Tíminn Sunnudagsblað - 05.11.1967, Blaðsíða 9

Það var í Pétursborg aðfaranótt
25. dags októbermánaðar að fornu,
rússnesku tímatali — aðfaranótt
7. nóvembermánaðar, segjum við
nú. Bráðabirgðastjórn lögifræðings
ins Alexanders Kerenskíg hafði
farið með völd síðan í maímánuði
um vorið. Fjöldi manna, sem ver-
ið höfðu í útlegð eða dvalizt land-
flótta erlendis, höfðu streymt
heim. Frá Síberíu komu Leó Kam-
ereff, Jakoff Sverdloff og Jósef
Dsjúgasvili, seinna nefndur Stal-
ín, frá Kanada kom Leo Born-
stein, öðru nafni Trotski, og frá
Sviss Karl Radek, Grigorí Sínóv-'
éff og — Vladimir íhjitsj Úljan-
off, öðru nafni Lenín.
Þessir menn mynduðu kjarna
bolisvíkkahreyfingarinnar rúss-
nesku, og höfuðstöðvar þeirra voru
Moskvu, og upp úr miðjum októ-
bermánuðl kom Lenín, sem fram
að þeim tíma hafði beðið átekta
í Finnlandi, til höfuðborgarinnar,
dulbúinn og með svart parruk.
Skemmri tíma en seytján daga gat
hann varla ætlað sér tii þess að
hrinda af stað byltingu, er hafði
það markmið, að koma á fót nýju
þjóðskipulagi í Rússaveldi.
Bolsivíkkaforingjarnir höfðu
bækistöð sína í Smolný, þar sem
ungar aðalsmeyjar höfðu áður
stundað nám í klausturskóla. Og
nú skyldi látið til skarar skríða.
Einn af öðrum héldu foringjarnir
á brott og skiptu sér á borgar-
hverfin, albúnir að taka á sitt vald
alla þá staði, er mestu þótti varða
að ráða.
„Ég varð einn eftir“, sagði Tmt-
Örlagaríkasta nótt
in í nútímasögu
í Pétursborg. Þrem hinum síðast-
nefndu hafði þýzka stjóiinin leyft
að fara gegnum Þýzkaland til Sví-
þjóðar í þeirri trú, að Rússland
yrði þeim mun veikari andstæðing
ur á vígvöllunum, sem fleiri bylt-
ingarmenn léku lausum hala. Þá
grunaði ekki, að hinn lágvaxni
maður, sem nefndur var Lenín,
ætti eftir að marka dýpri spor í
sögu heimsins en nokkur annar
maður, er þá leiddi hugann að
stjórnmálum.
í septembermánuði þetta haust
höfðu bolsivíkkar hreppt meiri-
hluta í sóvétunum í Pétursborg og
skí í endurminningum sínum um
þessa atburði. „Seinna kom Kam-
eneff, sem var andvígur bylting-
aráforminu, en vildi vera hjá mér
á þessari örlagastundu. Við höfð-
umst við í litlu hornherbergi á
eins konar herstjórnarstöð þessa
byltingarnótt. í stóru, auðu hlið-
arherbergi var sími, sem hringdi
láttaust og flutti okkur mikilvæg-
h#h fregnirnar. Þessar hringing-
£ð gerðu þrúgandi kyrrðina enn
Haustgolan næddi um
götur Pétursborgar, og
síminn í klausturskól-
anom hringdi í sífeilu
magnþrungnari en ella. Mynd
hinnar myrku borgar, þar sem
haustgolan lék lausum hala um
auð stræti, stóð okkur skýrt fyrir
hugskotssjónum. Borgarar og ernb
ættisihenn liggja í hnipri í rekkj-
um sínum og reyna að gera sér
í hugarlund, hvað á seyði sé í hin-
um leyndardómsfullu og viðsjár-
verðu hverfum. í verkamannahverf
unum er sofið laust, því að þar
eru menn á varðbergi eins og í
herbúðum á vígvelli. Fulltrúair
í nefndum og ráðum ríkisstjórn-
arinnar bolialeggja og ráðslaga í
keisarahöllunum, komnir að nið-
urlotum af þreytu — þar bland-
ast saman iifandi Iík demókrat'íds-
ins og deyjandi draugar keisara
veldisins. Annað veifið hylst silki
og gullskreyting þessara sala
myrkri, því að rafstraumurinn
rofnar. Það er hörgull á kolum.
Hér og þar í borgarhverfunum
standa hópar verkamanna, sjódiða
Leon Troiskí
Lenin, hinn mikll leiðtogl, sem ieiddl bolsivíkka til slgurs.
T I M J N N - SUNNUDAGSBLAfi
969