NT - 12.01.1985, Blaðsíða 7

Vettvangur
■ Sigurvegarar í milliþungavigt í júdó á verðlaunapalli á Olympíuleikunum í Los Angeles. Bjarni Friðriksson er annar frá
hægri.
eignað sér hlutdeild í heiðrin-
um.
Einmitt þetta skapar honum
afskaplega mikla sérstöðu á
meðal allra íslenskra íþrótta-
manna í heilan aldarfjórðung.
Pó ekki væri nema af hrein-
um þjóðernisástæðum hefði til
skamms tíma verið útilokað að
taka atvinnumann í íþróttum
fram yfir Oíympíuverðlauna-
hafa í kjöri um íþróttamann
ársins á Islandi.
Nú hefur þetta breyst. Einn
íþróttafréttáritari af sex setti
Ólympíumanninn meira að
segja í þriðja sæti.
Hefðu silfurverðlaun
nægt?
Þegar ég heyrði niðurstöður
úr kjöri íþróttamanns ársins
varð ég mjög undrandi. Annað
hafði ekki hvarflað að mér en
að verðlaunahaíi á Ólympíu-
leikum væri hér á landi sjálf-
kjörinn til þessa titils.
Ekki síst þegar tillit er tekið
til þess að íþróttafréttaritarar
fylgdust mjög náið með nokkr-
um öðrum íslenskum kepp-
endum á leikunum og gylltu
vonir þeirra fyrir lesendum
sínum. Þeir kepptu reyndar í
„vinsælli" íþróttagreinum og
því meira í „sviðsljósinu.11
í huga mínum vaknaði
spurning: Hversu stórfenglegt
afrek þarf íþróttamaður í af-
skiptri íþróttagrein að vinna til
þess að standa jafnfætis þeim
köppum, sem eru næstum því
daglega í sviðsljósinu.
Hefði Bjarna Friðrikssyni
nægt að vinna silfurverðlaun
eins og Vilhjálmur Einarsson
gerði? Sennilega ekki! Þrátt
fyrir bronsverðlaunin.sá sjötti
hluti fréttamannanna ekki
ástæðu til að setja hann hærra
á lista en í þriðja sæti.
Niðurstaða ntín var sú að til
þess að Bjarni hefði átt titilinn
íþróttamaður ársins á íslandi
vísan hefði hann þurft að vinna
til gullverðlauna-verða bestur
í lieimi!
Ég hygg að flestallir áhuga-
ntenn um íþróttir hljóti að
telja hæfni þess íþróttafrétta-
ritara, sem setti Ólympíuverð-
launahafann í þriðja sæti vafa-
sama svo ekki sé dýpra í árinni
tekið. Ef hann kýs að fela sig á
bak við félaga sína og gerir
ekki grein fyrir rökum sínum
fyrir kjörinu ætti hann vissu-
lega að leita sér annars starfa.
Undirritaður skorar á hann
að útskýra sjónarmið sín hér í
þessu blaði.
Stefán Ingólfsson
verkfræðingur
Þegar Bjarni Friðriksson vann til brons-
verðiauna sinna í sumar keppti hann undir
íslenska fánanum. Hann var fulltrúi ís-
lensku þjóðarinnar, sem hafði styrkt hann
til fararinnar. Ég hygg að flestir Islending-
ar hafi litið á þetta afrek, sem sigur
íslands og eignað sér hlutdeild í heiðrin-
um.
■ Mikligarður: Svo bregðast krosstré sem önnur tré.
■ Eykon; bjargvætturinn?
upp risi á Stór-Reykjavíkur-
svæðinu öflug samvinnuversl-
un - til verðugrar samkeppni
við kaupmannaveldið - verður
tæpast annað ætlað en að miklar
og vaxandi raunir hafi sótt að
KRON-forystunni á undan-
förnum mánuðum. Þeir hafa
mátt horfa upp á tugþúsundir
Reykvíkinga (vonandi þó ekki
úr hópi hugsjónatrúrra
KRON-ara) streyma í dóttur-
fyrirtæki sitt - Miklagarð -
sem Sambandið hálf neyddi þá
til að standa að. Með ráðningu
fyrrverandi alþingisframbjóð-
anda Sjálfstæðisflokksins í
stöðu „kaupfélagsstjóra" hafa
þeir væntanlega talið sig
trygga. En svo bregðast
krosstré sem önnur, segir þar.
„íhaldskaupfélagsstjórinn“ í
dótturfyrirtækinu sveikst undan
merkjum og er nú á örskömm-
um tíma orðinn helsti skelfir
kaupmannaveldis Reykjavík-
ur frá því sögur (KRON)
hófust. (Leiðir það hugann að
því hvað KRON væri nú ef
annað eins „óhapp“ hefði hent
við ráðningu kaupfélagsstjóra
KRON fyrir 4-5 áratugum.)
Eykon kannski
helsta vonin?
Við þessum stóra vanda
hlýtur KRON-forystan að
bregðast af alefli, ef að líkum
lætur - enda hin fornu mark-
mið í hættu. Sýnist vart annað
vænna en að leita nú stuðnings
hinna tryggustu „hugsjóna-
bræðra". Gæti það hugsast að
þeir Eyjólfur Konráð, Guð-
mundur H. Garðarsson og
fleiri skoðanabræður þeirra
yrðu nú helstu vonarpeningar
KRON í aðsteðjandi þrenging-
um? Hugsjónin lifi!
HEI
Laugardagur 12. janúar 1985 7
Verð í lausasölu 30 kr.
og 35 kr. um helgar.
Áskrift 300 kr.
•Málsvari frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
' Útgefandi: Nútíminn h.f.
Ritstj.: Magnús Ólafsson (ábm).
Markaösstj.: Haukur Haraldsson
Auglýsingastj.: Steingrímur Gislason
Innblaðsstj.: Oddur Ólafsson —
Tæknistj.: Gunnar Trausti Guðbjörnsson
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavik.
Sími: 686300. Auglýsingasími: 18300
Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn
686392 og 687695, íþróttir 686495, tæknideild
686538. f
Setning og umbrot: Tæknideild NT.
Prentun: Blabaprent h.t.
Kvöldsimar: 686387 og 686306
Landsvirkjun
gæti aðhalds
■ Raforkuverð á íslandi er hátt. Hærra en í flestum öðrum
löndum Evrópu.
Almenningur á íslandi greiðir þrefalt meira fyrir rafmagnið
en sænskur almenningur. Þó koma 40% af framleiðslu Svía
frá kjarnorkuverum. Óll okkar úr vatnsorkuverum.
Framleiðslukostnaður á rafmagni er reyndar lítill hér á
landi, en fjárfestingakostnaður mikill. Landið er stórt,
þjóðin fámenn. Dreyfikerfi því dýrt. Það höfum við byggt
upp á undanförnum tveimur áratugum ásamt flestum okkar
virkjunum. Til þessa hefur verið varið gífurlegu fjármagni.
Megnið af því hefur verið tekið að láni erlendis frá.
Nú eru erlendar skuldir íslendinga vegna framkvæmda á
vegum Landsvirkjunar 16,4 milljarðar, eða röskur þriðjung-
ur af erlendum skuldum þjóðarinnar.
í greinargerð, sem Finnbogi Jónsson varamaður í stjórn
Landsvirkjunar hefur gert, kemst hann að þeirri niðurstöðu
að Landsvirkjun hafi á undanförnum árum fjárfest í
orkuöflun langt umfram raunverulega markaðsþörf. Þetta
hafi leitt til þess að Landsvirkjun hafi tekið erlend lán í
stórum stíl til framkvæmda, sem engan þjóðhagslegan arð
hefa gefið.
Finnbogi bendir á að umframorkugeta Landssvirkjunar
árið 1983 hafi verið 700-750 Gwst. en það samsvari um 55%
af orkuþörf Landsvirkjunar vegna almenningsveitna. Fjár-
festingakostnaður vegna umframorkunnar nemi 4 til 4Vi
milljarði króna á núverandi gengi. Þessi fjárhæð svari til 10%
af erlendum skuldum þjóðarinnar. Vaxtakostnaður einn
vegna umframorkugetunnar valdi 40% álagi á orkuverð til
almenningsveitna.
Þá gagnrýnir Finnbogi það að Landsvirkjun skuli telja
nauðsynlegt að geta í öryggisskyni gengið að 250 Gwst.umfra-
morku. Með því að binda varaorkuna við 90 Gwst. mætti
spara a.m.k. einn milljarð í fjárfestingu í nýjum virkjunum.
Landsvirkjun bendir hinsvegar á að það geti verið
dýrkeypt að hafa ekki næga umframorku. M.a. er bent á að
á árunum 1979-1981 hafi vegna orkuskorts orðið að draga úr
rafmagnssölu til málmblendiverksmiðjunnar á Grundar-
tanga. Það hafi kostað stórfé í útlagðar skaðabætur.
Það má segja að það sé óréttmætt hjá Finnboga að miða
við árið 1983. Þá hafi umframorkugeta Landsvirkjunar verið
óvenjumikil vegna þess að þá var síðasti hluti Hrauneyjar-
fossvirkjunar tekinn í notkun. Tröppugangur í umframorku
sé óhjákvæmilegur því að mjög litlar virkjanir sem aðeins
svari til vaxandi þarfar séu óhagkvæmar.
Margar af ábendingum Finnboga eru þarfar. Þó er of mikil
áróðurslykt af skýrslunni í heild. Hún er greinilega samin
fyrir fátæklegt vopnabúr Alþýðubandalagsins. T.d. miðar
Finnbogi allar prósentutölur við rafmagn til almennings-
veitna en ekki við allt rafmagn sem Landsvirkjun selur, eins
og eðlilegt hefði verið.
Uppbygging stóriðju hefur ekki orðið jafn hröð og menn
reiknuðu með á áttunda áratugnum. Á síðustu árum hefur
ekki verið tekin nein ákvörðun um ný stóriðjuver. Því er ljóst
að Landsvirkjun verður að draga verulega saman seglin í
öllum virkjunaráformum. Hægja verður verulega á fram-
kvæmdum við Blöndu. Við höfum ekkert að gera með orku
þaðan á allra næstu árum, ef orkufrekur iðnaður kemur ekki
til.
í nóvember s.l. var samþykkt sú tillaga frá Kristjáni
Benediktssyni í stjórn Landsvirkjunar að framkvæmda-
áætlun fyrir árið 1985 yrði tekin til endurskoðunar með það
markmið í huga að minnka hana verulega. Þetta leiddi til
verulegs niðurskurðar og þar með minni erlendra skulda.
Ástæðan var sú að orkunotkun jókst ekki á liðnu ári, eins
og ráð var fyrir gert, og engir samningar liggja nú fyrir um
stóriðju.
Enn er fyrirhuguð erlend lántaka vegna framkvæmda á
þessu ári, 1200 milljónir, en í athugun er að fresta
framkvæmdum við Kvíslárveitu og Þórisvatn, sem áformaðar
voru á þessu ári. Slík frestun gæti sparað 2-300 milljónir í
erlendum lántökum. Eðlilegt er að þessum framkvæmdum
verði frestað.