Pressan - 18.10.1990, Síða 24

24
FIMMTUDAGUR PRESSAN 18. OKTÓBER
fSLENDINGAR
Fyrir um hálfu ári birtust
ýmsir fróöleiksmolar um þjóðir
Evrópu í hinu virta breska tíma-
riti The Economist. Þar voru
sérkenni hverrar þjóðar dregin
fram með því að tilgreina með
hvaða hœtti hún greindi sig frá
öllum öðrum þjóðum.
íslendingar hafa löngum haft
þœr hugmyndir um sjálfa sig að
þeir bœru af öðrum þjóðum á
flestum sviðum. Það virðist hins
vegar hafa farið framhjá sér-
frœðingum The Economist því
eina sviðið sem þeir fundu, þar
sem íslendingar stœðu framar
öðrum þjóðum, var að á íslandi
hefðu selst fleiri eintök af leikn-
um Trivial Pursuit miðað við
höfðatölu en í nokkru öðru
landi.
En hvað er þá orðið um þá
sannfœringu íslendinga að þeir
séu ríkari, langlífari og duglegri
en aðrar þjóðir? Og hvað með
íslenska fiskinn, íslensku ullina
og íslenska vatnið? Og er ísland
ekki hreinasta og fallegasta
land í heimi?
Hafa Islendingar ekkert fyrir
sér í trú sinni á sjálfa sig og
landið? Eða eru þeir grobbnasta
þjóð í heimi?
\\ir,
>e
• ÍSLENDINGAR
DUGLEGASTA ÞJÓÐ
í HEIMI
Þessi hugmynd er sjálfsagt ævaforn og
eldri en allur tölulegur samanburður á
vinnuframlagi einstakra þjóða. En eftir að
samanburðurinn fór að birtast fékk hug-
myndin vængi og varð að staðfastri trú.
Gallinn er sá að þessi samanburður gef-
ur skakka mynd og ýkir vinnuframlag ís-
lendinga stórkostlega. Ef segir til dæmis í
sænskum skýrslum að þarlendir vinni 42
tíma á viku þýðir það að menn vinna 42
tíma á viku. Ef það sama stendur í íslensk-
um skýrslum segir það ekki allan sannleik-
ann. Þá á eftir að draga frá veikindadaga
og orlof, kaffi- og matartíma og yfirleitt
allan þann tíma sem íslendingar eyða á
vinnustað án þess að vinna.
Og þeir gera mikið af því. Útlendingar,
sem hafa unnið hér í lengri eða skemmri
tíma, hafa einmitt furðað sig á þeim ósið
íslendinga að hanga daginn út og daginn
inn á vinnustaðnum í stað þess að drífa
það af sem þarf að gera og fara síðan
heim.
r f
u
ISLENSKA ULLIN
BESTA ULL í HEIMI
Það er kannski ekki furða þó íslending-
um hafi dottið þetta í hug á þeim tíma
þegar þeir höfðu ekkert annað til að
klæða sig í á köldum vetrum en blessaða
ullina. Það jaðrar hins vegar við brjálsemi
að þessi trú skuli hafa viðhaldist fram á
þennan dag.
Hörmulegasta bernskuminning þúsunda
af yngri kynslóð íslendinga er frá því þeg-
ar þeir voru neyddir til að ganga í ull næst
sér. Þessi reynsla er svo mögnuð að hún
hefur orðið að lykilatriði í persónusköpun
margra bókmenntaverka um bernsku og
uppvöxt.
Engu að síður hafa íslendingar talið sjálf-
um sér trú um að útlendingar viti ekkert
betra en klæðast íslensku ullinni.
Reyndar hefur sagan afsannað þessa full-
yrðingu. Álafoss hefur nánast gefist upp á
að selja flíkur úr íslensku ullinni og flytur
þess í stað inn ull frá Nýja-Sjálandi í stór-
um stíl til að nota í framleiðslu sína.
Sérkenni íslensku ullarinnar eru einfald-
lega of stingandi í orðsins fyllstu merk-
ingu. Það sem einkennir hana er að hún
skiptist í dúnmjúkt þel og gróft tó. Þar sem
enginn nennir lengur að aðskilja þetta
tvennt bera ókostir tósins kosti þelsins of-
urliði.
GÆTU UNNIÐ
EUROVISION EF ÞEIR
BARA TÆKJU ÞÁTT í
KEPPNINNI
Þessu trúðu íslendingar í næstum tvo
áratugi. Sumir trúðu því svo sterkt að þeir
hafa enn ekki fyllilega áttað sig á útkomu
Gleðibankans. Þegar Eitt lag enn komst í
fjórða sæti síðast magnaðist á ný upp trúin
á mátt íslenskra dægurlaga.
4.
VATNIÐ
í HEIMI
úó
ód
ÍSLENSKA
BESTA VATN
Fyrir fáeinum árum var gerð athugun á
drykkjarvatni ísfirðinga. í henni kom í ljós
að vatnið var ekki hæft til drykkjar. Sömu
sögu er að segja víðar af landinu.
Drykkjarvatn er víðast hvar tekið úr yf-
irborðslindum og getur orðið mórautt í
leysingum. Það er líka óvarið fyrir saur-
gerlamengun frá mávum og sauðfé. Þann-
ig er til dæmis lífsnauðsynlegt að hreinsa
drykkjarvatn Akurnesinga áður en þess er
neytt og sömu sögu er reyndar að segja af
nokkrum byggðarlögum öðrum.
Annars staðar á landinu er vatnið
hreinna og hæft til drykkjar. En hvað sem
líður ofurtrú íslendinga á gæðum vatnsins
og hreinleika hafa útlendingar verið ófáan-
legir til að kaupa það, þrátt fyrir þrotlaus-
ar tilraunir íslendinga.
$
• ÍSLENDINGAR
RÍKASTA þjóð í heimi
Ef þetta hefur einhvern tímann verið
satt þá er það að minnsta kosti ósatt í dag.
Þvert á móti bendir margt til að Islending-
ar séu að verða fátækasta þjóðin í sínum
heimshluta. Nýverið lét einn af okkar virt-
ustu hagfræðingum, dr. Þráinn Eggertsson,
hafa eftir sér að íslendingar næðu þeim
áfanga um næstu aldamót.
Ástæðan fyrir því að íslendingar hafa