Lesbók Morgunblaðsins - 17.05.2003, Blaðsíða 3

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 17. MAÍ 2003 3
LESBOK MORGUNBLAÐSINS ~ MENNING LISTIR
1 9 . T Ö L U B L A Ð - 7 8 . Á R G A N G U R
EFNI
SIGFÚS DAÐASON
HENDUR OG
ORÐ VII
Horfnu þúsundáralönd smánæturinnar
gleymda bjarta öxl hvíld reikulum augum
reikandi huga
fullkomni
sofandi alheimur
sem glitrar ennþá handan við síkvik vötn
ó veit tungu minni skírslu í eldi
veit tungu minni hörku í eldi
sofandi ósnert hönd
sem ég snerti
og ákalla
hvítfjöll
bláfjöll í öðru næturkuli.
Sigfús Daðason (1928–1996) var eitt af atómskáldunum svokölluðu.
Ljóðabókin Hendur og orð kom út árið 1959.
R
ÉTT í þann mund er for-
ingjar stjórnmálaflokkanna
voru að hefja lokaumræðu
kosningabaráttunnar í
sjónvarpssal streymdu
hundruð tónleikagesta inn
í Háskólabíó. Þar gat að
heyra sálumessu Benjam-
ins Brittens sem samin var í minningu
þeirra sem féllu í heimsstyrjöldinni síð-
ari. Frábærir einsöngvarar, hljómfagrir
kórar og okkar stórgóða sinfóníuhljóm-
sveit undir stjórn Vladimirs Azhkenasys
fluttu þetta stórbrotna verk með krafti
sem olli gæsahúð og ótrúlegum fagn-
aðarlátum í troðfullum salnum. Eitt
skyggði þó á. Enn einu sinni var öllum
þessum frábæru flytjendum og hlust-
endum boðið upp á flatan hljómburð Há-
skólabíós.
Azhkenasy notaði tækifærið meðan
hann dvaldi hér á landi til að taka undir
kröfur tónlistarmanna um nýtt tónlistar-
hús og hneykslaðist á þeim drætti sem
orðið hefur á byggingu hússins. Hann
sagði frá því að Daniel Barenboim, sem
um árabil hefur verið aðalstjórnandi rík-
isóperunnar í Berlín, vildi ekki koma
hingað meðan ekki væri boðið upp á
betra hús en bíósalinn. Söngkonan frá-
bæra June Anderson, sem heimsótti
okkur á síðustu listahátíð, sagði þá að
það hefði verið eins og að syngja inn í
þerripappír að standa á sviðinu í Há-
skólabíói, enginn hljómur barst til baka.
Um páskana var frumflutt und-
ursamleg sálumessa eftir Hildigunni
Rúnarsdóttur. Um síðustu jól var flutt í
annað sinn í Hallgrímskirkju stórkostleg
jólaóratóría Johns Speight sem var um
leið útvarpað til allrar Evrópu. Fyrr í
vetur sýndi Íslenska óperan Macbeth
eftir Verdi með þvílíkum tilþrifum að
lengi verður í minnum haft. Sú sýning
mun vonandi opna okkar frábæru söngv-
urum dyr út í hinn stóra heim óp-
erunnar. Framundan er frábær kirkju-
listarhátíð í Hallgrímskirkju með enn
einni heimsókn stórsöngvarans Andreas
Schmidt, sem bæði syngur í Elijah eftir
Mendelssohn og heldur ljóðatónleika í
Salnum.
Út um alla borg eru tugir kóra, ein-
söngvara, hljóðfæraleikara, tónskálda og
stjórnenda að fremja tónlistargaldra
sem eru alveg með ólíkindum í svo litlu
samfélagi. Ungir söngvarar, hljóðfæra-
leikarar og ekki síst ung tónskáld eru að
koma fram sem eflaust eiga eftir að bera
hróður íslenskrar tónlistar víða, um leið
og þeir ögra eða gleðja okkur eftir atvik-
um. Allt er þetta afrakstur þeirrar miklu
vinnu sem frumherjarnir hafa skilað og
þeirrar uppbyggingar tónlistarmennt-
unar sem átt hefur sér stað um árabil
um land allt, m.a. með aðstoð frábærra
erlendra tónlistarmanna, karla og
kvenna, sem hafa auðgað menningarlíf
okkar. Það er mikil gróska í tónlistinni
og tekið eftir því hve íslenskir tónlist-
armenn eru reiðubúnir til að flytja verk
eftir ung og óþekkt tónskáld, bregða sér
úr klassík yfir í djass og aftur til baka,
að ekki sé nú minnst á Hrafnagaldra,
rímnakveðskap og tónlist Bjarkar.
Allt þetta frábæra fólk verður þó að
búa við þá staðreynd að í höfuðborg
landsins er ekki til svo mikið sem einn
salur sem hæfir þessu frábæra tónlistar-
lífi. Kirkjur, íþróttahús, skemmtistaðir
og bíó verða að duga. Að vísu er til lítill
en ágætur salur í Ými í eigu Karlakórs
Reykjavíkur, en það er líka allt og sumt.
Borgaryfirvöld hafa ekki séð sóma sinn í
að koma upp tónlistarsal, hvorki litlum
né stórum, þrátt fyrir allt þetta mikla
menningarstarf um áratuga skeið. Bæj-
arstjórn Kópavogs hefur staðið sig miklu
betur og býður íbúum höfuðborgarsvæð-
isins upp á frábæran tónlistarsal sem
mér sýnist vera notaður nánast nótt sem
nýtan dag.
Því miður virðist ljóst að það er langt
í að tónlistarhús rísi. Málið hefur dregist
mjög á langinn vegna vangaveltna um
hvort þar eigi að vera einn salur eða
tveir og hvort Íslenska óperan eigi að fá
þar inni en eflaust ræður kostnaðurinn
þó mestu. Borgaryfirvöld hafa verið með
hugmyndir um að flytja Óperuna inn í
Borgarleikhús en allt mælir gegn því.
Salurinn er of lítill og það sem auðvitað
skiptir öllu máli; hljómburðurinn er öm-
urlegur, enda eru aldrei haldnir þar
klassískir tónleikar.
Fyrir nokkrum mánuðum var tilkynnt
um ríkisframlög til menningarhúsa úti á
landi. Slík hús eru að sjálfsögðu góðra
gjalda verð ef þau ná að þrífast og fá
peninga til myndarlegs rekstrar. Það vill
hins vegar oft gleymast að tveir þriðju
hlutar þjóðarinnar búa hér á höfuðborg-
arsvæðinu. Þar er gróskan mest og þörf-
in mest fyrir framlög í þágu menningar-
innar. Það þýðir lítið að boða listahátíð
ár hvert og geta ekki boðið tónlistarfóki,
erlendu sem innlendu, upp á tónleikasali
við hæfi. Það er ríki og borg til skamm-
ar að tónlistarhús skuli ekki vera risið.
Það er og verður krafa okkar sem unn-
um tónlist að nú þegar verði hafist
handa við byggingu tónlistarhúss og
henni lokið svo fljótt sem unnt er. Allt
það fólk sem lagt hefur líf sitt og mennt-
un að veði í þágu tónlistarinnar, sem og
allir þeir sem unna henni, eiga það skil-
ið. Síðast en ekki síst á Íslenska óperan
skilið að fá hús við hæfi þannig að hún
geti þrifist við hlið sinfóníuhljómsveitar,
kóra og söngvara. Því meiri list, því
meiri líkur á að húsið lifi og dafni.
HVERS Á
TÓNLISTIN
AÐ GJALDA?
RABB
K R I S T Í N Á S T G E I R S D Ó T T I R
krast@simnet.is
Jóhann Hjálmarsson
er afkastamikill ljóðaþýðandi og hefur að
mati Jóns Kalmans Stefánssonar unnið gott
starf á því sviði. Jón Kalman fjallar um fjór-
ar bækur Jóhanns sem innihalda um 300
þýðingar á ljóðum norrænna, suður-
amerískra og evrópskra skálda.
Sigfús Daðason
gaf út bókina Hendur og orð árið 1959 og
telja sumir hana með áhrifamestu ljóðabók-
um síðustu aldar. Þorsteinn Þorsteinsson
fjallar um fyrsta ljóðið í bókinni.
Listdansskólinn
er að ljúka fimmtugasta starfsári sínu um
þessar mundir en 21. maí næstkomandi
verður afmælissýning í Þjóðleikhúsinu af
því tilefni. Sesselja Guðmunda Magn-
úsdóttir fjallar um Listdansskólann í sögu
og samtíð.
Fornleifar á Hólum
eru vel varðveittar, þeim hefur ekki verið
spillt með seinni tíma framkvæmdum að því
marki sem óttast var og þegar á fyrsta ári
rannsóknarinnar komu í ljós leifar mann-
virkja frá miðöldum, frá fyrstu tíð bisk-
upsstólsins á Hólum en hann var settur á fót
árið 1106. Þetta kemur fram í grein Ragn-
heiðar Traustadóttur um fornleifarann-
sóknir á Hólum sem verður haldið áfram í
sumar.
FORSÍÐUMYNDIN
er unnin af Magnúsi Sigurðarsyni en hann tekur þátt í sýningunni Á nýjum
sauðskinnsskóm sem verður opnuð í höfuðstöðvum sex fyrirtækja í Reykja-
vík í dag. Verkið nefnist Hunter.