Tíminn Sunnudagsblað - 24.02.1963, Blaðsíða 18

Kirkjan stendur á sandi
með hnappagullið á.
Það er hún jómfrú Máría,
sem þetta húsið á. —
Þá er og ævaforn reynsia mann-
kynsins af mætti samstillingai'innar,
þar sem söfnuður lyftir hugum í ein-
ing. Kirkjufundurinn í Búdapest var
einmitt af því taginu. Þangað sóttu
'margir menn frá ýmsum heimshom-
um til styrkingar einhug og bróður-
þeh með börnum Heilagrar Kirkju.
Á morgun átti þessi sæla samkoma
að hefjast, undir forystu hins mikla
dýrðarmanns og máttuga guðsvinar,
Pacelli kardínála — en hér situr píla-
grímurinn frá íslandi, sem ein aum
eftirlegukind, farandi á mis við
þessa miklu stund.
Mér fór að gerast þungt í sinni.
Ætli þessi langa og dýra ferg verði
nú til einskis annars en venjulegs
ævintýraflakks óreyndra ferðalanga.
Átti mér þá ekki að auðnast að fá
agnarögn af þeirri andlegu auðlegð,
sem forfeðrum vorum féll í skaut í
þeirra mannhættuferðum um dökka
dali og djúpa í myrkviðum Evrópu
til forna. — Undrið mikla að skynja
og sjá, — hina heitu hrifningu stórra
stunda
Ég fór að snökta í vonleysi.
Þá skyndilega fylltist loftið af dun-
andi klukknahljómi — sefandi og
fagnaðarríkum. Ég gekk á hljóðið og
kom loks að gotneskri kirkju svo
fornri, ag vel hefðu þau mæðgin,
Grur.dar Helga og Björn Jórsalafari,
getað hafa þar komið og hlýtt helg-
um tíðum.
Klukkur Drottins kalla.
Heilaga Móðir, helgi þín
heimti til sín alla.
Svo kvað Stefán-írá Hvítadal, sá
maður, er sungið hefur Guðsmóður
fegurst lof á fslandi. síðan síra Ein-
ar í Eydölum leið
Fólkið streymdi ínn í kirkjuna,
karlar og konur, börn og gamalmenni.
Jlér var að hefjast Maíandakt til veg-
semdar Móður Drottins. Hig forna
guðshús fylltist þrumandi organ-
slætti, svo að gólfið virtist titra und-
ir fótum eins og jörð í nánd við fall-
andi fossa.
Hinn mikli kór blasti við. Þar ljóm-
uðu ótal ljósaraðir, en skript Guðs-
móður skein yfir altari, með soninn
á armi — eins og Guðs þanki, hrein
og skær.
Kennimaður steig fram, skrýddur
kantarakápu. Söngmeyjar gullu skær-
um bjölluhljómi. Söfnuðurinn kraup
í langri lotningarþögn. Klerkur hóf
upp hinn mikla leyndardóm Heilagr-
ar Kirkju: Drottins líkama í sýnis-
keri.

I
I
HALLDÖR STEI ANSSON:
I
|
u
I
HÓMER •
ÍSLENDINGA
Á síðari helmingi 19. aldar
flakkaði um Austurland um-
renningur, sem nefndi sig Hóm-
renningur, sem nefndi sig Kóm-
er íslendmga. Hann hét Halldór
Þorkelsson, en var almennt
nefndur Halldór Hómer. Hann
hafði fengið það sjálfsálit, að
hann væri skáld og listamaður
á borð við Hómer hinn gríska.
Taldi hann það „köllun“ sína
(sem nú er svo fagurlega orð-
að) að „helga“ sig list sinni
og láta aðra fá að njóta henn-
ar. Líkamlega vinnu taldi hann
sér ekki samboðna. í krafti
þessa sjalfsálits fór hann um
byggðir sem leiktrúður og lista-
maður, sem nú er orðinn siður
listamanna. Fyrir framfæri sínu
og fjárþörfum vann hann með
því að taka gjald fyrir leiksýn-
ingar sínar. Hann má teljast
brautryðjandi hér á landi í
því að ‘erðast um byggðir og
ból með leiksýningar. Leik-
þættina samdi hann sjálfur.
Leiksviðig var ýmist baðstofa
heimilisins eða gestastofa. Leik-
sýningarnar voru oftast prests-
verk einhvers konar (nema jarð
arfarir) með ýmsum kringilát-
um til uppfyllingar. Leikbún-
ingurinn við prestsverk var
kvenpils niður um herðarnar
og tekin á það aukaklauf fyrir
annan nandlegginn. Við aðrar
sýningar var búningurinn lafa-
frakki. Aðra leikþætti upplífg-
aði hann með ýnws konar lát-
bragðslist, sem leikara er siður,
og ýmsum kringilátum. Auk
prestsverkanna var efni þátt-
anna ýmist barnagælur, brúð-
hjónaminni, eða heimspekileg-
ar vangaveltur og enn fleira.
Sumir leikþættir hans voru Ijóð
mæli sem jafna má vig atom-
Ijððin svokölluðu. Var Hómer
einnig forgöngumaður á því
sviði og á undan sinni samtíð.
Halldór Hómer taldi sig til
„heldri rnanna" og eins vildi
hann, ag aðrir gerðu. Búningur
hans var tíðast lafafrakki, stund
um tveir hver utan yfir öðrum.
Hann var nettvaxinn og smá-
íelldur að ásýnd. Kurteis í fram
komu og mjúkmáll, en upp-
stökkur, ef honum þótti sér mis-
boðið. Sköllóttur var hann á
efri árum og taldi sér það til
virðingarauka.
Sjálfsiýsing Halldórs og
sjálfsálit kemur fram í þessum
stefbrotum:
Strýkur skallann einatt á
— út af presta kyni
Halldór kallinn heita má
Hómer fslendinga.
Ekkert hljóð heyrðist undir hvelf-
ingum hins mikla húss. — Pílagrím-
urinn frá íslandi gleymdi sjálfum sér:
Lífig allt sem ofbirta, hvorki til tími
né rúm.
Sólarbirtan brauzt um steinda
glugga og rann saman við hið mjúka
skin vaxljósanna. — Hirð himnakon-
ungsins, postular, játendur og helgar
meyjar, svifu inn í þessa undrabirtu,
óskýrðust og hurfu. — Sálin varð eft-
ir ein — frammi fyrir hinu ósegjan-
lega, í djúpri kyrrð, undursamleg-
um friði. —
Ymur organsins fyllti sálirnar fró;
hjartatónar, hulinsómar. Söfnuðurinn
tók að syngja lofsöng til dýrðar
Drottni og hans Heilögu Móður. Það
var líkt og hugir allra lyftust í einn
voldugan hljóm; biðjandi, lofsyngj-
andi draummann hjartans — Guð,
sem gerðist maður.
Pílagrímurinn frá íslandi grét sæl-
um tárum, snortinn andblæ eilífðar-
innar.
Þeim, sem halda Sunnu-
dagsblaðinu saman,
skal benf á, að örðugt
getur veriö a$ fylla í
sköröin eftir á
186
T í M I N N — SUNNUDAGSBLAD