28
Fimmtudagur 15. mars 1990
annars konar viðhorf
Vinsamlega handskrifið bréf til JRK og látið fylgja fullt nafn og
kennitölu, ásamt dulnefni. Svörin byggjast á innsæi Jónu Rúnu
og rithandarlestri og því miður er alls ekki hægt að fá þau í einka-
bréfi.
PRESSAN — Jóna Rúna Kvaran, Ármúla 36, 108 Reykjavík.
Mikilvœgi sjálfsþekkingar
,,Kœra Jóna!
Þaö er eiginlega þrennl sem mig
langar aö fá álil þill á. Fyrir þad
fyrsta fyrirgefningin, í ödru lagi
sjálfsást og að lokum sjálfsímynd.
Eg er um þrílugl og er nýskilin.
Vissulega er skilnaður „ódýr lausrí'
en slundum þó óumflýjanlegur.
Hann óskadi eflir honum og þar af
leidandi er ég á uissan hátt nidur-
lœgd. Þad er sama þóll ég reyni ad
skilja manninn eins og hann er með
kostum og göllum. Eg á samt erfill
með uð fyrirgefa honum að velja
þessa óskemmlilegu leið, án þess að
berjast svolítið. Ég hef verið mjög til-
finningalega einangruð. Ná er ég
allt i einu farin að sýna tilfinningar
mínar og innri mann og þá upp-
gölva ég ýmislegl miður áhugavert,
ég er ströng, hörð og alvarleg við
sjálfa mig og þar af leiðandi við
aöra. Að undanförnu hefég tekið á
þessum vanda og bœði reynl að
vera umburöarlynd og elsk að
sjálfri mér. En það skrítna er að ég
á belri samskipti við aöra en fyllisl
stundum óbœrilegri seklarkennd yf-
ir því að vera góð við sjálfa mig. Það
er enginn vafi á að starf mill kann
að ráða miklu um hvernig aörir
meta mig. Heldur þú, Jóna, að ég
geti nokkurn líma sœlt mig við að
þetta sé eðlilegur hluti þess að hafa
kosið sér ákveðið lífshlutverk?
Hafðu þökk."
Kæra indíánakona!
Þakka þér innilega fyrir einlægt
og heiðarlegt bréf. Við reynum í
sameiningu að velta fyrir okkur
mögulegum skýringum á þessu
þrennu sem kvelur þig og hugsan-
legum leiðum til lausnar.
Tímabil straumhvarfa
Þegar jafn mikilvægar breytingar
eiga sér stað í lífi okkar og hjóna-
skilnaður er hætt við töluverðum
innri skjálfta. Fyrirgefning í þessu
ástandi er ekki möguleg því við get-
um ekki séð hvað í raun og veru ætti
að fyrirgefa. Við vorum nefnilega
ekki að hafna neinum, heldur leita
skýringa á ástandi sem óneitanlega
virkar lamandi. Vissulega er fyrir-
gefningarformið einn fegursti vott-
ur kærleikans hjá kristnum mönn-
um. í hugarangri þess ástands sem
skapast vegna hæfileikaskorts okk-
ar sjálfra eða annarra til að sjá,
hverju maður veldur sjálfur og
hverju hinn póllinn, er hætt við að
sá sem ekki er tilbúinn að slíta sam-
bandi, en vill leita lausnar án flótta
og sjálfsblekkingar, verði öskureið-
ur og sundurtættur þegar ekki er á
hann hlustað. Þú ert enn á valdi þess
liðna þegar þú segir: ,,Ég er hörð,
ströng og alvarleg við sjálfa mig."
Þetta er greinilega vísbending um
að þér sjálfri hætti til að hafna per-
sónu þinni og þarna þarftu að læra
fyrst að fyrirgefa sjálfri þér það að
vera eins og þú ert. í stað þess mild-
ar þú þig í annarra manna garð, en
ef þér svo verður á að elska sjálfa
þig þá byrja refsiaðgerðir sem
byggjast upp á óbærilegri sektar-
kennd. Hætt er við að þú eigir nokk-
ur vantöluð orð við tilfinningalega
parta þína. Nú er iífshlutverk þitt
þess eðlis, eins og þú bendir rétti-
lega á, að auðvelt er fyrir ókunnuga
að villast á persónu þinni. Við því er
engin lausn vegna þess einfaldlega
að þeir hafa rétt á að hafa hvaða
skoðun sem er á þér. Rétt sjálfs-
ímynd er nauðsynleg og hana fáum
við með því að láta ekki mat ann-
arra á persónu okkar og verkum
breyta því sem okkur er kært og
eðlilegt í eigin fari.
Skriftin skodud
Upphafsstafir gefa til kynna
góða greind, frelsisþrá, skapfestu,
sjálfstæða hugsun og járnvilja. Þetta
getur skýrt af hverju nauðsynlegt er
að rökrænar ástæður þurfi að liggja
á bak við mikilvægar ákvarðana-
tökur, eins og skilnað. Tölustafir
benda á mjög gott upplag og andúð
á tvöfeldni í hugsun. í tölustöfum
kemur líka fram, að vegna ótta við
breytingar, bæði hjá sjálfri þér og í
aðstæðum þínum, þrjóskast þú við
að horfast í augu við óumflýjanleg-
ar breytingar í einkalífi. Það mynd-
ast náttúrulega taugaspenna innan
frá sem afleiðing af þessu. Slík af-
staða og líðan geta snúist í órétt-
mæta sektarkennd gagnvart eigin
sjálfsímynd, þér finnst þú hafa
brugðist. Efri stilkir stafanna vísa
til þess að frá bernsku hafir þú verið
undir of sterkum áhrifum einstakl-
ings sem er einfaldari gerðar en þú
sjálf.
Neðri stilkir gefa til kynna, að
þú hafir tilhneigingu til að þóknast
fólki á skökkum stöðum og leggir of
mikið kapp á að sanna þig. Þetta er
óþarfi, vegna þess að hæfileikar þín-
ir eru augljósir. Þú átt eftir að hoppa
hæð þina yfir að hafa sloppið úr
hjónabandinu tiltölulega ódýrt eins
og þú bendir sjálf á. Mótaðilinn
gerði þér vissulega greiða með því
að hafna þér þannig og á ómeðvit-
andi þátt í að færa þig huggulega í
átt að draumastelpunni þér, Guði sé
lof.
Innri stilkir gefa til kynna, að þú
getir orðið brautryðjandi í störfum
og áhugasvið þín geti breyst. Spáss-
íur benda á, að þú sért trygglynd,
langrækin, þver og hrædd við að
sýna þínar réttu tilfinningar. Aftur á
móti kemur greinilegaj' ljós á bilinu
á milli orða þinna að þú kannt að
elska, ert bliðlynd, einlæg og
kannski hrekklaus. Halli stafanna
vísar til þess, að það sem þú getur
reiknað út fyrirfram falli þér best,
allt sem kemur aftan að þér skelfi
Þig-
Punktar og kommur eru vís-
bending um að þú sért friðsöm, en
hafir gaman af að ögra fólki, sér-
staklega ef það metur þig ekki rétt.
Auk þess segir þetta, að þú sért
sveigjanleg, fordómalaus, sniðug og
jákvæð, þegar kemur að lausn mála
fyrir alla nema þig sjálfa. Halli
skriftarinnar segir, að þú sért hug-
myndarík, samviskusöm og góð-
gjörn. Hallinn gefur líka til kynna
að þú sért vinnualki, auk þess að
vera þægileg félagslega. Þetta getur
skýrt alvöru þína og pirring, þegar
þú ert misskilin. Frekar einræn
manngerð, tilfinningalega lokuð, en
djúpt hugsandi. Uppörvandi fyrir
þann sem bæri gæfu til að elska þig,
en ekki að breyta þér, það gerir þú
auðveldlega sjálf.
Eða eins og kröfuharða sveita-
stúlkan sagði eftir hörkukartöflu-
tínslu í fyrrasumar: „Elskurnar mín-
ar, síðan ég fékk mér eldrauða bik-
iníið og hœtti að hlýöa heimsku
fólki er ég ennþá áhugaverðari,
jafnvel í grœnmetisstakknum."
Kæra indíánakona, Guð gefi þér
hugrekki til að vera þú sjálf og megi
sem flestir átta sig á innri manni þin-
um, þvi hann er töluvert sérstakur.
Með vinsemd,

kynlifsdálkurinn
Bréf til kynlífsdálksins má skrifa undir dulnefni.
Utanáskriftin er: PRESSAN — kynlífsdálkurinn, Ár-
múla 36, 108 Reykjavík.
Þjódfélagslegt hlutverk kláms/erótíkur
Fyrir stuttu barst mér bréf ut-
an af landi frá lögfróðum aðila.
Þessi einstaklingur taldi að „um-
burðarlyndi í íslensku þjóðfé-
lagi væri ekki nægilegt" til að
hann vildi láta nafn sitt koma
fram. Eg skil það og vil bara
þakka þessum aðila fyrir afar
áhugavert bréf.
Ein af spurningunum sem
hann velti fram var hvort klám
geti haft þjóðfélagslegu hlut-
verki að gegna. Vissulega eru til
ýmsar kenningar um það, en
mér finnst afar mikilvægt að við
séum nokkurn veginn sammála
um hver skilgreining kláms sé
(og hvað sé erótík) áður en um-
ræðan heldur lengra. Ég get að
minnsta kosti ekki rætt um þjóð-
félagslegt hlutverk kláms nema
skilgreina hugtakið að ein-
hverju leyti og gera það upp við
mig hver sé munurinn á því og
erótík. Þetta er alls ekki auðvelt
verk, því þó við yrðum sammála
um skilgreiningu er „grátt
svæði“ þarna á milli.
Allsber karlmadur
Almenningur hefur ótrúlega
skiptar skoðanir á því hvað telst
klám og hvað ekki. Ein ástæðan fyr-
ir því hvað klámumræða er erfið er
að engir eru sammála um skilgrein-
ingu. Það væri ákaflega erfitt að
fara að reisa brú án þess að hafa skil-
greint eðli brúa! Fyrir tólf árum birt-
ust niðurstöður rannsóknar á við-
horfum almennings í Bandaríkjun-
um (ekki til neinar íslenskar rann-
sóknir) til kláms í „Journal of Sex
Research“-tímaritinu. Þar kom til
dæmis fram að 11% finnst það vera
klám að sjá par kyssast — andlitin
sjást eingöngu. Helmingi úrtaksins
fannst það vera klám að sjá allsber-
an karlmann og 79% að sjá tvo karl-
menn kela hvorn við annan.
Kannski myndum við íslendingar
svara öðruvísi og samsvarandi tölur
væru í dag — hér á landi — 2%, 20%
og 50%, af því við teljum okkur að
sumu leyti frjálslyndari í kynferðis-
málum (hvað svo sem „frjálslyndi"
þýðir meðal okkar).
Sínum augum
lítur hver silfriö
Bréfritari segist ekki skilja hvern-
ig beri að skilja þau sjónarmið —
sem virðast við fyrstu sýn ósættan-
leg — að klám geti verið hjálpar-
meðal í kynlífi og að það geti ógnað
kvenfrelsi. Fyrir sjálfa mig geng ég
út frá því að klám sé list, prentað
efni og kvikmyndir sem sýni mann-
eskjur niðurlægðar á einhvern
hátt og örvi kynferðislega þann sem
les eða horfir. Til að hrella mig enn
frekar gæti ég svo spurt sjálfa mig
hvað sé niðurlægjandi og hvað ekki!
Og fyrir sjálfa mig geng ég út frá því
að í erótík riki meira jafnrétti meðal
fólks og að það sé ekki niðurlægt.
Fyrir eina manneskju getur klám
verið ágætis hjálparmeðal í kynlífi,
en sama efni virkað niðurlægjandi á
kvenfrelsiskonur.
Viröing í fyrirrúmi
Það er rétt sem bréfritari segir, að
hegningarlagaákvæði eru ekki
beinlínis sett til verndar kvenfrelsi
og gegn kynferðislegu ofbeldi, held-
ur fremur þeim sem eru viðkvæmir
fyrir slíku efni.
Bréfritari minnist á eina kenning-
una um þjóðfélagslegt hlutverk
kláms — það að klámið sé einhvers-
konar öryggisventill fyrir kynferðis-
lega bælingu meðal einstaklinga
sem gæti annars verið skaðleg um-
hverfinu. Nýrri kenning er að klám
kenni þeim, sem horfa á það, ofbeldi
og hvernig hægt er að niðurlægja
einstaklinga í sínu nánasta um-
hverfi. Þess vegna hafa kvenfrelsis-
konur áhyggjur af klámi sem niður-
lægir konur, börn — jú, og karlmenn
líka. Sjálf hef ég ekkert á móti kyn-
ferðislega örvandi efni — ef — það
hefur jákvæð áhrif á viökomandi.
Með jákvæðum áhrifum á ég við að
sjálfsvirðing haldist og virðing í
samskiptum við aðra. Mikið var
gaman að fá svona bréf — takk!