Pressan - 22.12.1993, Blaðsíða 24

LOGGUR & GYÐINGAR
24 PRESSAN
NÁIN KYNNI
... í
Allt er að færast í hátíðarbúning. Gluggar eru skxeyttir gyð-
ingaljósum og enn aðrir eru með jólaseríur upphengdar,
sumar blikkandi. Að vísu skil ég ekki hvemig fólk getur haft
þetta blikkandi allan sólarhringinn. Mér myndi líða einsog
það væri sjúkrabíll staddur inní stoíú hjá mér. En mér sýnist
allir vera komnir í jólaskap. Eina sem er kannski að er þessi
fimbulkuldi undanfama daga.
Guði sé lof að við erum ekki ftalir, þá hefðu samskipti
manna á millum bara fallið niður. Engin tjáskipti vegna
handaleysis.
Það hefur líka verið vesen að finna nýjar akstursleiðir
vegna umferðarteppu í kringum Kringluna og aðrar verslun-
arsamstæður. En það er nokkuð sem maður er farinn að
venjast.
Annars sagði vinur minn farir sínar ekki sléttar í viðskipt-
um við þá rauðklæddu. Jú jólasveinana.
_ Hann hélt því ffam að þetta væri nýr hátíðarbúningur lög-
reglunnar, einhverskonar dulargervi. Hann hafi verið að
leggja bílnum sínum og þá hafi undið sér að honum jóla-
sveinn sem hafi bent honum á að það mætti ekki leggja
þarna. Hann svaraði að það væri nú allt í lagi. En þá hafi
sveinki sagt: Oekkí! og vitnað í einhveija reglugerð.
Fyrr má nú aldeilis fyrrvera. Jólasveinar að stjórna umferð!
Ekki batnar það.
Annars er það ágæt hugmynd að smella lögreglunni í jóla-
► pÁí/einabúninga. Þeir em nú komnir á reiðhjól! Þannig gætu
þeir gætt laga og reglu á leynilegan hátt, því hver býst við því
að lögreglan sé einhver jólasveinn?
Einnig mætti hugsa sér að RLR færi í þann rauða til að
stöðva búðahnupl.
Kralckar gætu ráðið sér einkaspæjara sem klæddist einsog
jóli sem myndi síðan fylgja foreldium eftir í jólagjafakaupum.
Og þegar foreldrar kæmu útúr búðunum gætu þeir brugðið á
leik og kannað hvað keypt hefði verið, og ef það væri rangt
gæti jólispæjó gaukað að foreldri að þetta væri í raun eldd það
sem bamið óskaði sér heldur væri það eitthvað annað.
Með þessu móti væri tryggt að enginn yrði sveldctur á að-
fangadag.
Einnig gætu fleiri starfsstéttir klæðst rauðu fyrir hátíðimar.
Sem dæmi gætu þingmenn ldætt sig í jólasveinabúning rétt
fyrir þinglok. Þannig gætu þeir vakið samúð almennings í
' ■ -síðustu lotunum fyrir þinghlé. Svona rétt sýnt að þeir séu líka
manneskjur sem þrá að komast í jólasteikina.
Kannski er þetta ekki nógu góð hugmynd. Almenningur
myndi sennilega talca þetta of bókstaflega og styrkja þá vin-
sælu skoðun að stjómmálamenn væru í raun algjörir jóla-
sveinar.
En ég var einn af þeim seinheppnu sem náðu einungis í
minni gerð af jólatré. „Þessum sívinsælu“ heyrði ég einhvem
segja. Afhverju þau eru svona vinsæl í desember er þessum
manni greinilega hulin ráðgáta.
Nema hvað. Til þess að nágrannamir héldu ekld að ég væri
á móti jólunum, heiðinn eða eitthvað leiðinlegur boraði ég
gat í loftið og hengdi tréð upp þannig. Með þessu móti nær
tréð vel upp yfir gluggakistuna og nú er ég í raun með stærsta
tréð í hverfinu, sem vekur vissulega mikla eftirtekt og jafhvel
öfúnd á hátíð ljóss og friðar.
Elskulegur vinur minn sendi mér lcveðju, ég svara:
Koppur og bleyja
- eru verkfœri tnín
koppur og líka bleyja
verkfœri þeirra
sem ekka einsogsvín
en kjósa samt að þegja
... umða.
Og hver sagði að ég væri einhver jólasveinn?
Elsku vinir, gleðileg njól.
Einar Ben.
Miövikudagurinn 22. desember 1993
itvífarar
Jolatre og Motorhead
Það þarf að bjarga pakka. Hver þekkir það ekki að æða úr einni sérversluninni í
Hvort kemur
á undan,
andlitsfall- I
iö eöa I
áhuga- |
málin? |
Þeir Dav- i
íö Ós-
valdsson .
útfarar-
stjóri og
Stephen
King rithöf- I
undur hafa I
báöir sérstak- |
an áhuga og |
I raunar atvinnu af því j
I sem nær út yfir gröf
! og dauða. Þaö er
! annaöhvort orsök eöa !
| afleiðing hárprýöinn-
■ ar, gleraugnanna og
I munnsvipsins. Nema I
I þetta sé einn og I
I sami maöurinn. |
I I
I I
I________________________I
Auk verslunar verða
komur á Jólabazar, ekki
hefðbundin
Til dæmis er fyrirhugað að
hin gullfallega indverska
prinsessa Leoncie mæti og
fremji gjörning. Því hefur
heyrst fleygt að hún hafi gert
plötusamning við fýrirtæld í
Indlandi og verði platan gefin
út í 15 milljónum eintaka!
aðra og verða sífellt ruglaðri í ríminu. Hér er hugmynd: Jólabazar!
Við Hverfisgötu 6 er jóla-
markaður. Þar er ótrúlega
fjölbreytilegur varningur í
boði, allt frá jólaskrauti til
mellubanda! Og það sem
meira er, sanngjöm verðlagn-
ing. Jói Motorhead er með
bás þar sem hann er að selja
plötusafnið sitt. Hann er
harður á því að gamli vínill-
inn sé langt því ffá dauður úr
öllum æðum. Jói hefúr safnað
plötum um árabil: „Það er
náttúrulega sárt að selja
margt af þessu, en ég hef selt
plötur annað veifið og það
hafa farið í gegnum hendum-
ar á mér á undanförnum ár-
um um 10 þúsund titlar." Jói
er eldd einungis með plötur
til sölu heldur bækur, geisla-
diska og margt fleira. I öðrum
básum er að finna leikföng,
ffumleg raftæki, s.s. víbrandi
ralcvél, og gervijólatré svo fátt
eitt sé nefnt. Einnig eru til
sölu handunnir munir sem
ýmsir hafa gert. „Hér er ég
með kertastjaka sem gefur frá
sér mjög skuggalegan bjarma.
Það má segja að þetta sé á
ákveðinn hátt afturhvarf til
þess þegar fólk gerði jólagjaf-
imar sjálft,“ segir Jói og telur
það hið besta mál. Þarna er
að finna annan sölumann:
Öm Haraldsson. Hann selur
skartgripi, m.a. choke-bönd.
„Þau vom kölluð mellubönd
í gamla daga, en það þarf nú
kannski ekkert að vera að
segja ffá því.“
MYNDLIST
Allir saman og hverfyrir sig
„Gœðin á sýningunni eru afar misjöfn ogþótt ég sé hlutdrœgur
getur mér ekkifundist annað en að íslenski hópurinn komi besi
JTl Distance Commun-
ication", Geysishúsinu.
í stuttu máli: Listamenn
frá sjö borgum koma sam-
an án þess að ná saman.
Misjöfn gæði, en góður
hópur íslenskra lista-
manna.
Ýmis uppátæki eru í sýn-
ingarhaldi núna fýrir jólin. I
Kaffi List em nokkur andans
mikilmenni að lofsyngja
Brynju X. Vífilsdóttur sjón-
varpsþulu. Á Mokka eru
veggir þaktir með lcrossum af
ýmsum gerðum, á sýningu
sem ber heitið „Kaffi með
Kristi“. í Geysishúsinu er fjar-
skiptasýning, „777 Distance
Communication“. Áhuga-
menn um fjarskipti og tölvu-
tækni verða þó fyrir von-
brigðum því listsýningin er
með hefðbundnu sniði og
listamennirnir gera enga til-
raun til að notfæra sér tölvu-
samsldpti í list sinni. Hér er
þó um áhugaverða tilraun að
ræða, því sýningin hefúr orð-
ið til fyrir frumkvæði lista-
mannanna sjálfra, sem hafa
haft samskipti sín á milli í
gegnum alþjóðleg tölvusam-
skiptanet.
Einhvers konar talnaleikur
hefur ráðið ferðinni við
skipulagningu sýningarinnar.
Þema hennar er sjö ár, vegna
þess að það eru sjö ár til alda-
móta; maður gleymir því nú
fljótt því listamennimir fýlgja
þemanu elckert effir. I fram-
haldi af þvi taka sjö listamenn
þátt ffá sjö borgum í Evrópu.
Ein sýning er í gangi samtím-
is í borgunum sjö og senda
listamennirnir eitt verk á
hverja sýningu, s.s. 49 lista-
menn og 343 verk. Borgimar
sjö em, auk Reykjavíkur, Ár-
ósar, Amsterdam, Port-
smouth, Duisburg, Bratislava
og Moskva. Enginn einn aðili
hefur yfirumsjón með sýn-
ingunni, en upphafsmenn
virðast koma frá Portsmouth.
íslensku þátttakendurnir
hafa tekið þessu framtaki vel
því héðan kemur einvala lið
listamanna, þau Magnús
Pálsson, Helgi Þorgils Frið-
jónsson, Steinunn Þórarins-
dóttir, Þorvaldur Þorsteins-
son, Svala Sigurleifsdóttir,
Rúrí og Kristinn E. Hrafns-
son. íslensldr listamenn ættu
einmitt að hafa áhuga á sam-
skiptum við erlenda lista-
menn því þeim hefúr reynst
torvelt að komast inn í hring-
iðu listalífsins í Evrópu. En ís-
lenskir listamenn eru ekki
þeir einu sem finnst þeir vera
„fýrir utan“. Á meðan öll at-
hyglin beinist að fáeinum há-
borgum myndlistarlífsins em
90 prósent evrópskra lista-
manna utan miðju — það
eru jaðarsvœði alls staðar í
Evrópu. Hvað eiga útnesja-
menn að taka til bragðs? Áð-
eins heimamenn og sérvitr-
ingar líta við list þeirra, en
samt er þjóðernishyggja og
einangmnarstefna talin fom-
eskja. Á sama tíma flæðir yfir
allt lágkúra alþjóðlegrar með-
almenningar, sem á sér engin
heimkynni, og sveimar rót-
laus heimshorna á milli.
í Evrópu er mildð talað um
menningarlega valddreifingu,
með því að vekja héruðin til
lífsins og gera þau að sjálf-
stæðum og virkum eining-
um, sem gætu myndað mót-
vægi við sterk sentrúm. Ég
ímynda mér að þessi sýning
sé tilraun til að finna annan
kost en lókal menningu, sem
er bundin heimaslóðum, eða
glóbal menningu, sem er
bundin við heimsborgirnar.
Slík viðleitni er ekki aðeins
góðra gjalda verð, hún er
nauðsynleg á tímum þegar
tvenns konar blekldng togast
á, annars vegar blekkingin
um einangraða þjóðmenn-
ingu sem nærist á engu nema
sjálfri sér og hins vegar al-
þjóðleg menning sem tilheyr-
ir engum en fullnægir öllum.
En þrátt fyrir allt tal um
fjarskipti og göfug markmið
verður sýningin að ganga
upp. Gæðin á sýningunni eru
afar misjöfn og þótt ég sé
hlutdrægur getur mér ekki
fundist annað en að íslenski
hópurinn komi best út. Flest
verkin hafa verið sýnd áður.
Magnús sýnir bókverk, Rúrí
notar tommustokkinn í til-
brigðum við metralengdina.
Þorvaldur er með ljósmynd
af kven-torsó á stalli, Helgi er
með málverk og Svala með
handmálaða ljósmynd. Mynd
Kristins sýnir Þórisvatn „á
röngunni", og verk Steinunn-
ar er hálfhringur úr blýi sem
er afsteypa af jurtum og gler-
afsteypu af blýmótinu, sem
mynda saman hring. Verkin
sem koma frá Moskvu eru
fyrir neðan allar hellur, og
danski hópurinn frá Árósum
veldur vonbrigðum. En ffarn-
lagið frá Portsmouth er frísk-
legt. Mark Gaynor er með
skemmtilegt verk sem hann
kallar „Vandinn við miðstýr-
ingu“, sem er kort af Evrópu
þrykkt á glerplötu. Það er fest
við vegginn með nagla sem er
reldnn í gegnum Reykjavík
(og fer það sjálfsagt eftit
staðnum hverju sinni hvar
naglinn er rekinn í gegn).
Púsluspilið hans Bruce Willi-
ams er kannski táknrænt fýrir
sýninguna. Því er raðað sam-
an úr brotum sem tilheyra
ekki sama púsluspilinu,
þannig að þótt brotin passi
saman þá mynda þau ekki
heillega mynd. Yfir púslinu er
prentað orðið „culture“. Þetta
er dæmigert fýrir menningar-
líf samtímans; öllu er steypt
saman án þess að mynda
samstæða heild. Einn Bretinn
slcrifar í sýningarskrá að það
sé eining í margbreytni. En
hvers konar eining er það?
Samskipti hafa ekki endilega í
för með sér samúð eða sam-
stöðu. Margbreytni einkennir
þessa sýningu, en ef einhveija
einingu er að finna kemur
hún ekki innan frá.