NT - 29.05.1984, Blaðsíða 14

NT - 29.05.1984, Blaðsíða 14
Þriðjudagur 29. mai 1984 14 ■ Fernando Reino, sendiherra Portúgal sæmir Ólaf orðu. ■ Jónas Krístjánsson rítstjóri Dagblaðsins færði Ólafi á sínum tíma áttavita, Timinn fylgdi á eftir og færði honum rítið „Notkun áttavita og korta“ sem Ólafur hampar hér eftir að viðtölum á „beinni línu“ Tímans var lokið. Útgefendur Útvegsspilsins færðu Ólafi eintak af spilinu þegar það var gefið út í nóvember 1977. og sóknartímabil í málefnum þjóðarinnar. Ber þar hæst út- færsla landhelginnar og efling atvinnulífsins um land allt. Ekki gerðist þetta baráttu- laust því að útfærsla landhelg- innar kostaði í tvígang ofbeld- isíhlutun breska flotans og átök við hann. í öllu því stríði reyndist Ólafur Jóhannesson réttur maður á réttum stað og sýndi þá festu og forsjálni, sem mjög stuðlaði að fullum sigri íslendinga. Kom þeim það síst á óvart, sem best þekktu Ólaf Jóhannesson og höfðu mest með honum starfað. Því miður vildu ekki nógu margir aðhyllast í tæka tíð úrræði Ólafs Jóhannessonar og félaga hans í efnahagsmálum, né hlíta forustu hans í þeim efnum á sama hátt og við hina stórfelldu uppbyggingu at- vinnulífsins og útfærslu land- helginnar. Þar af hafa hlotist ærin vandkvæði af verðbólgu og hennar fylgifiskum, sem dregið hafa úr árangri sóknar- innar miklu, en afl hennar má af því marka, að hann hefur orðið stórbrotinn samt. Þjóðin öll stendur í mikilli þakkarskuld við Ólaf Jóhann- esson, mikilhæfan stjórn- málaleiðtoga, sem starfað hefur þrotlaust að þjóðmálum og veitt farsæla forustu á ör- lagaríkum tímum í lífi þjóðar- innar. Sjálfur þakka ég langt og mikið samstarf, sem aldrei bar skugga á, og við Sólveig send- um Dóru konu hans og allri fjölskyldu þeirra innilegar samúðarkveðjur. Eysteinn Jónsson t Kveðja frá Sambandi ungra framsóknarmanna Við fráfall Ólafs Jóhannes- sonar er einn litríkasti og á- hrifamesti stjórnmálamaður síðustu ára og áratuga allur. Fáir hafa á undanförnum ára- tugum gegnt jafnmiklu lykil- hlutverki í íslensku stjórn- málalífi og Ólafur Jóhannes- son. Um hann hafa á stundum blásið hvassir vindaren honum tókst að ávinna sér traust og virðingu fólks úr öllum flokk- um og stéttum. Ólafur var alla tíð framsókn- armaður. Hann gerðist ungur að árum félagi í Framsóknar- félagi ungra manna á Akur- eyri, en það var fyrsta æsku- lýðsfélagið, sem stofnað var innan Framsóknarflokksins. Meðan Ólafur var við háskóla- nám í Reykjavík, tók hann þátt í starfi Félags ungra fram- sóknarmanna þar og var for - maður þess 1941. Þá starfaði Ölafur á vettvangi Sambands ungra framsóknarmanna á fyrstu árunum eftir stofnun þess. Ekki þykir ástæða til þess að geta hér annarra trúnaðar- starfa, sem Ólafur gegndi fyrir flokk sinn og þjóð og leiddu til æðstu metorða á hvoru tveggja vettvangi - formennsku í Framsóknarflokknum frá 1968 til 1979 og forsætisráðherra þjóðarinnar frá 1971 til 1974 og á ný frá 1978 til 1979. Fyrir störf Ólafs Jóhannes- sonar í þágu ungra framsókn- armanna ber að þakka. Það er hér með gert og ungir fram- sóknarmenn votta eftirlifandi eiginkonu Ólafs og öðrum að- standendum dýpstu samúð. F.h. Sambands ungra fram- sóknarmanna. Finnur Ingólfsson. t Kveðja að norðan. Andlátsfregn Ólafs Jóhann- essonar fyrrum forsætisráð- herra kom okkur vinum hans hér fyrir norðan að óvörum. Við höfðum vænst þess að honum entist aldur til þess að eiga friðsæla daga, að loknu erilsömu og vandasömu æfi- starfi, til að vinna að hinum mörgu hugðarefnum sínum á kyrrlátu heimili þeirra hjón- anna, Dóru Guðbjartsdóttur og hans. Ég hafði jafnvel vænst þes að mega síðar heimsækja þau einhverja dagstund á þeirra fallega og menningar- lega heimili til þess að njóta með þeim friðsældar og finna til ástúðar þeirra og umhyggju- seminnar, sem frá þeim stafaði án fjálglegra orða eða stórra yfirlýsinga. En mennirnir álykta en guð einn ræður. Draumar um ann- að eru blekkingar einar, en blekkingar voru víðsfjarri skapgerð og lífsviðhorfum Ólafs og þeirra nýtur ekki við í þessu tilliti né öðru. Þessar línur eru skrifaðar í tvennum tilgangi. Annarsveg- ar þeim að koma á framfæri þökkum mínum og konu minn- ar fyrir persónuleg kynni og velvild þeirra Ólafs og Dóru í okkar garð og hinsvegar þeim að flytja Ólafi þakkir fyrir stuðning við þau málefni sem starfað hefur verið að á opin- berum vettvangi á liðnum árum skagfirskri byggð og Sauðárkróksbæ til viðgangs og vegs. Langt er síðan kynni okkar Ólafs hófust, og frá upphafi voru mér ljósar gáfur hans og gjörhygli um málefni og væn- legar leiðir til lausnar þeim. Það er þó ekki fyrr en Olafur verður þingmaður Skagfirð- inga og síðar Norðurlands vestra að örlögin haga þvf svo að okkar kynni og samstarf verður nánara, þegar unnið var að framfaramálefnum Sauðárkróksbæjar. Aðild Ólafs að þeim málum öllum, menningarlegum atvinnu- legum og félagslegum, varð afgerandi og verulega eftir- tektarverð. í þessum mála- flokkum öllum var gott að njóta stuðnings og atfylgis Ólafs Jóhannessonar. Auðvitað væri hægt að telja upp hvert verkefnið af öðru sem hér er um að ræða, en það væri hvortveggja í senn of langt mál og það að auki óþarft fyrir heimamenn. Nægjanlegt er að minna á að um áraraðir var gjarnan haft á orði hvað Krókurinn væri í miklum upp- gangi. Að þessum málum vel flestum átti Ólafur aðild og í mörgum tilfellum úrslitaorð. Fyrir þetta allt vil ég nú þakka og er þess viss að undir það taka flestir af heilum hug. Við hlið Ólafs Jóhannesson- ar gekk hin gjörfilega og greinda kona hans, frú Dóra Guðbjartsdóttir. Mér er ljóst hve Ólafi hefur verið það mik- ill styrkur að hafa þá sterku konu að lífsförunaut, bæði í meðlæti og ekki síður í mót- læti. Mér er nær að halda að hún hafi oft reynst honum sem skjól og skjöldur á erfiðum stundum. Við sendum henni og dætrunum innilegustu sam- úðarkveðjur. En það er vor í lofti, lífið heldur áfram. Ég vil enda þessar línur með orðum sonar þeira hjóna, Guðbjarts, sem dó í blóma lífsins, á miðju vori manns- ævinnar. Ég vil að þau orð verði hvatning til þess að horfa sáttum augum til sólar og fram- tíðarinnar. „Fuglarnir sungu og blómin hlógu, og moldin brosti mót sólinni. Það var vor. Nóttin og morguninn buðu hvort öðru góðan dag, og sólin brosti og blómin hlógu. Það var vor. “ Guðjón Ingim. t Þau sorgártíðindi bárust mér sunnudaginn 20. þ.m., að Ólafur Jóhannesson alþing- ismaður og fyrrverandi forsæt- isráðherra hefði látist nóttina áður. landaráðs var hann fulltrúi á árunum 1963-1969 og síðar sat hann þing Norðurlandaráðs sem ráðherra. Ólafur var mikill afkasta- maður. Auk kennslunnar við Háskóla og þau störf önnur, er ég hefi nefnt hér að framan, og ekki eru öll talin hér, þá ritaði hann fræðibækur um stjórn- skipan íslands og stjórnarfars- rétt og eru þær bækur enn notaðar til kennslu við Há- skóla íslands. Ungur að árum skipaði Ólaf- ur sér í Framsóknarflokkinn. Hann var fljótt valinn til trún- aðarstarfa, fyrst hjá ungu framsóknarfólki og síðar í Framsóknarfélagi Reykjavík- ur, en þar var hann kosinn formaður árið 1944. Á árinu 1946 var hann kosinn í mið- stjórn Framsóknarflokksins-og átti sæti þar til dauðadags. Árið 1960 var hann kjörinn varaformaður Framsóknar- flokksins og formaður hans 1968- 1979, er hann baðst und- an endurkjöri. Formaðurþing- flokksins var Olafur á árunum 1969- 1971. Ólafur Jóhannesson var kjörinn varaþingmaður Skag- firðinga 1956 og tók fyrst sæti á Alþingi árið 1957. Árið 1959, í vorkosningunum, var hann kjörinn þingmaður Skagfirð- inga. Eftir kjördæmabreyting- una árið 1959 var hann í haustkostningum kjörinn fyrsti þingmaður Norðurlandskjör- dæmis vestra og verður þing- maður þeirra næstu tuttugu árin, eða til haustkosninganna 1979. Þá er hann í kjöri í Reykjavík, efstur á lista Fram- sóknarflokksins, og fór einnig í framboð þar 1983 og var þá einnig kjörinn. Ólafur var því kjörinn al- þingismaður frá árinu 1959 til dauðadags, 20/5 1984. Framsóknarflokkurinn hafði verið utan ríkisstjórnar frá des. 1958 og fram að kosn- ingum 1971. Ólafur Jóhannes- son, sem þá var orðinn formað- ur flokksins, gerði sér Ijósa nauðsyn þess, að flokkurinn yrði að brjótast úr þeirri herkvf, sem hann hafði verið í um þrjú kjörtímabil. Hann sótti þessar kosningar af ofur- kappi, og ekki bara það heldur lagði hann grunn að því, sem við tæki, ef kosningarnar ynnust. Meðal annars hafði hann forystu um að sameina flokkana, er þá voru í stjórnar- andstöðu, um þingsályktunartil- lögu um landhelgismálið, en Ólafur var fyrsti flutningsmað- ur þeirrar tillögu. Þessi barátta Ólafs og vel skipulagðar umræður um ríkis- stjórnarmyndun leiddi svo til myndunar ríkisstjórnar undir forsæti hans þann 14. júlí 1971. Höfuðverkefni ríkisstjórnar Ólafs var útfærsla fiskveiði- landhelginnar í 50 sjómílur. Útfærsla landhelginnar í 200 sjómílur kom í framhaldi af því. Baráttumenn fyrir út- færslu landhelginnar sýndu þá þegar fram á það með rökum, að afkomu þjóðarinnar væri stefnt í voða, ef fiskveiðiland- helgin yrði ekki færð út. Nú liggja sönnunargögnin fyrir, eins glögglega og auðið er, án þess að þjóðin hafi beðið afhroð. Ólafur Jóhannesson fór með dómsmál frá því að baráttan fyrir útfærslu landhelginnar hófst, frá 12 mílum í 200 mílur. Hann var því æðsti yfirrr.aður Landhelgisgæslunn- ar allan þann tíma sem barátt- an fyrir útfærslu landhelginnar stóð yfir. Við hlið sér hafði hann Einar Ágústsson utanrík- isráðherra. I þessum miklu átökum nutu kostir hans sín vel. Gáfur hans, skapfesta og lægni komu glöggt í Ijós, hvort sem hann var að vinna við yfirstjórn Landhelgisgæslunn- ar, er átti við ofurefli að etja, breska sjóherinn, eða þegar hann gekk á fund breska for- sætisráðherrans, Heath, svo sem árangurinn sannaði. Og jafnhliða útfærslu fisk- veiðilandhelginnar var unnið að atvinnu- og byggðaupp- Enda þótt mér væri kunnuet um það, að Ólafur gengi ekki heill til skógar gerði ég mér þó vonir um að ævi hans væri ekki að kvöldi komin, svo sem nú er orðið. Ólafur Jóhannesson var fæddur 1. mars 1913 að Stór- holti í Fljótum. Foreldrar hans voru hjónin Jóhannes Frið- bjarnarson bóndi þar og kenn- ari og síðar að Lambastöðum í Fljótum og kona hans, Krist- rún Jónsdóttir. Ólafur brautskráðist úr Menntaskólanum á Akureyri vorið 1935. Lögfræðiprófi lauk hann frá Háskóla íslands árið 1939 með lofsamlegum vitnis- burði. Fundum okkar Ólafs Jó- hannessonar bar fyrst saman á aðalfundi Kaupfélags Stykkis- hólms á fimmta áratugnum. Þá mun Ólafur hafa starfað hjá S.Í.S. - Mér var áður kunnugt um frækilega fram- göngu hans á námsbrautinni og einnig hve fljótt hann vann sér álit og frama í starfi. Mér er ennþá minnisstætt hvað áhugi minn var mikill að sjá þennan unga og efnilega mann, sem ég þá þegar treysti til að duga þjóð sinni vel, svo sem raun hefur á orðið. Olafur lagði margt gjörva hönd. Árið 1947 er hann skip- aður prófessor við Lagadeild Háskóla íslands. Því starfi gegndi hann til vors 1971. - Á kennsluárum sínum við Há- skóla íslands gegndi Ólafur mörgum öðrum trúnaðarstörf- um, m.a. var hann í útvarps- ráði árin 1946-1948, þar af formaður frá 1949, endurskoð- andi Sambands íslenskra sam- vinnufélaga árin 1948-1960, í stjórn Háskólabíós 1949- 1971, í stjórn Seðlabankans 1957-1961 og bankaráði þess banka árin 1961-1964 og í stjórn Hugvísindadeildar Vís- indasjðs 1958-1962. Formaður var hann í stjórn Lífeyrissjóðs togarasjómanna og síðar í stjórn Lífeyrissjóðs sjómanna 1959-1971. Á þinguin Norður-

x

NT

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: NT
https://timarit.is/publication/305

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.