NT - 02.12.1984, Qupperneq 5

Sunnudagur 2. desember 1984 5
—
ásamt flamenkodansi, helstu uppi-
stöðuna í yfirborðsmenningu/ómenn-
ingu þjóðar sinnar. Hvorttveggja væri
hluti af Spáni kastaníuskellunnar og
bjöllubumbunnar - sama Spáni og nú
er reyndar seldur sólóðum ferða-
mönnum fyrir klingjandi gjaldeyri.
Iistlista...
L/nnendur nautaatsins - baráttu
skynseminnar/mannsins við blint afl
náttúrunnar//nautsins - segja það list
lista, því að hér séu nær allar listir
samankomnar í einni; litir málverks-
ins, hreyfingar dansins, stellingar
höggmyndirnar, hljómur tónlistar-
innar, spenna leiksýningarinnar...
Atið sé fegurð, geðshræring, eitthv-
að ósnertandi, hverfult eins og andar-
takið, sköpun sem fæðist og deyr í
fæðingu og hinn einni sanni harm-
leikur, enda háskinn óloginn, blóðið
ekki blek né dauðinn plat.
Það hafi og blásið málurum og
skáldum andagift í brjóst: Goya,
Picasso, García Lorca, Alberti, Hem-
ingway...
ísskápar fullir af
frystu ofbeldi...
Það sé hræsni að vera á móti atinu
- hvaða dýr fái dýrlegri dauða en ýgt
atnautið? Hræsniaðvera á móti atinu
á tímum pyntinga, efnavopna, kjarn-
orkuflauga, heimsvaldastefnu, stríðs,
þjóðarmorða, dýragarða, hungurs,
ofáts, ofbeldis... Og lifum við ekki á
ofbeldi? Eru ísskápar okkar ekki
fullir af frystu ofbeldi? Er hvítt kjötið
í barnamatarkrukkum velferðarinnar
ekki afraksturinn af hræðilegum
blóðsúthellingum? Hvort er meira
ofbeldi, barátta manns og bola, þar
sem hvor getur banað hinum, eða
dauði lambsins, sem fær rafmagns-
skot í hausinn?
Við lifum á ofbeldi, en kjósum að
loka augunum fyrir því; döpur augu,
dofið hjarta.
dýrkaður guð
og deyddur...
iVautaatið er stærsta skáldskapar-
og lífslind Spánar og nautatorgið eini
staðurinn, sem menn sækja í þeirri
fullvissu að sjá dauðann vafinn blind-
andi fegurð, sagði skáldið Federico
Garcá Lorca (1898-1936). Atið er
trúarharmleikur, sagði hann, þar sem
guð er dýrkaður og honum fórnað,
líktog í messugjörðinni. Nautið er
tákn hins dýrkaða guðs, sem deyddur
er í fórn. Spánn er eina landið, þar
sem dauðinn er þjóðarsjónleikur, þar
sem dauðinn blæs í ómlangar básúnur
á hverju vori.
frjómáttur,
kynorka,
getnaðargeta...
(Tppruni atsins týnist í tímans
móðu. Kríteyingar, etrúskar, róm-
verjar, márar, íberar, ke!tar...veiði-
list, guðsdýrkun, hjátrú, reiðlist.
Atið gæti verið bein afleiðing veiða
á hinu ýga nautakyni Íberíu/Spánar.
Nautið/brúðkaupsbolinn hafi og verið
tákn frjómáttar, kynorku, getnaðar-
getu, sem menn/íberar töldu sig öðl-
ast með því að berjast við dýrið og
drepa það. Síðaritímanautaat væri
þá afbökun þessara siða.
Um aldir var barist við naut af
hestbaki. Það er enn gert. Nútíma-
nautaat, þ.e. að fótgangandi maður
etjist við bola, verður þó ekki til
fyrren á 18. öld.
iVú
ru er nautaat stundað í ýmsum
löndum; á Spáni, í Portúgal (þar sem
nautunum er ekki fargað) í S-Frakk-
landi, Venesvelu, Mexíkó. Kólomb-
íu, Bólivíu, Perú...
XLin 440 nautaöt fóru fram á Spáni
1984 og hátt í 3000 naut voru vegin,
en alls munu um 4000 nautahátíðir
(spánverjar kalla atið þjóðhátíð/la
fiesta nacional) af ýmsu tagi - ung-
nautaat, kálfahlaup, nautaat af hest-
baki, trúðsýningar ofl - hafa verið
haldnar.
dautt hold
ogblóð...
iS'tundum banar nautið nauta-
bananum. Nú síðast 26. september,
er Francisco Rivera „Paquirri", 36
ára gamalreyndur nautabani, lést af
hornstungusárum, sem hann hlaut
í Pozoblanco/Hvítabrunni, smábæ
skammt norðan Kordóvuborgar.
Þetta var síðasta nautaatið hans á
Spáni í ár - daginn eftir ætlaði hann
til Ameríku - síðara nautið hans á
atinu. Allt gekk vel í fyrstu. Paquirri
sveiflaði klútnum af kunnáttu og
blóðstokkið nautið rótaðist í kringum
hann, en skyndilega krækti það öðru
horninu í vinstra læri hans, hóf hann
á loft og hristi einsog tusku í nokkrar
sekúndur. Klukkan var 19:20. Paq-
uirri lést rúmum tveimur stundum
síðar í Kordóvu eftir einsoghálfs tíma
ferð í sjúkrabíl um hlykkjóttan
fjallveg. Hjartað bilaði.
iJundurtætt læri, rifinn nári, blóð -
mikið blóð - sáust í sjónvarpi daginn
eftir. Einhver hafði verið með sjár-
tæki*/video og myndbundið horn-
stunguna og Paquirri, er hann var
borinn helstunginn af velli, en þó
stappandi stálinu í þá, sem í kringum
hann voru.
.Paquirri var jarðaður í Sevilju
tveimur dögum eftir dauða sinn.
Móðursjúkur mannfjöldinn - 100
þúsund - hreif kistuna úr höndum
ættingja fyrir framan nautatorgið og
bar hana með hrópum: torero, torero/
nautabani heiðurshring um það og
síðan útum aðalhliðið, en nautabanar
njóta slíkrar sæmdar þá aðeins, að
þeir hafi þótt sérlega lagnir við atið.
Þetta var einsog helgiganga á páska-
viku, þegar seviljumennberalíkn-
eski Meyjarinnr Þjáðu úr kirkju um
götur borgarinnar, nema hvað María
Mær er úr tré, en Paquirri var af holdi
og blóði, dauðu holdi og blóði.
*sjá:kvk, sbr ratsjá, Gr. höf.