Pressan - 09.08.1990, Side 23

Fimmtudagur 9. ágúst 1990
23
9AKAPPHLAUPIÐ
meðan ég starfaði heima, en vonandi hefur það breyst eins og
svo margt annað á þessum tíu árum. Árið 1980 voru varla
nokkrir staðir nema Hótel Holt, Saga, Loftleiðir og Esja, en
nú eru veitingastaðir á hverju strái.“
Islendinjgarnir í Carmel hittast nokkuð oft þótt þeir hafi ekki
eiginlegt Islendingafélag á staðnum. Þorrablót vita þeir varla
hvort þeir eiga að sækja til Los Angeles eða San Francisco
þar sem Carmel er staðsett miðja vegu milli þessara tveggja
stórborga: „Báðir staðirnir toga í okkur,“ segir hann. „Við fór-
um héðan nokkrir íslendingar árið 1982 og elduðum matinn
á þorrablóti í Los Angeles. Súrmaturinn kom að heiman, en
auðvitað höfðum við líka lambalæri! Hins vegar eru flestar Is-
lendingahátíðirnar haldnar á laugardögum, hvort sem það er
þorrablót eða 17. júní hátíð, og laugardagar eru verstu dagar
vikunnar fyrir fólk í veitingabransanum. Af þeim sökum hef ég
sjaldan getað mætt.“
ísland er alltaf „heima“
Konráð var fyrsti íslendingurinn sem ég hitti en ekki sá síð-
asti sem viðurkenndi að hann hefði heimþrá: „ísland togar allt-
af í mann," segir hann. „í mínum huga er ísland alltaf „heima“.
— Ég umgengst mest Bandaríkjamenn hér, enda erum við ís-
lendingarnir flestir í veitingabransanum og þar af leiðandi
með einkennilegan vinnutíma. Staðurinn sem ég vinn á er tíu
mánaða gamall og það tekur tíma að vinna hann upp. Að með-
altali vinn ég því 290 tíma á mánuði."
Þrátt fyrir fegurðina sem Konráð býr við á hverjum degi seg-
ist hann sakna íslands: „Ég sakna barna minna og fjölskyldu,
sem öll býr á íslandi," segir hann hiklaust og bætir síðan við:
„Ég sakna einnig íslands á stundum. Það er margt gott hér, en
það er líka margt gott heima. Það eru plúsar og mínusar á báð-
um stöðum. Kalifornía hefur góða veðrið umfram ísland og hér
í Carmel hef ég náttúrufegurðina eins og heima á íslandi. Allt
iðgrænt, allt árið þó. Ég hef sjóinn og fjöllin auk þess sem hér
eru tré alls staðar. Á sama tíma er ég alveg laus við lífsgæða-
kapphlaupið á Islandi, sem er að gera alla vitlausa og gjald-
þrota á sama tíma. Hér á ég góða vini og mér líður vel hér, en
ég gæti hins vegar ekki hugsað mér að búa í stórborg."
Á kosningahátíð Clints Eastwood. Borgarstjórinn og fram
kvæmdastjórinn á góðri stund.
Veitingahúsamarkaðurinn fullur
í Carmel
Hvort hann langi til að opna eigin veitingastað svarar hann
að auðvitað sé það draumurinn, en það sé meira en að segja
það að ráðast í slíkt verk: „í Carmel má ekki setja upp nýjan
veitingastað og eina leiðin væri því að kaupa gamlan og breyta
honum, sem er mjög dýr framkvæmd fyrir utan það að fast-
eignaverð hér er svo hrikalegt. Sem dæmi þá var staður hér
seldur nýlega til japanskra eigenda fyrir 700.000 bandaríkja-
dollara og sá staður tekur aðeins um 60 manns í sæti. Þetta
verð er bara fyrir veitingastaðinn og „good will" en ekki fyrir
fasteignina. Það má þó segja að þetta verð sé í hærri kantinum!
Ég held hins vegar að það sé alveg vonlaust að ætla sér að setja
upp íslenskan veitingastað; hann myndi aldrei bera sig.“
Konráð leggur áherslu á að enginn leggi af stað í leit að at-
vinnu í Bandaríkjunum nema hafa tilskilin leyfi: „Sá veitinga-
staður sem ræður starfsmann sem ekki hefur atvinnuleyfi er
sektaður um 1000 dollara fyrir fyrsta brot. Sektin margfaldast
því eftir því sem fleiri eru við ólögleg störf. Við tökum ljósrit
af öllum skjölum, vegabréfum, starfsleyfum og tilheyrandi til
að lenda ekki í neinum vandræðum. Það er dýrkeypt fyrir veit-
ingastaði að ráða fólk sem ekki hefur leyfi, enda forðast flestir
að lenda í slíku. Þeir veitingastaðir sem helst taka fólk án
starfsleyfis eru þess eðlis að ég held ekki að nokkur sækist eftir
að vinna hjá þeim, en aftur á móti eru atvinnumöguleikarnir
fyrir þá sem hafa atvinnuleyfi því sem næst endalausir. Það
vinna núna yfir 8 milljónir manna á veitingastöðum og tengd-
um atvinnugreinum hér í Bandaríkjunum og það er áætlað að
þeir verði um 11,4 milljónir árið 2000. Bandaríkjamenn borða
að meðaltali úti 3,7 sinnum á viku, eða 192 sinnum á ári. Þess-
ar tölur telja allt frá samlokum og upp úr. Launin eru rúmir 4
dalir á tímann (240 krónur) hér í Kaliforníu en í öðrum fylkjum
getur það farið niður í 2 dali. Allir þjónar byrja á þessu kaupi
en svo er það þjórféð sem bjargar þeim.“
Ekki gleyma að gefa þjórfé!
í framhaldi af því tölum við um hversu miklu máli þjórfé
skiptir. „Það skiptir öllu máli,“ svarar hann að bragði. „Hér í
Bandaríkjunum er vaninn að greiða 15% í þjórfé, plús eða mín-
us, eftir því hvað gestúnum þykir um þjónustuna. Sá sem hugs-
ar svo að hann geti sparað sér þá upphæð, e’nda komi hann
aldrei aftur á viðkomandi stað, er þar með að rýra tekjur heilu
fjölskyldanna. Evrópubúar eru svolítið gjarnir á að vera nískir
á þjórfé, enda fá þeir oft á tíðum lélegri þjónustu en Banda-
ríkjamenn. Þetta á einkum við um Þjóðverja, sem eru þekktir
fyrir gefa lítið sem ekkert þjórfé."
Hann er ekkert viss um að íslenskir þjónar stæðu sig betur
ef þjórfé tíðkaðist á íslandi: „Almennt finnst mér íslenskir
þjónar sjá vel um viðskiptavini sína," segir hann. „Samkeppnin
er orðin svo hörð heima að hver og einn reynir sitt besta. Ég
held þó að innifalið þjórfé eigi eftir að komast á í Bandaríkjun-
um fyrr eða síðar því „Sam frændi" vill fá sitt.“
Spurningarmerkin að mestu horfin
Konráð Halldórsson er með báða fætur á jörðinni. Hann lifir
ekki á rósrauðum skýjum draumaheimsins. Þegar hann lagði
af stað frá íslandi fyrir tæpum ellefu árum var framtíðin full af
spurningarmerkjum. Eru þau öll horfin?
„Svona meira og minna já,“ svarar hann. „En auðvitað veit
maður aldrei hvað framtíðin ber í skauti sér. Kannski verð ég
hér áfram, kannski fer ég í annað land. Ég get jafnvel átt eftir
að flytja heim. Lífið er gott og þægilegt eins og er.“
Síðasta spurningin sem ég ber upp við Konráð í þessu viðtali
er sú hvort hann sé ævintýramaður eða hvort hann telji sig
fæddan undir heillastjörnu:
„Kannski er ég að hluta til ævintýramaður. Það sýndi ferðin
mín hingað í upphafi. En ég held ekki að ég sé fæddur undir
heillastjörnu. Ég er liins vegar fæddur í Vogarmerkinu og vog-
un vinnur, vogun tapar. . .“
PRESSAN í KAL/FORNÍU
TEXTI OG MYNDIR:
ANNA KRISTINE
MAGNÚSDÓTTIR