Íslendingaþættir Tímans - 19.04.1980, Page 11

*!■*.!•*.
Gunnar Þórðarson
Grænumýrartungn
Hannlést a&heimili sinu, Rauöarárstíg
'.hinn 7. mars s.l. þá rúmlega nlræ&ur aö
aldri.
Me& honum er horfinn af sjónarsviöinu
Jölhæfur ma&ur og litríkur persónuleiki,
ma6ur sem átti mjög rikan þátt I flestum
ramfaramálum sveitar sinnar á fyrri
, ta þessarar aldar og raunar fram yfir
m'hja öld. Vi& Hrútfir&ingar höfum
margs aö minnast f sambandi viö hann
emlcum þeir sem komnir eru á efri ár og
störfu&u me& honum þegar hann var I
óma lifsins. Þaö var ekki hægt annaö en
ver&a fyrir áhrifum þegar hann me&
brennandi áhuga og á rökvisan hátt flutti
m^l, hvort heldur var á mannfundum eöa
emkasarotölum. Gunnar er Hrútfiröing-
uf aö ætt og upruna. Hann er fæddur aö
'Jilhaga i Bæjarhreppi þann 10. febrúar
1980. Foreldrar hans voru hjónin Þóröur
sigur&sson og Sigri&ur Jónsdóttir þá bú-
^dur i Gilhaga. Þau hjón áttu 11 börn, af
^hn ná&u fullor&ins aldri 6 og voru þaö
urengir. Gunnar var yngstur systkina
S‘óna. 1894 flytja þau hjón, Þóröur og
"igri&ur aö Grænumýrartungu og vi&
Psnn staö er lifssaga Gunnars tengd a&
meginhluta, þvi þar dvaldi hann óslitiö I
59 úr. Ekki naut Gunnar mikillar mennt-
unar, a&eins þeirratima barnauppfræöslu
‘yrir fermingu, auk þess var hann einn
^etur I unglingaskólanum aö Heydalsá I
ölfandasýslu. Skólaganga Gunnars var
etcki löng, en þrátt fyrir þa& var hann á-
gætlega menntaöur. Fróödeiksþrá hans
''an mikil og ma&urinn gjörhugull og þvi
mkst honum meö lestri og ástundun aö
afla sér viötækrar þekkingar um hin ólik-
Ustu efni. Þvi veittist honum létt aö taka
PMt i umræöum um fjarskyld mál.
Gunnar var einn af aldamótamönnunum.
Hann mun ungur hafa hrifist af hugsjón
Ungmennafélaganna og þeim vorhug er
fór um þjóölifiö eftir haröindatimabiliö
á siöari hluta fyrri aldar. Hann mun þvi
ufgur hafa tekiö þá ákvöröun aö hasla sér
innan þess hóps, sem fyrst og fremst
bar&ist fyrir framfaramálum sveitanna,
b*ði til bættra lifskjara og meira
menningarlifs. Þetta sannar öll hans lifs-
Saga.
Ariö 1913 tekur Gunnar viöbúi i Grænu-
jhýrartungu. Þremur árum siöar kvænist
hann Ingveldi Björnsdóttur frá Fossi i
Hrötafiröi. Mikilhæfri konu, sem mjög
befur stutt mann sinn á þeirra lifsgöngu
°ghefurhjónaband þeirra veriö mjög far-
sæltog áfallalaust alla tiö. Hún lifir mann
sinn i hárri elli.
h*a& kom fljótt I ljós aö Gunnar var góö-
is|endingaþættir
ur bóndi, búskapur hans var rekinn meö
miklum myndarbrag alla tiö. Gunnar var
framkvæmdamaöur i eöli sinu og þvl oft I
fararbroddi meö ýmsar framkvæmdir.
Gunnar bætti jörö sina á margan hátt
einkum meö byggingum og ræktun en
einna athyglisveröast er aö hann réöist I
þaö viö frekar erfiö skilyröi aö reisa
einkarafstöö fyrir heimiliö áriö 1930. Þær
munu hafa veriö frekar fátiöar á þeim
timum.
Þegar minnst er á Grænumýrartungu-
heimiliö eins og þaö var á þessum tfmum
skal hlut Ingveldar ekki gleymt, ég hygg
aö hún hafi ekki átt minni hlut I velgengni
heimilisins, ekki sist þar sem Gunnar
þurfti oft aö dvelja fjarri heimili sinu sök-
um margháttaöra félagsmálastarfa. Um
allmörg ár ráku þau hjón gisti og
veitingastaö á heimili sinu og kom þá aö
góöum notum aö ibú&arhús þaö er þau
reistu var byggt meö þaö mikilli framsýni
aö hluti þess var ætlaöur næturgestum og
öörum feröamönnum. Gististaöurinn
Grænumýrartunga naut mikilla vinsælda
meöan hann var og hét og þar hygg ég aö
margur feröamaöurinn hafi hlotiö fljóta
og góöa fyrirgreiöslu eöa eins og einn
feröamaöur komst aö oröi I min eyru:
„Þaö held ég aö húsmóöirin i Grænu-
mýrartungu geti snúiö sér viö hundraö
sinnum á minútu.”
Hjá þvi gat ekki fariö aö jafn starfhæfur
maöur og Gunnar væri kalla&ur til félags-
málastarfa. Hann var kosinn I hrepps-
nefnd Bæjarhrepps áriö 1916 og átti þar
sæti samfellt i 34 ár eöa til ársins 1950.
Hann geröi meira en aö sitja i hrepps-
nefnd, hans frjóa huga næg&i þaö ekki.
Hann var sifellt aö leita nýrra leiöa til
hagsbóta fyrir bændur og sveitarfélagiö I
heild. Þær voru ófáar tillögurnar sem
hann bar fram bæöi á sveitafundum og I
hreppsnefnd, er allar hnigu I framfaraátt.
Þaö miöaöi hægt meö allar framfarir á
fyrstu áratugum þessarar aldar og oft
þurfti aö biöa lengi eftir þvi aö sjá fram-
faravonir sveitar sinnar rætast. En áfram
varbarist, þaö varekki aöskapi Gunnars
aö gefast upp þó á móti blési.
Gunnar átti sæti i stjórn Kaupfélags
Hrútfiröinga i 33 ár þar af formaöur þess i
22 ár. Honum voru samvinnumál mjög
hugstæö og raunar öll félagsmál. Þegar
Gunnar tók sæti i stjórn Kaupfélagsins
var þaö ekki stórt i sniöum. A þeim tlma
haföi R. P. Riis kaupmaöur rekiö stór-
verslun á Boröeyri um langa hriö. Hún
náöi geysimiklum viöskiptum og stóö
traustum fótum. Riis kaupma&ur var vin-
sæll og þótti framúrskarandi ábyggilegur
i viöskiptum og fjöldi manna haföi trölla-
trú á þessari verslun. Þaö var ekki auö-
velt verk aö hasla annarri verslun völl á
þessum staö enda haföi þaö gegniö erfiö-
lega fyrst i staö. Þetta tókst þó og áriö
1930 gafst Riisverslun upp og seldi kaup-
félaginu verslun sina ásamt tilheyrandi
húsum og öörum mannvirkjum. Þaö er
fjarri mér aö ætla aö velgengni kaup-
félagsins á þessum árum, sé fyrst og
fremst Gunnars verk, þar komu ýmsir
fleiri viö sögu, en svo vel þekkti ég hann
aö mér bý&ur I grun aö hann hafi átt þar
drjúgan hlut aö máli.
A kreppuárunum var oft vandstýrt og
þá komu oft upp vandamál sem erfitt var
aö fást viö bæöi hjá kaupfélaginu og viö-
skiptamönnum þess og valtþviá miklu aö
góöir menn væru viö stjórnvölinnn. Viö
Hrútfiröingar höfum veriö heppnir meö
þaö. Kaupfélagiö nýtur mikils trausts og
hefur veriö mjög vel rekiö og er þaö al-
mennt vi&urkennt jafnvel á hærri stööum.
Búnaöarsambandi Vestfjaröa var skipt
i tvö sambönd áriö 1945, þannig aö
Strandasýsla varö sérstakt samband.
Skipting þessi fór fram eftir itrekaöar
óskir Strandamanna og sætti hún tölu-
veröum mótbyr frá sumum Vestfiröing-
um sem aö visu var ekki óeölilegt.
Ýmsum forráöamönnum búnaöarmála
leist ekki meir en svo á þessa hugmynd og
töldu vafasamt aö svo lltiö búnaöarsam-
bandsem Strandasýsl ein sér gæti þrifist.
Þaö tók nú einhver ár frá þvi hugmyndin
aö skiptingu sambandsins kom fram þar
til hún varö aö veruleika. Gunnar beitti
sér mjög fyrir þessu máli og átti rlkan
þátt i aö koma þvi i höfn.
11