Íslendingaþættir Tímans - 09.05.1973, Blaðsíða 1

ÍSLENDINGAÞJETTIR
Miðvikudagur 9. mai, 26. tbl. 6. árg. Nr. 111. TINIANS
Kristmann Jóhannsson
Fæddur 22. febrúar 1890
Dáinn 8. aprfl 1973.
Þegar eg frétti andlát Kristmanns
Jóhannssonar þá svifu upp úr djúpi
minninganna fjöldi af atvikum frá
samverustundum okkar. A sama
augnabliki stóð það svo ljóslifandi
fyrir mér hvernig maður hann var.
Minningarnar voru bjartar og hlýjar.
Mér fannst eg hefði tapað einhverju úr
sjálfum mér, sem eg fengi aldrei aft-
ur.
Kristmann Jóhannsson fæddist i
Hraunsfirði i Helgafellssveit. Hann
var sonur sæmdarhjónanna Jóhanns
Þorsteinssonar og Guðrúnar Krist-
mannsdóttur. Þessi hjón eignuðust
bara tvö börn, Kristmann og Þorstein.
Kristmann dvaldist á ýmsum stöðum,
þangað til hann fluttist til Stykkis-
hólms. Hann lærði járnsmiði og var
smiður bæði á tré og járn. Árið 1915
kvæntist hann Mariu Ólafsdóttur frá
Stóragaltardal á Fellsströnd. Hún var
úrvalskvenmaður. Ólafur faðir hennar
var Jóhannesson. Móöir hennar hét
Guðbjörg Jónasdóttir, Snæfellingur aöo.
ætt. Þau voru létt og glöð, það var öll-
um vel við þau. Eg var nákunnugur
þessu fólki. Guðbjörg var sérstaklega
hjartahlý kona. Þau eignuðust 6 börn,
5 dætur og 1 son, Soffiu, Ingveldi,
Mariu, Kristinu og Guðbjörgu og Jó-
hannes. Allt efnisfólk. Soffia, Kristin
og Jóhannes eru enn á lifi.
Kristmann og Maria bjuggu alltaf i
Stykkishólmi. Þar sinnti Kristmann
margvislegum ábyrgðarmiklum trún-
aðarstörfum. Hann var oddviti um
skeið, starfaði mikið að félagsmálum,
var formaður sjúkrasamlags Stykkis-
hólms o.s.frv. Hann naut mikils
trausts hjá Hólmurum og eg held öll-
um, sem kynntust honum.
Kristmann og Maria eignuðust eina
dóttur barna. Guörúnu að nafni. Hún
er gift Asgeiri Agústssyni. Hann er af
traustum breiðfirskum ættum.
Kristmann fékk tveggja mánaða
kennslu, einn mánuð undir fullnaðar-
próf og einn undir skipstjórapróf.
Hann varð skipstjóri 20 ára gamall og
var skipstjóri i 18 ár, hlekktist aldrei
neitt á. Hann trúði lika á forsjón
almáttugs Guðs.
Eg var háseti hjá Kristmapni 3 sum-
ur fyrir 53 árum og hefði verið lengur
-hjá honum ef mér hefði fallið við skip-
ið. Kristmann var lengst af skipstjóri
frá tsafirði með Nordkap, 17 tonna,
vélalausan kútter, súðbyrðing. Hann
var gott sjóskip og skemmtilegur á
siglingu, happaskip.
Eitt sinn er eg var ráöinn i skipsrúm
hjá Kristmanni staddur á bólverkinu i
Stykkishólmi, albúinn til ferðar með
skipi til Isafjarðar. Þá komu þau
Kristmann og Maria niöur á bólverk
og kveðjast þar. Eg gleymi aldrei
þessari kveðjustund þeirra. Hún vafði
Kristmann að sér, með svo mikilli
bliöu, samfara djúpum söknuði, að
tárastraumarnir runnu niður báðar
kinnar hennar. Mérdattþá ihug hvort
Maria byggist við þvi aö þetta yrði sið-
asta kveðja þeirra. Þegar komið er út
á ólgandi haf i ofsaroki, þá er landtaka
stundum ómöguleg og hætta i hverju
spori.
Eg áleit að þessi kona hlyti að vera
ein af beztu tslandsdætrum, fannst
lika að öll framkoma hennar, hættir og
látbragð gæfi til kynna að svo væri.
Marteinn Lúter sagði, að, að guös-
trúnni undanskilinni væri umhyggju-
söm og guðhrædd kona eitt af þvi al-
bezta sem lifið gæti veitt nokkrum
manni. (Lika reynsla min). Eg taldi
það öruggt að þessi kona hlyti að biðja
daglega fyrir manni sinum, vitandi
það, að stööug knýjandi trúarbæn
leysir úr læðingi óendanlegan kraft
Guðs. Mér datt i hug það sem Sveinn
frá Elivogum segir:
Að eiga vin.sem mýkir sorgarsárin
er sæla mest er nokkur maður
naut.
Það þerrar burtu þungbær
raunatárin,
og þyrnum stráða greiðir lifsins
braut.
Eg minntist lika kveðjustundar Vig-
lundar og Ketilriöar. Viglundur segir:
Stóðum tvö i túni,
tók lin um mig sinum
höndum,hauklegtkvendi,
hárfögur og grét sáran.
Titt féllu tár af tróðu,
til segir armur um vilja.
Strauk drifhvitum dúki
drós um hvarminn ljósa.
Maria þurrkaði tárin af þeim báðum
sér og Kristmanni með hvitum klút.
,,Bak við skýja bólstra vökul blikar þó
alltaf stjarna skær”. Það er athyglis-
vert að sjá „beztu blómin gróa, i
brjóstum sem að geta fundið til”. Eg
álit að þaö bezta sem islenzka þjóðin á
sé i brjóstum hennar beztu dætra.
Hugur minn hefur oft svifið til þess-
arar kveðjustundar, oft hugsað um
það, aö ef allar konur hefðu svona kær-
leiksrikt, viðkvæmt og göfugt hjarta
þá væri minna um hjónaskilnaði,
minna um styrjaldir, þvi konurnar
myndu þá bera klæði sin á vopnin eins
og konur Sabininga geröu forðum. Þær
myndu fá menn sina til að stööva allar
blóðsúthellingar, meö þvi að bræöa is-