Vísir Sunnudagsblað - 09.10.1938, Qupperneq 5

VlSIR SUNNUDAGSBLAÐ
5
„Tindoppa á bandi
og ekkert gatið
Frú Ásthildur Thorsteinson.
Ástliildi fagna Iðunn, Saga, Baldur
austan við sól og fyrir vestan mána.
Fram á leið, þar sem fjarskans áttir blána,
sál liennar fvlgja svanur, lóa, tjaldur.
Attræða lietjan aldrei skipli litum,
andviðri þó að blésu móti lienni.
Bros lék um varir, birtu lagði af enni;
brjóstgæði mikil átti í sínum vitum.
Æ skyldi göfgi úrvals kvenna dáð,
orðskrauti sæmd og vera á höndum borin —
æ meðan röðull eldi fer um hlíð.
Ilmjurtafræi óðsnild getur sáð.
Ásthildar minnist sunnanblær á vorin.
Valkvendis orðstír vernda rúm og tíð.
G. F.
Sturla er maður nefndur.
Hann var vinnumaður i Víði-
dalstungu um eða laust fyrir
1700. Hann var glaður maður
og grobbinn, löngum óðamála
og þóttist fær í allan sjó. Skáld
hugði liann sig og vera eigi all-
lítið, bullaði margt og fátt af
viti. Viljað gat þó til, að upp úr
honum hrvkki sæmilegar stök-
ur, en kom sjaldan fyrir. Hann
þóttist vera ákvæðaskáld og
geta kveðið menn dauða, ef
honum byði svo við að horfa.
Það var einhverju sinni um
jólatíma, að Sturla þessi var
sendur frá Víðidalstungu „þar
fram i dalinn að Hrafnsstöðum
eftir brennivíni“.
Leggur Iiann nú af stað, en
lireppir fjúk og villist. Kemst
þó loks að Hrafnsstöðum, lirak-
inn og slæptur. Hafði týnt öðr-
um vetling sinum og spurði
einhver, hversu því viki við. En
og draga þær að sér fjölda forn-
fræðinga. Þar sjást hjólför frá
fornöld eydd í klettana, frá 6
—18 þumlungar á dýpt. Undir
Valetta eru gríðarstórar neðan-
jarðarhvelfingar, sem riddar-
arnir grófu og notuðu sem
forðabúr, og eru þær notaðar
til þess enn þann dag í dag.
Ekkert vatn er á eyjiunum
nema rigningarvatn. Loftslagið
er afar heilnæmt og þægilegt og
sjaldan mildir liitar eða kuldar.
* * *
Eyjaskeggjum er viðbrugðið
fyrir hollustu sína til Bretlands
og framúi’skarandi löghýðni og
stillingu. Þeir eru gamaldags og
halda fast í fornar venjur, en
heiðarlegir og atorkusamir. —
Auk heimilisverka lijálpa kon-
urnar oft mönnum sínum við
utanhúss- og landbúnaðarstörf.
Himilisiðnaður er afarmildll og
kniplingar frá Malta heimsfræg-
ir. Höfuðbúnaður kvenna er
kallaður „Faldetta“. Er það
hetta, sem nær langt niður á
bak og minnir á norrænan höf-
uðbúnað.
Það er ódýrt að lifa á Malta,
því skattar og álögur eru litlar.
Einu beinir skattar, sem þar
eru, eru á fasteignum, erfðafé
og skemtunum. En nú hefir
stjórnin ýmsar framkvæmdir á
prjónunum til viðreisnar land-
búnaðinum og mannúðarstarfa,
og er álitið að það muni leiða
af sér auknar álögur.
Sturlá kvað engu gegna og lék
á als-oddi, er hann var sloppinn
úr liríð og háska. Sagði þó sið-
ar, að hitt liefði liann fjandann
sjáKan og orðið að „offra hend-
inni hægri“ til hjálpar sér úr
myrkri og villu. — Hann lét
þess gelið um leið — og ekki
alveg án yfirlælis —- að naum-
ast mundi það á allra færi, að
leika svo á myrkra-höfðingjann
sjálfan, sem hann liefði gert að
þessu sinni. — „Óvinur“ mann-
kynsins væri ekkert lamb við-
l'angs, og grípa hefði hann orð-
ið til slægðarinnar i viðskiftum
sínum við þrjótinn. Hefði liann
látið vetlinginn standa nokkuð
frátti af hendinni, „svo þegar
andskotinn ætlaði að taka i
höndina, kipti liann vetlingnum
burt“.
Sturla komst heim með
brennivínið lieilu og höldnu, en
sagði sínar farir ekki sléttar.
Meðal annars er þetta eftir lion-
um haft að því sinni: „Ekki
hefi eg signt mig i sjö ár og
ekki lesið „Faðir vor“ i fjögur
ár, en nú gekk svo að mér, að
mér lá við að biðja guð að
hjálpa mér og varð þó ekki af“.
Svo segir i Sturlu-rímu:
I
„Þá lá næst hann þenkti á
Krist —
en það varð ekki að ráði“.
Þegar hríðinni létti var harð-
spori Sturlu rakinn fram á
Bakkadal, alt að Bergárfossi,
og fanst þar vetlingur hans.
Ilafði liann farið þar að baki,
því að honum sýndist það bær,
sem voru hamrar einir. —
Sturlu þótti vænt um rímu
þá, sem um hann var kveðin,
lærði hana að mildu leyti, kvað
við raust „og spann þar út af
fleira, lagði og til sjálfur vísur
þær, sem honum eru eignaðar“.
„Kvað af galskap allra handa
bullandi fíflsku“.
Það bar til einhverju sinni,
er Sturla var úti á Skaga, að
honum var kent barn, og var
lialdið, að hann hefði „gengist
undir það fyrir húsbónda sinn
af viljasemi“.
Sturla þessi þóttist göldrótt-
ur og því var það, að hann
sagði stundum: „í alt kvöld hefi
eg verið úti að særa og rista“.
Ærið óprúttinn hefir hann
verið og einu sinni lá við sjálft
að liann kæmist undir manna-
hendur, sakir þess, að hann
„galt tinplötur fvrir ket, sem
liann með öðrum tveimur
keypti einu sinni i verferðalagi
vestur undir Jökul, en lofaði
borguninni i heimferðinni.
Ilylti til um kveld eður nætur-
tíma að finna þeirra kaupu-
naut; sagði lionum þeir aðrir
sínir samferðamenn biði sín og
yrði hann þvi að flýta sér, rétti
að honum plöturnar inn um
glugga, en manninum þótti vel
launað og meinti það væri 10
álna dalir; sá að eitthvað letur
var á, en var ólæs. Hugði svo
eigi þar að meir, þar til nokkru
síðar liann sýndi þá öðrum
mönnum, hvort gildir væri; þá
voru það tinkringlur og þetta
skrifað á: „Tindoppa á bandi og
ekkert gatið á“. — Hvort þcir
léku þetta bragð einum eða
fleirum ber ei sagnamönnum
saman. Hinir tveir voru sel-
skapsbræður í þessu verki, sem
útvöldu hann til að afgreiða
fyrir sig, svo sem þeirra ldólc-
astan, flúðu af landinu, þá þetta
rykti komst upp. En þá var ekki
til Sturlu lagt“.
Þess er áður getið, að hann
liafi talið sig allgott skáld. Hann
þóttist og frábær lcvæðamaður.
Flvað stundum lieilum kvöld-
vökum saman, er „vel lá á hon-
um, sem altið var að segjast
mátti; aldrei stóð bann þá við
eður hægði á sér og stóð á með-
an við sloð eða nokkuð annað,
■eður þó þar væri ekkert við
liendina, þá stóð hann þó samt,
því hann sagði sér rynni þá bet-
ur upp. Þó vildi það svo stund-
um til, að mitt í þessari bull-
andi mælgi skaust fram úr hon-
um, þó óviljandi, einhver staka,
sem lieil brú var í, svo sem
þessi“, um miðin á Skaga:
„Eiríks sonur er sá Jón,
ýtum vil eg það greina;
„Brúnina,, fann það biksvart
flón
og bar í flyðru eina“.
Sturla „fór til sjóar á Al-
menning á Valnsncsi eitt haust
sem oftar, frá Viðidalstungu, en
hafði næturnæði á Ivárastöðum.
Hann fór að kveða eitt kvöld
upp við bita með sinni vanalegu
óðamælgi; lést ætla að kveða
þar einn manninn niður. Mað-
urinn þekti eigi grant til Sturlu
og' fyrlist. Þá sneri Sturla upp
á sig og sagði við liverja visu,
að enn mætti liann herða sig
betur, ekki gæti hann enn sokk-
ið“.
Sturla þessi andaðist vestur í
Dölum. Var þar í kaupavinnu
og féklc snögglega óþolandi
kvalir í annað lærið. — „Lá eigi
lengur en þrjár nætur; var
haldið eigi sjálfrátt. Meintu
menn orsakast hefði af hans ó-
svífni í kátínu mælgi og brúlc-
aralátum við einhvern, þvi
hann lét drjúgt yfir, að hann
væri ekki ófróður í galdri“.
HITT OG ÞETTA.
Kyrrahaf smynni Panama-
skurðsins er 27 mílum austar
cn Atlantshafsmynni lians.
Meira en ein miljón nýrra bíla
var tekin i notkun i Bandaríkj-
unum fyrstu sex mánuði þessa
árs.