Tíminn Sunnudagsblað - 01.04.1962, Blaðsíða 21

Barst lífið frá
Framhald af 123. siSu.
þessu sambandi var gerð 1961, og var
sagt frá henni í hinu þekkta enska
tlmariti „Nature". Þar segja tveir
amerískir vísindamenn, dr. .George
Claus og prófessor Bartholomew
Nagy, frá rannsóknum, sem þeir hafa
gert á tveim loítsteinum, sem inni-
héldu kol. Það eru fram að þessu
aðeins þekktir nítján slíkir loftstein-
ar, sem voru hirtir um leið og þeir
féllu til jarðar. Þessir tveir áður-
nefndu steinar féllu til jarðar við
Orgueil i Suður-Frakklandi árið 1864
og í Mið-Afríku 1938. Allir loftstein-
ar, sem innihalda kol, innihalda einn-
ig um 20% af vatni og nokkur %
af lífrænum efmum. Fyrir nokkrum
árum sló efnafræðingur nokkur því
föstu, að mikill hluti þessa vatns
gæti ekki verið af jarðneskum upp-
runa. Loftsteinar af þessu tagi eru
mjög stökkir, ern kjarni þeirra virð-
ist ekki hafa hitnað mikið, varla
meira en um 200 gráður. Prófessor
Nagy og dr. Claus lýsa fimm tegund-
um smáagna, sem eru ósýnilegar
berum augum. Mikið magn var af
þessum ögnum í áðurnefndum tveim
loftsteinum eða 1650—1700 st.ykki,.
en þær er ekki að finna í loftstein-
um, sem eklci innihalda kol. Vísinda
mennirnir fara varlega í sakirnar ogi
kveða ekki upp úr með, að þessar
agnir séu leifar lífvera, heldur kalla
þeir þær „kerfisbundnar frumagnir“.
Þessum fyrirbrigðum svipar til einn-
ar tegundar þörunga, sem lifir í
vatni, en eru engu að síður ólík
þeim. Ein þessara „frumagna“ hefur
fjölda horna á yfirborðinu, sem
standa tvö og tvö saman, — önnur
er enn einkennilegri og er alls ekki
sambærileg við neinar frumverur,
sem þekktar eru á jörðinni: Hún er
í laginu eins og sexhyrningur og
umlukt eins konar „gloríu“ eða
baug. (Samanber myndina á síð-
unni) Þrjár liliðar þessa sexhyrnings
eru þykkari en hinar og út úr
þeim ganga horn, og inn í sexhyrn-
ingnum eru þrir óreglulegir „líkam-
ir“, sem svipar til blöðru. Sum af
þessum „kerfisbundnu frumefnum"
virðast vera í þann veginn að skipta
sér, þ.e. æxlast. — Á öðrum eru
„selluveggimir“ sprungnir og undn-
ir, rétt eins og innsti liluti sellunnar
hafi oft brotið sér leið gegnum þá.
(Gæti ef til vi.ll stafað af hitabreyt-
ingum). — „Út frá þessum ljós- og
litfræðilegu athugunum álítum við,
að áðurnefndar „kerfisbundnar frum-
agnir“ geti verið leifar lífvera, sem
enn er ekki- hægt að segja til um,
hvaðan eru upprunnar", segja vís-
indamennirnir í ritgerðinni um rann
stjörnunum ? -
sóknir sínar. Og þeir láta enn fremur
í ljós þá skoðun, að hin mikla sam-
þjöppun frumagnanna hafi aðeins
getað átt sér stað, þar sem stöðugur
raki hafi verið fyrir hendi. En loft-
steinarnir voru geymdir á alþurrum
stað í safni, og myndu þar að auki
fyrir löngu vera veðraðir og upp-
leystir, hefði vatn komizt að þeim,
eftir að þeir komu til jarðar. Þeir
benda líka á það, að steinarnir hafi
fundizt með 74 ára millibili sitt á
hvorum staðnum, þar sem loftslagið
er gagnólíkt, þ.e. í hinu tempraða
loftslagi. Suður-Frakklands og hita-
beltisloftslagi Mið-Afríku. Það sé því
i hæsta máta ólíklegt, að steinarnir
hafi báðir sogið í sig sömu frum-
verurnar, þegar þeir voru komnir til
jarðar.
Það er almenn skoðun, að flestir
loftsteinar eigi. rót sína að rekja til
stórra og smárra smástirna, sem
ganga á braut milli Marz og Júpiters.
Sé hins vegar um það að ræða —
eins og sumir álíta — að loftstein-
arnir ko.mi frá sundruðum stjörnum,
getur átt sér stað, að áðurnefnd fyr-
irbrigði séu leifarnar af lífi þeirra.
Rætt véð Sigurð
Framhald af 126. síSu.
araskap til þess að stríða bróður
sínum. En ég frétti seinna, að bóiid-
inn á Bala hefði séð mikið eftir því
að missa mig!
í vertíðarlok fórum við oneð göml
nm ryðkláfi, sem hét Ingólfur, frá
Keflavík til Reykjavikur. Það var nú
meiri koppurinn, en manni fannst
þetta stórskip þá. Uppi í brúnni sat
maður og spilaði á fiðlu alla leiðina
til Reykjaví'kur. Strákamir borgttðu
honum fimm aura fyrir lagið, og
Svo hermdi hann eftir fuglum og
stromphljóði og alls konar kvikind-
uim. Það var nú meira, hvað maður-
inn var leikinn. — Þe.tta var Ingi-
mundur fiðla.
Við fórum átta saman austur yfir
Hellisheiði. Fjórir voru flottir á því
og tóku bíl hjá Steindóri upp að
Lögbergi. Það kostaði sex lcrónur
fyrir manninn, og var ekki svo lítið,
þegar tekið var tillit til þess, að ver-
tíðarhlutur okkar strákanna var ekki
nema 130 krónur. Við, sem fórum
gangandi, vorum nú samt á undan,
lögðum bara fyrr af stað og biðum
svo eftir þeim í bílnum við Lögberg,
og höfðum gaman af. — Þá nótt
fóru fjörutíu vermenn gangandi yfir
heiðina.
— Áttirðu lengi heima í Vest-
mannaeyjum?
Það er þó hyggilegast, að gefa hug-
myndafluginu ekki alveg lausan
tauminn, fyrr en ýtarlegar rannsóknir
hafa farið fram á þeim sautján loft-
steinum, er innihalda kol og enn
er eftir að rannsaka. En finnist sams
konar eða enn einkennilegri fyrir-
brigði heldur en í hinum tveim, sem
þegar eru rannsakaðir, verður gátan
idm upphaf lífsins óneitanlega að
skoðast í nýju ljósi.
Það er bæði barnalegt og nálgast
að vera mikilmennskubrjálæði, að
ganga út frá því sem vísu, að jörðin,
þetta rykkorn í alheiminum, sé eini
„byggði“ hnötturinn í geimnum. Þótt
mjög varlega sé áætlað, hljóta að
finnast margar milljónir pláneta í
vetrarbraut okkar, sem hafa sömu
skilyrði til að framfleyta lífi og jörð-
in . . . og hafa ef til vjU hýst líf
fyrir löngu.
Það er rökrænt samhengi og sam-
kvæmni í öllu sköpunarverkinu, allt
frá atómum til hinna fjarlægustu
stjörnuþoka. Það er því líklegt, að
hið torræða líf hafi alls staðar hafið
göngu sína á sama grundvelli. Það
þekkir engin takmörk í tíma og rúmi',
fæðist og hveríur í sífellu, og í hinni
miklu smiðju náttúrunnar eru „Þús-
und ár dagur, ei meir“.
Jónsson —
Þá fékk ég núl!
— Frá 1919 til ’37. — Þegar ég
kom þangað, hitti ég Lárus Bjarna-
son, síðar skólastjóra í Flensborg.
Hann spanaði mig upp í það, að fara
I Gagnfræðaskóla á Akureyri. Við
fengum að sitja þar nokkrir sem
óreglulegir nemendur. Ekki var nú
kunnáttan mikil! Ég man, þegar óg
var tekinn upp í dönskutíma í fyrsta
skipti, að strákarnir á fremsta borði
sögðu, að ég hefði fengið einn. Þenn
an eina fékk ég fyrir að þýða orð,
sem ég hafði aldrei séð áður! Svo
tók Brynleifur Tobíasson mig upp í
íslenzku: „Hvaða partur ræðunnar
er nú þetta, góðurinn?“ — Og ég
roðnaði, svitnaði og stóð eins og
þvara, en tókst svo að stynja upp:
„Ég skil ekki setninguna" partur
ræðunnar“. „Það var nú öllu verra,
góðurinn“, sagði Brynjólfur, og þá
fékk ég núll. En þetta smálagaðist
og ég tók próf um vorið og svo geng
um við þrír frá Sauðárkróki til
Borgarness. Við vorum svo fjandi
fátækir, að við áttum ekki fyrir fari.
— Þessi fátækt og basl hefur ekki
drepið í þér sveitamanninn.
— Nei, sveitalífið er náttúrlegasta
og heilbrigðasta llf, sem lifað er, og
þú mátt skila kveðju og þakklæti
til sveitafólksins í Álftaverinu, frá
mér. Birgir.
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ
141