Pressan - 25.02.1993, Page 8

8
FIMMTUDAGUR PRESSAN 25. FEBRÚAR 1993
Ofbeldi barna gegn öðrum börnum
í kjölfar hins hroðalega morðs tveggja drengja í Liverpool á ungu barni
hefur vaknað umræða í þjóðfélaginu um ofbeldi barna gegn öðrum
börnum. Þeir sálffæðingar sem PRESSAN ræddi við vegna málsins telja
sig ekki geta fullyrt að ofbeldi á meðal barna hér á landi hafi aukist á síð-
ustu árum, þótt margir hafi það á tilfinningunni, enda litlar sem engar
rannsóknir til að styðjast við. Hins vegar telja menn að heimur skóla-
barna fari sífellt harðnandi og má þar nefha aukið einelti og klíkumynd-
anir, sem margir kennarar telja sig hafa orðið vara við.
BRAGIGUÐBRANDSSON
aðstoðarmaður félagsmálaráðherra nefndi það
sem raunhæfan möguleika að drengirniryrðu
vistaðir á Sogni, meðferðarheimili fyrir geðsjúka
afbrotamenn, enda þótt þeir séu ekki afbrota-
menn í skilningi laganna.
EINAR GYLFIJÓNSSON
forstöðumaður Unglingaheimilis ríkisins segir að
aðstæður og ástand drengjanna tveggja á Árbót
verði metið þegar þeir ná sextán ára aldri. Ef
niðurstaðan verður sú að það beri að halda þeim
inni verður máli þeirra skotið til dómstóla, sem þá
munu úrskurða hvort svipta beri drengina sjálf-
ræði.
Þorgeir Magnússon, sálfræð-
ingur hjá Félagsmálastofnun
Reykjavíkur, treysti sér ekki í
samtali við PRESSUNA til að
meta hvort aukning hefði orðið á
ofbeldi á meðal barna. Hins vegar
telur hann sig hafa orðið varan við
aukningu á kynferðislegu áreiti og
kynferðislegu ofbeldi hjá börnum
í gegnum starf sitt og þar séu þá
jafhan á ferðinni strákar sem mis-
þyrmi litlum stúlkum. Þó sé erfitt
að meta hvort sú aukning stafar af
fjölgun tilvika fremur en því að
mál sem þessi séu nú tekin mun
alvarlegri tökum auk þess sem öll
umræða um þau sé nú talsvert
opnari en áður. Raunar eigi það
einnig við um allar aðrar hliðar of-
beldis og það sé af hinu góða.
Aðspurður segir Þorgeir að
langflest börn sem beita ofbeldi
hafi sjálf orðið fyrir ofbeldi. Hann
hafi að minnsta kosti ekki enn
rekist á krakka, sem beitt hefur
annan ofbeldi, sem ekki hafi orðið
fyrir því sjálfur. Þorgeir bendir svo
á að það þurfi ekkert endilega að
koma frá foreldrum, allt eins gæti
verið að viðkomandi hafi átt erfitt
uppdráttar í félagahópnum og því
fundið þá leið að berja frá sér —
nota sömu aðferð og við hann er
beitt, nema kannski að verða svo-
lítið fyrri til. Þannig fullyrðir hann
að hér sé í langflestum tilvikum
um að ræða einstaklinga sem hafa
fengið að kenna á því sjálfir.
UMRÆÐUNNIMARKVIST
HALDIÐ UTAN FJÖLMIÐLA
Fjölmiðlar hafa lítið fjallað um
ofbeldi barna gegn öðrum börn-
um, enda hefur þess vandlega ver-
ið gætt að halda fjölmiðlum utan
við málin. Mörg alvarleg mál hafa
ekki fengið neina umfjöllun, og
nægir þar að nefna mál piltsins á
Akureyri sem hér er greint frá, en
um það birtist örlítil frétt í DV á
sínum tíma. Þótt mál piltsins á
Akureyri sé alvarlegast af þeim
sem PRESSUNNI er kunnugt um
eru til mörg önnur hrikaleg dæmi.
Má þar nefna fjölmörg dæmi um
einelti í skólum, sem off á tíðum
hefur gengið út í öfgar.
f fyrra var til meðferðar hjá
bamavemdaryfirvöldum í Keflavík
mjög alvarlegt ofbeldismál er
tengdist þremur bræðrum á aldr-
inum 10 til 16 ára. Samkvæmt
heimildum blaðsins höfðu þeir ít-
rekað beitt önnur böm mjög alvar-
legu ofbeldi. Þá höfðu þeir misnot-
að aðra pilta kynferðislega og var
ungur piltur svo hart leikinn eftir
þá að hann þurffi á læknismeðferð
að halda. Sáu foreldrar hans sér
ekki annað fært en flytja í burtu.
AUKIN HNÍFAEIGN BARNA
ÁVÍSUN Á OFBELDI
f marslok á síðasta ári vakti
talsverða athygli mál níu ára
drengs, sem stakk annan tíu ára í
kviðarholið með hníf. Forsaga
þess máls var sú að drengirnir
áttu í einhveijum eijum og brá þá
annar þeirra upp svokölluðum
butterfly-hníf, en það eru hnífar
þar sem blaðið skýst út þegar
þrýst er á haldið, og stakk hinn í
ofanverðan nára og upp í kviðar-
holið. íbúi í nærliggjandi húsi
varð vimi að atburðinum og kall-
aði til lögreglu og sjúkrabíl. Hlúði
hann svo að þeim særða þar til
hjálp barst. Drengurinn, sem var
valdur að hnífsstungunni, var
settur í umsjón barnaverndaryfir-
valda til að byija með, en þau fóru
með málið. Hann er af erfiðu
heimili og má geta þess að fyrir
þennan atburð höfðu talsverðar
kvartanir borist vegna ofbeldis-
hneigðar hans. Fjölmiðlar greindu
frá þessu máli og spunnust út ffá
því talsverðar umræður í þjóðfé-
laginu um hnífaeign barna og
unglinga og þá óheillaþróun sem
af því hlytist.
HVAÐ VERÐUR UM PILT-
INN FRÁ AKUREYRI?
Margir hafa velt því fyrir sér
hvað verði um piltinn frá Akur-
eyri, svo og þann sem svipað er
ástatt fyrir og er vistaður með
Vistheimilið í Aðaldal
Unglingspilturinn frá Akur-
eyri, sem fjallað er um hér á
opnunni, er undir stöðugu eftir-
liti á vistheimili á bænurn Árbót
I Aðaldal f Suður-Þingeyjarsýslu,
sem sett var á stofn síðastliðið
haust. Unglingaheimili ríkisins
rekur vistheimilið, en reksturinn
heyrir undir félagsmálaráðu-
neytið, og er kostnaðurinn um
13 milljónir á ári samkvæmt
fjárlögum.
Vistheimilinu var komið á fót
í því augnamiði að vista piltinn
frá Akureyri, sem nú er á fimm-
tánda aldursári, og annan dreng
ári yngri, sem einnig á við atferl-
istruflun að stríða. Sá hafði dval-
ið á bænum Árbót í nokkur ár,
áður en vistheimilið var sett á
stofn, hjá hjónum sem starfað
hafa með unglinga í fjölda ára.
Drengirnir eru báðir taldir
þurfa á sérstakri umönnun, að-
stoð og eftirliti að halda og var
ekki um neitt húsnæði á vegum
hins opinbera að ræða þar sem
hægt var að vista þá. Vistheimil-
inu var þvf komið á fót í neyð.
Fimm starfsmenn annast dreng-
ina og gæta þeirra frá morgni til
kvölds, auk sálfræðings, sem
hefur reglulegt eftirlit með þeim.
Einnig er kennari á staðnum.
Þess má geta að bærinn Árbót í
Aðaldal er nokkuð einangraður
frá öðrum býlum, og eru um það
bil þrír kílómetrar að næsta bæ.