Tíminn Sunnudagsblað - 31.01.1965, Qupperneq 9

GRAA KYRIN
Ég var á leið frá Fróðabæ inn í
kaupstaðinn í Trongisvági — hafði
verið að heimsækja landa mína tvo,
sem bjuggu þar út frá. Annar þeirra
var kvæntur færeyskri konu, en hinn
var vetrarmaður hjá Jóhannesi bónda
í Fróðabæ. Kóngsbónda hefði ég nú
líklega átt að segja, því að ekki má
ég draga það af honum, karlsauðn-
um. Það þótti sem sé þó nokkuð í
munni að vera kóngsins leiguliði í
Færeyjum á þeim árum.
Milli Fróðabæjar og Tvöroyrar í
Trongisvági er nokkuð langur spöl-
ur. Fróðabær stendur úti undir
Nýpubakkanum sem er sæbrattur
hamar í sjó niður; norðanvert við
Trongisvágsfjörð. A miðri leiðinni
milli byggðanna skagar dálítið nes
fram í fjörðinn, og upp af bví er
ávöl hæð, sem nefnist Torfhæð. En
„torf“ kalla Færeyingar það, sem við
nefnum mó. Eins og nafnið bendir
til var skorinn þarna mór og þurrk-
aður á hæðinni. Og nú stóðu þarna
fjöldamargir móhraukar, sem ýmsir
áttu, því að Færeyingar hafa ekki
þann sið að flytja móinn í hús, held-
ur sækja hann jafnóðum og brennt
er
Þetta var í byrjun fyrri heimsstyrj-
aldarinnar. Þá þekktust ekki bifreið-
ar í Færeyjum, og ekki heldur hest-
vagnar, að minnsta kosti ekki á Suð-
urey. Eina flutningatækið var mað-
urinn sjálfur. Það skýrir kannski,
hvers vegna mónum var ekki komið
£ hús strax að haustinu.
Það var mjög farið að skyggja,
þegar ég kom á Torfhæðina. Þó sýnd-
ist mér einhver hreyfing hjá einum
móhrauknum, og gekk ég þangað af
forvitni, því að þetta var rétt við
veginn.
Þarna sat þá gamall maður, grá-
skeggjaður, og barðist við að standa
upp með stóran mólaup á bakinu,
sem auðsjáanlega ætlaði þó að verða
honum ofurefli. Fetinn á laupnum lá
yfir ennið á karlinum, sem
streittist árangurslaust við að rísa á
fætur.
„Gott kvöld,“ sagði ég.
„Guð vælsigni teg,“ svaraði hann.
„Á ég ekki að lyfta á þig laupn-
um, gamli?“ spurði ég.
„Takk teimum, sem býður,“ svar-
aði hann. „Það er svo erfitt að rísa
á fætur, þegar maður er orðinn gam-
all.“
Ég hafði oft mætt þessum gamla
manni á götunni, og ávallt var hann
með laup á bakinu. Ég vissi ekki,
hvað hann hét, því að hann var kall-
aður „Gráa kúgvin" af öllum, sem
á hann minntust. Og ég hafði orð-
ið þess var, að hann gegndi því
ávarpi. Mér var sagt, að hann ætti
heima hjá tengdadóttur sinni sem
var ekkja, og öll fjölskyldan væri
á sveitinni. En væri fólk á sveitinni
í Færeyjum, töldu allir sér leyfilegt
að hafa það að háði og spotti. í
Færeyjum voru fáir á sveitinni. En
guð hjálpi þeim, sem þurftu að
þiggja slíkt náðarbrauð. Þó var ekki
ríkidætninu fyrir að fara hjá almenn
ingi yfirleitt.
„Ertu lasinn gamli?“ spurði ég.
„A-nei, bara svolítið þreyttur. Ég
er búinn að bera svo marga laupa i
dag. En nú er ég að fara heim til
mín.“ ^
„Ertu ekki íslendari?" spurði
hann.
Ég játaði því.
„Ja, ja — tað er vakurt undir
íslandi um sumarið,“ sagði hann.
„Hvers vegna fórst þú að fara til
Færeyja?"
Því svaraði ég ekki.
„Ertu á Morteinsensskonnort-
unni?“ spurði hann.
„Þekkirðu mig?“ spurði ég á móti.
„Ó-nei-nei. — hef bara séð þig á
götu.“
„Veiztu þá, hvað ég heiti?“ spurði
ég.
„Nei, ekki svo ég þori að hafa
það eftir,“ sagði hann.
„Hvað heitir þú?“ spurði ég.
„Jógvan — sumir kalla mig Gráu
kúna. — Þú hefur sjálfsagt heyrt
það,“ bætti hann við.
„Af hverju kallar fólk þig bessu
ónei?“ spurði ég.
„Tað er einki ónefni," sagði hann.
„Og af því þú varst svo artargóður að
lyfta á mig laupnum, skal ég segja
þér, af hverju ég er kallaður betta.
Ég átti kú — Ijómandi fallega, ;ráa
kú, og hún gaf okkur svo mikla
mjólkfúr júgrinu sínu, að við höfð-
um meira en nóg, og þegar hún var
nýborin, gat Hansa selt mjólk. Hún
þekkti mig alltaf, þegar ég gekk um
götuna með laupinn minn á bakinu,
og þá fór hún að baula, jafnvel þótt
hún sæi mig ekki. Hún þekkti fóta-
takið eða lyktina af mér — ký. eru
svo vitrar. Svo var það einn dag, að
Morteinsensstrákarnir komu með
stóran hund, sem teir voru að keypa
af týskara, sem lá í havnini, og hund-
T f M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
81