Tíminn Sunnudagsblað - 09.06.1968, Blaðsíða 10

ar við bústað Herberts Asquifchs.
Þar lenti fjöimenn sendinefnd í
snörpum bardaga. Lögreglan barði
konurnar, jafnvel beint í andlitið,
og tók þær kverkataki, svo að
þær blánuðu í framan, og á effcir
voru þær dæmdar til fangelsis-
vistar.
Hvenær sem flokksforingjar úr
stjórnarliðinu efndu til funda,
mátti ganga að því visu, að súff
ragettum skyti þar upp. Jafnframt
var víst, að þá varð ekki fundar-
friður, því að þær kölluðu látlaust
fram í fyrir ræðumönnum og ollu
ævinlega róstum. Á þessu fengu
þeir oft að kenna, Lloyd George,
Winston Churchill, Herbert Asqu
ith og John Burns, sem nú var
genginn tii liðs við frjálslynda
flokkinn. Var misjafnt, hvernig
þessir frægu menn þoldu uppá-
tæki súffragettanna, og var ekki
dæmaljust, að þeir misstu stjórn
á skapsmunum sínum og helltu
yfir þær skömmum. Varð það til
dæmis víðfleygt og þótti ekki bein-
linis kurteislega mælt, er Lloyd
George hrópaði einu sinni úr ræðu
stóli:
„Látið eins og þið heyrið ekki
þetta kattamjálm“.
Litlu síðar skipaði hann þó fyr-
ir, að þeim skyldi varpað á dyr.
Konum þótti einkum illa sitja á
þeim Llovd George og John Burns
að hneykslast svo mjög á baráttu
aðferðum þeirra. Emmelína Pank-
hurst hafði sjálf verið í
samtökum, sem stofnuð voru til
verndar hinum síðarnefnda, er
hann átti i höggi við yfirvöld og
lögreglu, staðið hið næsta honum á
Trafalgartorgi blóðsunnudaginn al-
kunna 1889, og séð lík Edvarðs
Linnells, foringja verndarsamtak-
anna, borið þaðan burt limlest.
Og ekki átti Llo.vd George síður
að baki sér róstusaman feril.
Hann hafði hafizt til forystu með
hverju harðræðinu á fætur öðru,
og var einn eftirminnilegra
atburða í sögu hans, er hann lét
brjóta niður vegg og grafa upp
tók í kirkjugarði í Wales.
í beina lífshættu stofnuðu
súffragetturnar sér þó varla nema
þegar æsingar urðu mestar í auka-
kosningum. En þar var Emmelína
Pankhurst venjulega sjálf að verki.
Blöð frjálslynda flokksins héldu
þvi að vísu fram statt og stöðugt,
að bægslagangur súffragettanna
hefði engin áhrif á það, hvernig
' atkvæði féllu í kosningum. En
hatrið, sem á þær var lagt, bendir
þó til annars, og mun sannast
mála, að þeim hafi oft tekizt að
kvarna nokkuð utan úr fylgi hans
og stundum riðið baggamun-
inn. Harðneskjan sú, er þær voru
beittar, glæddi víða samúð með
þeim, hvað sem blöð og flokksfor-
ingjar sögðu. Þó að oft mætti sjá
í blöðum bréf frá lesendum, sem
þóttust hafa verið hlynntir kosn-
ingarétti og kjörgengi kvenna, en
kváðu orðnir þeirri hugmynd frá-
hverfir vegna háttalags súffragett-
anna, voru þeir fleiri, sem snerust
í kyrrþey á sveif með þeim.
Svo skefjalaust varð hatrið, að
einu sinni munaði minnstu, að
Emmelína Pankhurst væri drepin
í aukakosningum í Devon. Þar
hafði frjálslyndi flokkurinn jafnan
hrósað sigri á þriðja tug ára.
Emmelina var vöruð við því að
skipta sér af þessum kosningum,
en hún lét það sem vind um eyr-
un þjóta og boðaði til margra
funda. að jafnaði tveggja á dag.
Ókyrrlátt var á þessum fundum
og mikið um eggjakast, en dró þó
ekki til stórtíðinda. Atkvæði voru
talin að kvöldi kosningadagsins. og
kom þá t ljós, að frambjóðandi
frjálslynda flokksins hafði fallið
við lítinn atkvæðamun. Emmelinu,
sem stödd var í bænum New
Abot, var ráðlagt að hafa sig und-
ir eins á brott, en hún tregaðist
sem fyrr við að flýja af hólmi,
þótt víða mætti heyra þau hróp,
að súffr'agetturnar hefðu fellt
manninn.
Þetta sama kvöld réðst á hana
hópur manna með merki frjáls
lynda flokksins í barmi sér. Fvrst
var hún grýtt eggjum, en síðan
lagðar á hana hendur. Loks var
hún slegin slíkt högg aftan
á hnakkann að hún missti meðvit-
und. Þegar hún rankaði við sér,
stóðu ógnandi menn allt í kring
um hana og voru búnir að ná i
tóma tunnu, sem þeir ætluðu sýni-
lega að.troða henni niður í. En í
sama bili og þeir ætluðu að lyfta
henni upo, bar að lögreglumenn,
sem tvístruðu hópnum og björg-
uðu henni. Um nóttina urðu mikl-
ar róstur, og að morgni fannst
maður dauður með brotna höfuð-
kúpu. Sjálf var Emmelína marga
mánuði að jafna sig, og kona, sem
með henni var, meiddist einnig
stórlega.
En ekkert gat aftrað því, að
súffragetturnar færu sínu fram.
Þegar Bretaþing kom saman til
haustfunda, fjölmenntu þær enn
til þinghússins. Að þessu sinni var
sendinefnd, tuttugu konum, hleypt
inn. Þær gerðu forsætisráðherran-
um boð og spurðu, hvort 1 ráði
væri að breyfa málum kvenna á
því hausti, en fengu þau svör, að
svo væri ekki. Þá gerðist það, að
ein konan stökk upp á bekk í for-
dyrinu og tók að ávarpa þá, sem
nærstaddir voru. Gæzlumenn
komu þegar til og drógu hana nið-
ur, en þá hljóp önnur upp á bekk-
inn í hennar stað. Urðu þarna all-
miklar stimpingar, er auðvitað
lauk svo, að konunum var öllum
varpað á dvr. Þegar út kom, settu
þær þegar mótmælafund, en lög-
reglan skarst í leikinn, og voru
ellefu tconur handteknar eftir
snarpa '/iðureign. Meðal þeirra
voru Emmelína Pethick-Lawrence,
Anna Kenney og dóttir Ríkharðs
Cobdens, stjórnmálamannsins
fræga, er nefndur var í upphafi
þessara frásagna. Þessi atburður
hefur verið nefndur árásin á
þinghúsið. Sjálf hafði Emmelína
Pankhurst sig ekki mjög í frammi
þennan dag, þar eð hennar beið
áróðursferð út á land. Hún vildi
því ekki láta handtaka sig að sinni.
Konurnar, sem fastar voru tekn-
ar, voru dæmdar í tveggja mánaða
fangelsi fyrir óspektir. Síðar um
haustið urðu enn róstur við þing-
húsið, þá voru fleiri handteknar
en áður. Um jólin sátu rúmlega
tuttugu kvenréttindakonur í Hollo-
wayfangelsi, þeirra á meðal Krista-
bel.
X.
Sú deild Hollowayfangelsis, þar
sem súffragettunum í Lundúnum
var fengin gisting, þegar þær kom
ust í kast við Lundúnalögregluna,
var ekki neinn rósagarður. Þar
var vinnufangelsi afbrotakvenna,
sem borið höfðu út börn sín, ver-
ið sekar fundnar um þjófnað eða
svik eða brotið siðferðismálalög-
gjöfina. Mikill fjöldi þessara
kvenna hafði í rauninni átt að
dveljast á drykkjumannahæli. Að-
búðin var ill og aginn strangur,
og konurnar hírðust þar langa
daga í einsemd og saumuðu póst-
poka — allar nema þær, sem áttu
ung börn. Þau voru að ensk-
um hætti látin fylgja mæðrum sín
um í fangelsið. Stundum fæddust
þar lika börn.
Ramsay nokkur, sem dvalizt
442
T f V I N N — SUNNUDAGSBLAÐ