Pressan - 10.12.1992, Blaðsíða 7

FIMMTUDAGUR PRESSAN 10. DESEMBER 1992
B 7
Islensk
fyndni
BÖÐVAR GUÐMUNDSSON
KYNJASÖGUR
MÁLOG MENNING, 1992
■k
ánsdóttur, og hún gerir líka mynd við
hverja sögu sem er vel til fúndið og prýðir
bókina.
Jón Hallur Stefánsson
Bók Böðvars Guðmundssonar var til-
nefnd til fslensku bókmenntaverðlaun-
anna. Jón Hallur Stefánsson, gagnrýn-
andi PRESSUNNAR, er hins vegar ekki
ýkja hrifinn af þessari bók Böðvars.
IVið fslendingar höfúm gaman af
að skopast að náunganum,
bændur segja skussasögur,
heimskupör eru tíunduð í kaffitímum, at-
hafnamenn segja fyndnargjaldþrotasögur
og ritdeilur ganga næstum undantekning-
arlaust út á það að hanka andstæðinginn
á einhverjum skoplegum mistökum. Þessi
afstaða til náungans og lífsins hefur verið
íslenskum smásagnahöfundum mikil
uppspretta undanfarin ár, hvert kímni-
sagnasafnið hefúr rekið annað, misgóð en
flest vel skrifúð, léttvæg og frekar metnað-
arlítil. Mörg þessara smásagnasafna eiga
það sameiginlegt að höfúndarnir eru karl-
menn og hafa gert betur á öðrum sviðum
bókmennta. Það væri ósanngjarnt að
neffia nokkur nöfo hér en fyrsti stafúrinn
byrjar á Birgir Sigurðsson, Einar Kárason,
Einar Már Guðmundsson, Ólafur Gunn-
arsson... best ég undanskilji Þórarin Eld-
járn. í þennan hóp getum við nú bætt
Böðvari Guðmundssyni.
Kynjasögur Böðvars eru sex talsins og
allar ágætlega skrifaðar, Böðvar er ekki
bara lipur penni heldur skrifar hann trú-
verðug samtöl og hefúr gott vald á margs
konar stíl. Þeim mun meiri synd að engin
af þessum sögum nær að verða góðar
bókmenntir: þær hanga í að vera boðleg-
ur skemmtilestur en eru hvorki nógu ögr-
andi né nógu sannar til að rata réttu leið-
ina að hjarta eða heila reyndari lesenda.
Við erum til í fyndnar bækur, mikil
ósköp, en bara ef þær uppfylla það hlut-
verk sitt að hræra í tilfmninga- eða vits-
munalífi okkar, jafnvel hvatalífi okkar
einsog spennusögur og klám, en við vilj-
um vera hrærð. Það er rithöfúndarins mál
hvernig hann uppfyllir þetta miskunnar-
lausa skilyrði, mín skoðun er sú að kímni-
sögur geti virkað ágætlega, svo ff amarlega
sem höffindurinn sé að gantast með eitt-
hvað sem honum er heilagt. Böðvar fi'flast
hins vegar aðallega með trúmál og ófull-
nægða ástarþrá, og á þann hátt að maður
ályktar sem svo að þar fari trúlaus maður
í góðu hjónabandi. Það er enginn sár eða
angurvær eða ískyggilegur tónn í hlátri
Böðvars, hann híar á persónur sínar úr
öruggri fjarlægð.
Bókin byrjar á sögunni Snorratorrek
sem segir frá endurkomu Snorra Sturlu-
sonar frá Himnaríki til íslands, lipur texti
og fyndinn á stöku stað en að öðru leyti er
þetta virkilega neyðarleg saga, sú lang-
versta í bókinni. Þar hjálpast að ódýr hug-
mynd, groddalegur skólastrákahúmor og
erindisleysa: okkur er annars vegar sagt
að tímarnir og íslenskan hafi breyst frá
tímum Snorra, og það vissum við fyrir,
hins vegar að Snorri sé bölvaður auli, og
það finnst okkur ekkert varið í að heyra.
Þessi saga er sú eina sem ekki tengist
bældum hvötum, leiðarstefi bókarinnar
einsog kemur fram í tvíræðum titlinum.
Tvær sögur fjalla um fólk úr íslenskum
nútíma, önnur þeirra, Norður og niður,
Qallar um hjónabandserfiðleika og hefði
getað orðið góð, ég hef á tilfmningunni að
skopstQlinn standi henni fyrir þrifum; hin
nútímasagan, Svarri víkingur og Song
Yong, miðar og skýtur á auðvelt skotmark
úr þjóðlífinu og veit svo ekki hvað hún á
að gera við líkið. Sagan Sköpun er lang-
sótt dæmisaga kringum þá freudísku
kenningu að bældar hvatir séu uppspretta
listar og menningar. Ég hef aldrei kunnað
að meta þá hugmynd. Betri saga er Þáttur
af Pétri páfa, um ferð páfa til íslands;
mannlýsingin er hlý og skemmtileg þótt
sjálff sögueffiið sé einkennilega út í hött.
Riddari, jómfrú, dreki er best heppnaði
textinn, stíllinn bráðskemmtilegur, per-
sónurnar fyndnar og teiknfrnyndalegar og
allt í lagi með söguna, nema hvað hún líð-
ur fyrir ofskýringu höfúndar í lokin.
Kápan er ágæt, eftir Sigurborgu Stef-
Svartir
brúbarkjólar
KRISTÍN ÓMARSDÓTTIR
Fyrsta skáldsaga göldróttrar sagnakonu um ástina í
öllum myndum. Sagan er í senn grimm, Ijúf, Ijót,
falleg, gróf, fínleg - og fyndin!
O
O
CQ
og menmng
LAUGAVEGI 18, SÍMI (91) 24240 & SÍÐUMÚLA 7-9, SÍMI (91) 688577
LjÓÐ ÚR AUSTRl
kínversk og iaponsk uóð
helgí hálfoanarson
Ljób úr austri
HELGI HÁLFDANARSON
Loksins eru aftur fáanlegar þýöingar Helga
Hálfdanarsonar á fornum japönskum og kínverskum
Ijóöum. Þessi bók ergersemi.
MállMlog menning
LAUGAVEGI 18, SIMI (91) 24240 & SIÐUMULA 7-9, SIMI (91)
A
) 688577
f
Vertu með
-draumurinn gæti orðið að veruleika I
MERKISMENN HF