Tíminn Sunnudagsblað - 24.02.1963, Blaðsíða 6

„Það sver ég, Guðrún Jónsdóttir, og segi guSi almáttugum og þessum
rétti . . ."
hún þcirra orSa, sem hún átti að
hafa látig falla á Hjaltabakka, en
kona sú, sem hún talaði þá við, var
látin, svo að ekki varð stuðzt við
hennar sögn.
Að lofcum lét sýslumaður Guðrúnu
gömlu vinna svolátandi eið að fram-
burði sínum:
„Það sver ég, Guðrún Jónsdóttir,
og segi það guði almáttugum og þess-
um rétti, að ég hef allt það vitnað,
sem ég hef vitað um það, sem ég
hef verið að spurð í fyrirhafandi sök
og engu þar af vísvitandi leynt, svo
sannarlega hjálpi mér guð og hans
heilaga orð“.
Var Guðrún gamla svo báglega á
sig komin, að Jón Espólín varð að
kveðja til menn til þess að lyfta fatl-
aðri hendi hennar, á, meðan hún
tuldraði eiðstafinn hlöktandi rómi
fyrir munni sér að fyrirsögn sýslu-
manns.
XXXIX.
Það gerðist eitt sinn, er Þorvaldur
var yfirheyrður, að hann dró upp
vottorð frá sóknarpresti sínum, séra
Halldóri Ámundasyni á Melstað, og
var honum þar borin allvel sagan.
Hugðist Þorvaldur leggja þetta fram
sem réttarskjal, sér til málsbóta. Jón
Espólín brást reiður við, því að hon-
um þótti óviðurkvæmilegt af presti
að leggja sakborningi í hendur slíkt
gagn að óloknum málum.
Ekki bætti heldur úr skák, að
spurzt hafði einnig eftir séra Hall-
dóri, að hann læ.gi séra Einari á
Hjaltabakka á hálsi fyrir að hafa gert
uppskátt um beinafundinn við
Blönduós og orðið með því upphafs-
maður gífurlegs málareksturs, sem
setti hálfa sýsluna á annan endann.
Kunni Sæmundur í Bjarghúsum af
því að segja.
„Máske einhver hafi fundið bein
áður og farið ekki svo hátt með“,
var haft eftir séra Halldóri.
Þegar Jón Espólín fór að grafast
fyrir um það, að hverju Melstaðar-
prestur hefði stefnt með þessum orð-
um, kom á daginn, að beinafundir
voru ekki nýlunda á Hjaltabakka. í
tíð séra Rafns rauða höfðu, lærleggir
fundizt einhvers staðar úti með sjón-
urn, og lágu tveir lengi í kirkju á
Hjaltabakka, og seinna hafði haus-
kúpa fundizt á svipuðum slóðum.
Hannes i Sauðanesi kunni gerla að
segja frá beim fundi.
Séra Halldór Ámundason var prest-
ur á Hjaltabakka, þegar þetta gerð-
ist, og hafði hann fengið Hannes til
þess að rífa gyrði úr spýtum, sem
borizt höfðu að landi með ís. Ámundi,
sonur prests, kom heim með nokkr-
um asa, hljóp til föður síns og sagð-
ist hafa fundið bein.
„Eg held það sé kúpa úr manni
— ég sá það hérna út frá“, sagði
hann.
Þegar þetta v.ar fram komið, afréð
Jón Espólin að kanna betur staðinn,
þar sem bein þau, sem málið spratt
af, höfðu fundizt. Reið hann inn að
Blönduósi við tólfta mann. Voru í
föruneyti hans hinir helztu bændur
á þessum slóðum, auk nokkurra
manna annarra, sem slógust í hópinn.
Er af þeim nafngreindur Jón Jóns-
son Bergsteð, heimamaður Jóns sýslu
manns á Reykjum, sem stefnt hafði
verið til vitnisburðar. Þegar hópur-
inn var að spígspora um hnjótana við
dysina, sá Jón Bergsteð grjótlag af-
langt í lægð norðan undir sgndþúfu,
svo sem hálfan þriðja faðm frá hin-
um upphaflega fundarstað. Var grafið
þar til, og fundust þar þá fleiri bein,
svo sem álnardjúpt í jörðu. Voru
þetta tveir lærleggir, faeiliegt mjaðm-
arbein og brot úr öðru, tveir fótlegg-
ir, sem voru enn ellilegri en hin bein-
in, og nokkur smábein. Voru leggjar-
beinin nokkru nær hailanum en hin
beinin.
Jón Espólín mældi lærleggina.
Reyndust þeir ei fullir sextán þuml-
ungar danskir að viðlögðum kvarða
á köstin, en seytján, ef hvilftin var
einnig mæld. Á styttri veginn voru
þeir faálfur sextándi þumlungur, þeg-
ar kvarði var borinn við.
Mönnum mun hafa borið saman um
það, að þessi bein öll væru helzt til
fornleg til þess, að þau gætu verið
frá fyrstu árum aldarinnar. Hitt þótti
samt meiri tíðindum sæta, að úr dys-
inni komu bein fleiri manna en eins,
og var í rauninni með því kollvarpað
þeirri trú, að það faefðu verið bein
Knúts Herlufs Petersens, er fundust
Framhald á bls. 190.
174
TlHlNN - SUNNUDAGSBLAÐ