Tíminn Sunnudagsblað - 21.05.1967, Qupperneq 21

Grafreitur í Sarajevó — á leiðunum eru steinsúlur, og er liking vefjarhattar
efst á þeim súlum, er settar hafa verið á grafir karlmanna.
Jnnar um það var hann fyrirmynd
allra Júgóslava, sem háðu hinn
árangursrika skæruhernað gegn
Þjóðverjum.
Serbar höfnuðu úrsiitakostum
Austurríkismanna árið 1914.
Þelrri neitun fylgdi, að tvær millj-
ónir manna af suðurslavnesku þjóð
erni týndu lífinu. í heimsstyrjöld-
inni síðari sögðu Júgóslavar aftur
nei við kröfum Þjóðverja. Sökum
þess dó ein milljón og sjö hundr-
uð þúsund manna. Árið 1948 höfn-
uðu þeir enn tillögum þeim, sem
Stalín vildi, að þeir samþykktu.
Það dró ekki á eftir sér neinn þann
dilk, að harma vekti, og vissi það
þó enginn til fullrar hlítar fyrir-
fram. Þannig er saga Slava. Eins
lengi og sögur greina hafa þeir
risið upp gegn útlendu valdi, sem
leitaðist við að kúga þá. Gavríló
Princip er Júgóslövum sem tákn-
imynd þessarar lyndiseinkunnar.
Við hornið, þar sem Gavríló
etóð, þegar hann hljóp upp á aur-
brettin á vagni erkihertogans, hafa
fótspor verið mörkuð í steinstétt-
ina, svo að aldrei gieymist, að það
var hér, sem hann stóð. í hús-
vegginn hefur verið greypt fáorð
frásögn:
„Á þessum stað lét Gavríló Pdnc
ip í ljós andúð þjóðarinnar á harð-
stjórninni og mörg hundrað ára
gamla frelsisþrá Suður-Slava með
byssuskotum sínum hinn 28. dag
júnímánaðar árið 1914“.
Stundum ber það við, að skóla-
drengir í ilskóm nema staðar þarna
á horninu og lesa áletrunina. Þá
er ekki fátítt, að þeir stíga í spor- .
in, sem meitluð hafa verið í gang-
stéttina, og máti, hversu þeir fylla
út í þau. Utlendingurinn stendur
álengdar og horfir á. Hann botnar
varla að neinu ráði í hugsunar-
hætti og lífsviðhorfum þess fólks,
sem byggir þessa borg. En hann
getur kannski látið sig gruna
óhvikulan vilja fátæktar og hrjáðr-
ar þjóðar til þess að lifa í landi
sínu og ráða sjálf örlögum sínum,
hvað. sem það kostar. Eitt
sinn skal hver deyja. Það [
skiptir ekki máli, þó að
einstaklingurinn deyi, ef þjóðin
lifir. Og drengirnir, sem eru að
prófa sporin — er ekki vísast, að
þeir gengju út í opinn dauðann
eins og Gavríló, ef örlögin höguðu t
því svo, að þeir stæðu einhvern
tíma í sporum hans í raun og veru?
Drengur við múrinn, þar sem erklhertoginn var skotinn til
bana.
Þeir. sem hugsa sér
að halda Sunnudags-
blaðinu saman, ættu
því að athuga fyrr en
síðar, hvort eitthvað
vantar í hiá þeim og
ráða bót á því.
T f M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ
453