Íslendingaþættir Tímans - 02.08.1975, Blaðsíða 6

Einar Jóhannsson
Geithellum
Hluti jarðarinnar Geithellar i Alfta-
firöi i Suður-Múlasýslu er búinn að
vera I eigu sömu ættar óslitið frá 1867,
en þá keypti Magnús riki á Bragða-
völlum l/3hluta hennar. Jörðin öll var
á þeim tima metin á 36 hndr. Magnús
keypti þessi itök i jörðinni af Arna
Eirikssyni, sem hafði búið þar, en
fluttist til Stöðvarfjarðar.
Að Magnúsi látnum rann jarðar-
parturinn til Einars sonar Magnúsar,
en hann keypti siðar til viðbótar fleiri
hluta jarðarinnar og tókst að lokum að
eignast jörðina alla, að undanskildum
litlum hluta 1/12, sem
Geithellnahreppur átti og hafði verið
skipt út úr jörðinni á sérstakt býli,
langt inn i Geithellnadal.
Það var 1894, sem Einar Magnússon
settist að á Geithellum með fjöl-
skyldu sina og hefur þessi ágæta jörð
haldizt óslitið i ætthans siðan. Frá 1930
hafa búið þar dóttursynir Einars, syn-
ir Helgu Einarsdóttur, þeir Einar,
(sem hér verður nánar getið) og Þor-
finnur Jóhannssynir. Þorfinnut- býr á
innri helmingi jarðarinnar, en Einar,
sem er nýlátinn á hinum ytri.
Einar Jóhannsson var fæddur á
Geithellum 28/4. 1906 og lézt 24. mai
s.l., á sjúkrahúsinu á Norðfirði.
Foreldrar hans voru Helga Einars-
dóttir, bónda að Hamri og i' Hamarseli
ogsiðar á Geithellum, sem fyrr er get-
ið. Hann var sonur Magnúsar rika
Jónssonar á Bragðavöllum, sem var
ættaður frá Sævarenda i Fáskrúðs-
firði. Móðir Magnúsar mun hafa heitið
Jámgerður. Magnús flutti að Bragða-
völlum i Hamarsdal frá Hvalnesi i
Stöðvarfirði vorið 1831.
Kona Magnúsar hét Helga Jónsdótt-
ir og voru foreldrar hennar Málfriður
Einarsdóttir frá Tóarseli og Jón
Hinrikssoon frá Höskuldsstaðaseli i
Breiödal. Kona Einars Magnússonar
og móðir Helgu á Geithellum var Guð-
finna Jóhannsdóttir Malmquist,
beykis, en var frá Reyðarfirði og
faöir hans mun hafa verið sænskur.
Jóhann Malmquist giftist Halidóru
Antonlusdóttur frá Hálsi i Hálsþinghá,
en hUn var þá ekkja, og hét fyrri mað-
ur hennar Finnur og var sonur séra
Þorgrims Finnssonará Kolfreyjustað.
Faöir Einars var Jóhann Jónsson,
6
Sigurðssonar, Antoniugsonar bónda i
Hamarsseli og siðar aö Melrakkanesi
og var Sigurður hálfbróðir Halldóru
móður Guðfinnu, en kona Jóns og
móðir Jóhanns var Þórunn Finnsdótt-
ir, Þorgrímssonar, og þvi sammæðra
Guðfinnu móður Helgu.
Móðir Finns var Þórunn Jónsdóttir
prófasts Högnasonar að Hólmum i
Reyðarfirði og er þaðan stutt að rekja
ættina til sr. Guðmundar Högnasonar
að Hofi i Alftafirði, en hann þjónaði
þar I 60 ár.
Haustið 1899 gengu þau Helga og
Jóhann, foreldrar Einars Jóhannsson-
ar i hjónaband ogárið eftir brá Einar,
faðir Helgu búi, enda orðinn ekkju-
maður, en kona hans lézt i' júlimánuði
1898. Fleira mun honum einnig hafa
yerið mótdrægt um það leyti. Tóku þá
við búskapnum á jörðinni Jóhann
tengdasonur hans og Jón bróðir
Jóhanns. Þeir bjuggu á sinum helm-
ingi jarðarinnar hvor til 1904 að Jón
hætti búskap, enda var hann einhleyp-
ur maður. Jóhann tók þá jörðina alla
til ábúðar og bjó til 1915, en hann lézt i
nóvember mánuði það ár. Einar, faðir
Helgu hafði hins vegar látizt ári áður,
um jólaleytið 1914.
Eftir lát Jóhanns stóð Helga eftir
með 5börn,hiðelzta á sextánda ári, en
hin mun yngri. Réðist þá til hennar
sem ráðsmaður Guðmundur Eiriksson
frá Hlið I Lóni. Þau giftust svo 1918, en
slitu samvistum eftir ellefu ára sam-
búð, þeim varð ekki barna auðið.
Börn þeirra Helgu og Jóhanns voru
þessi, I aldursröð: Þorfinnur bóndi á
Geithellum, Sigriður, lézt um tvitugs-
aldur, Einar, sem hér er minnzt, Jón,
bjó i Kópavogi og látinn fyrir stuttu og
Skúli, verzlunarmaður i Reykjavi'k,
einnig látinn. Þrjá drengi misstu þau
barnunga.
Einar Jóhannsson tók við jörðinni,
er móðir hans lét af búskap 1929, en
vorið áður hafði Þorfinnur bróðir hans
keypt hinn helming jarðinnar, þar sem
hann býr enn stórbúi. Fyrstu árin eftir
að Einar hóf búskap, stóð móðir hans
að þvi með honum, en fljótlega kvænt-
ist Einar ungri heimasætu i sveitinni,
Laufeyju Karlsdóttur, Vigfússonar,
en hans ætt var af Mýrum i Skafta-
fellssýslu. Vigfús hafði flutt til Djúpa-
vogs, byggði þar upp tómthúsið Bjarg
oe stundaði útgerð. Þar fæddist Karl
faðir Laufeyjar. Þaðan fluttist Vigfús
til Seyðisfjarðar. Móðir Laufeyjar var
Vilborg Jónsdóttir, Eyjólfssonar, sem
ættaður var af Héraði. Hann mun hafa
búið þar efra um tima og einnig I Loð-
mundarfirði. Hans ætt þekki ég ekki
nánar.
Frostaveturinn mikla, 1918 fórst
Karl faðir Laufeviar. meö báti við
Vestmannaeyjar en um það leyti voru
þau Vilborg búsett á Seyðisfirði. Karl
átti hins vegar sveitarfesti hér i Geit-
hellnahreppi og þess vegna fluttist
ekkjan þangaðmeð börnin, sem voru 5
og öll ung. Þau voru tekin á heimili hér
i sveitinni og Laufey, sem þá mun hafa
verið 5ára gömul, lenti til læknishjón-
anna á Búlandsnesi, ólafs
Thorlaciusar og Ragnhildar konu
hans. Hún ólst upp hjá þeim hjónum,
en þegar þau fluttu frá Búlandsnesi til
Reykjavikur fór hún til móður sinnar,
sem þá var gift Birni Jónssyni bóndaj
að Múla i Alftafirði.
Arið 1932 giftist Laufey svo Einari á
Geithellum, eins og fyrr er sagt. Þau
eignuðust eftirtalin átta börn:.
1. Helgu,sem býr á Selfossi. Hennar
maður heitir Guðmundur Magnússon.
2. Vilborg, sem er gift Helga
Hálfdánarsyni á Höfn, Homafirði. Hún
er þar ljósmóðir.
3. Þormóður. Hann býr á nýbýlinu
Blábjörg, úr landi Geithellna. Kona
hans er Erla Einarsdóttir, ættuð úr
Arnessýslu.
4 Ólafur. Hann býr á Slefossi. Kona
hans er Sunna Jónsdóttir.
5. Jóhann. Hann býr á Geithellum, jörö
föður sins. hans kona er Lilja Skúla-
dóttir.
6. Kristin. Hún er gift Sigurjóni
Bjamasyni á Brekkubæ i Nesjum.
7. Leifur. Hann dvelur á sjúkrahæli i
Kópavogi.
Attunda barnið lézt stuttu eftir
fæðingu.
Einar Jóhannsson hóf búskap sinn á
erfiöum timum, á kreppuárunum
frægu, og með fremur litil fjárráð.
Hann hafði verið lausamaður um all-
mörg ár og arfur sá, sem honum
tæmdist að föður sinum látnum aö
mestu evddur, er hann festi ráð sitt.
islendingaþættir