NT - 10.02.1985, Blaðsíða 11

Sunnudagur 10. febrúar 1985 11
eru þá kannski að fá ráð í sambandi
við umgengnisrétt barna eftir skilnað
og því um líkt. Að vissu leyti störfum
við því sem lögfræðileg ráðgjafar-
þjónusta í hvers kyns vandamál og
bendum fólki á hvert og hvernig það
getur snúið sér.
Blm.: Hvernig eru svo þessar kærur
meðhöndlaðar og ef fólki hefur verið
ólöglega mismunað er það einhverju
bættara með að kæra?
Já, við skulum vona það! Fyrst
könnúm við málið og ef við teljum að
lögin hafi verið brotin og mismunun
átt sér stað vegna kyn'ferðis, þá höfum
við samband við viðkomandi aðila.
Við förum jafnan samningaleiðina og
málin eru leyst á því stigi. Sá sem
kærir á rétt á skaðabótum, en til
dæmis í sambandi við þessar stöðu-
veitingar þá er viðurkenningin á því
að um mismunun hafi verið að ræða
yfirleitt nægjanleg flestum. Mín
reynsla er sú, að venjulega vilji fólk
ekki ganga lengra þó svo að lagalega
geti ráðið höfðað skaðabótamál fyrir
hönd kæranda.
Blm.: Hefur erindum og kærum
fjölgað á undanförnum árum?
Ég hef nú ekki handbærar töiur frá
upphafi, en í það minnsta síðan ég
byrjaði fyrir tveimur og hálfu ári
finnst mér þær hafa aukist. Árið 1983
voru 27 formleg erindi og kærur
afgreiddar hér og mér sýnist að fjöld-
inn hafi verið eitthvað svipaður árið
1984, kannski öllu fleiri ef eitthvað
er. Með þessu er ég þó alls ekki að
segja að brotum hafi fjölgað, heldur
getur margt komið til, eins og til
dæmis að fleiri viti um starfsemi
ráðsins og að meðvitund fólks al-
mennt um brot af þessu tagi hafi
aukist.
Vinkonu forstjórans sagt upp
Nú hefur kvenréttindaumræðan í
ina. Hópur þessi hélt fjölmennan
fund fyrir nokkru þar sem samþykkt
var að standa fyrir aðgerðum á árinu.
Að sögn Elínar Stephensen hjá Sam-
starfshópi 1985 er ýmislegt í bígerð.
..Við hugsum okkur að herja mikið á
fjölmiðla með efni eftir konur og um
konur. Meiningin er að rauði þráður-
inn í málflutningi okkar verði kjara
og launamál kvenna. Af beinum að-
gerðum er það að segja að þann 19.
júní ætlum við að planta trjám. Þetta
er hugsað sem sameiginieg aðgerð
alla kvenna á Eyjafjarðarsvæðinu,
þannig að þær tækju sig til, hver í
sinni heimasveit og plöntuðu trjám.
Síðan hyggjumst við, þann 24. októ-
• Etín Pálsdóttir Flygenríng, lög-
fræðingur.
ber, taka okkur frí frá störfum til þess
að ræða okkar stöðu og þá sérstaklega
með tilliti til launamála. Vikurnar þar
á undan reiknum við með að það
verði I gangi sýningar á verkum
kvenna, svo sem listum, bókmennt-
um, heimlisiðnaði og öðru slíku."
Undirbúningur er í gangi á öðrum
stöðum á landinu og hefur blaðamað-
ur fregnað að á Akranesi séu atvinnu-
málin í brennidepli, en þar er nú
verið að gera samanburð á vinnu
kvenna fyrr og nú. Á Egilsstöðum
gekkst jafnréttisnefndin nýverið fyrir
umfangsmikilli könnun. Hún ieiddi í
Ijós talverðan launamismun milli
karla og kvenna og að skortur á
dagvistunarplássi hamlaði nokkuð
sókn kvenna út á vinnumarkaðinn.
Jafnframt sögðu konur að meginhvat-
inn til þess að fara að vinna úti væri
slæmur fjárhagur. Hugmyndir eru nú
uppi á Egilsstöðum um veggspjalda-
samkeppni í tilefni loka kvennaára-
tugs, að sögn Elnu K. Jónsdóttur
formanns jafnréttisnefndarinnar þar.
Eins og þessi dæmi sýna er talsverð-
ur hugur í íslensku kvenfólki um
þessar mundir. Þess má að lokum
geta að starfshópar eru öllum opnir
og er hér komið gullið tækifæri fyrir
áhugasama að taka virkan þátt í
jafnréttismálum.
B.G.
■ Kvennafrídagurinn 24. okóber 1975. Verður hann endurtekinn i
haust?
Bandaríkjunum og Kanada á undan-
förnum árum snúist mjög mikið um
kynferðislega áreitni á vinnustöðum
(sexual harrassment) og er slíkt ekki
óalgengt kvörtunarefni. Er þá til
dæmis talað um að konur séu beðnar
um kyngreiða af yfirmönnum sínum
og látið í veðri vaka að slíkt leiði til
skjótari starfsframa. Hefur þessu
ekkert skotið upp hér á íslandi,
annað hvort í kvörtunum eða þá í
umræðum kvenréttindasamtaka?
Það hefur verið alveg afskaplega
lítið og þá helst að eitthvað í þessa
veru komi fram ín afnlausum sím-
hringingum. Hugsanlegt dæmi um
þetta er kona, sem hefur átt vingott
við forstjórann. Henni er sagt upp, en
hún veit ekki hvort hér veldur reiði
forstjórans vegna þess að nú er hún
ólétt eftir einhvern annan eða einhver
önnur ástæða. Slíkt væri náttúrlega
ólöglegt. en við höfum ekki fengið
neitt að ráði af slíkum kvörtunum og
ekki eina einustu formlega kæru. Það
hefur ekki verið mikil umræða um
þetta hér á landi og alls ekki eins
mikið og í Bandaríkjunum og Kan-
ada. Ég held hreinlega að hér sé þetta
ekki jafn mikið vandamál. Annars
eru þetta vitanlega tómar getgátur
því það er ekki.hægt að gera sér grein
fyrir hvað mikið er um þess háttar
hér. Hins vegar ef dæma má út frá
umræðunni og því sem manni sýnist
svona án þess að hafa beinharðar
staðreyndir, þá virðist vera spilað
miklu meira inn á kynferðislega hluti
þarna fyrir vestan. Persónulega finnst
mér þetta falla algerlega í skuggann
af mun stærra og alvarlegra vanda-
máli, sem er launamál.
Launa mismunun enn við lýði
Blm.: Nú banna jafnréttislögin launa-
mismunun. Hvernig er þá hægt að
komast upp með slíkt?
Þetta er náttúrlega mikil og flókin
spurning. Hluta skýringarinnar er
hægt að finna hjá konunum sjálfum,
því þær nýta sér ekki þó þessa
aðstöðu, sem hér er rekin, til að fá
hlut sinn réttan. Mjög oft koma
símakvartanir frá konum sem hafa
fengið sig fullsaddar á einhverri
launamismunun. Gallinn er hins veg-
ar sá að þegar við skorum á þær að
leggja fram kærur, koma á þær vöflur
og þær vilja ekki gera það. En án þess
að hafa formlega kæru getum við lítið
gert. Nú, kvartanir af þessu tagi
virðast koma úr öllum starfsstéttum
og oft er um að ræða að karlar, sem
vinna sömu störf og konur, fá alls
konar aukafríðindi svo sem bílastyrki
og fasta óunna yfirvinnu. Þetta er
auðvitað alls ekki nógu gott, en að
sumu leyti getur maður skilið þetta
fólk (konur) vegna þess að það er
hægt að gera því lífið afskaplega erfitt
þegar það er með svona uppsteyt, og
sumstaðar, í einkageiranum sérstak-
lega, gæti það jafnvel misst vinnuna.
Það er því að sumu leyti ekki óeðlilegt
að konur sleppi því að kæra. Eftir
sem áður finnst mér þetta vera full
mikið af því góða, miðað við hvað
umræðan er mikil og konur kvarta
mikið og eru raunar meðvitaðar og
sammála um þessi grundvallar mann-
réttindi.
Blm.: Að lokum Elín, hvar finnst
þér helst hafa áunnist undanfarin tíu
ár og hvar minnst?
Mér finnst eðli umræðunnar hafa
batnað verulega og hún öll vera orðin
málefnalegri - ekki svo að skilja að
hún gæti ekki verið betri. En það
hefur orðið til mikilla bóta að jafn-
réttisumræðan er ekki lengur umræða
um hver á að vaska upp eða ryksuga.
Hér áður fyrr var talsvert um þann
misskilning hjá fólki að jafnréttisbar-
áttan stæði um það að konur ættu að
vera eins og karlmenn og ég er ekki
frá því að svona hugmyndir hafi gert
fólk hálf hrætt við kvenréttindi.
"Rauðsokka" var þá hið mesta skam-
maryrði. Þetta hefur sem betur fer
breyst á síðari árum og menn gera sér
grein fyrir að ætlunin er að konur séu
hvorki meiri né minni en karlar.
Á hinn bóginn finnst mér talsvert
skorta á jafnrétti í launamálum eins
og ég sagði áðan og þar þarf að gera
stærsta átakið. Ég er þó nokkuð
bjartsýn þegar til lengri tíma er litið
og tel að við séum á réttri leið.
Sérstaklega held ég að ungt fólk hafi
tileinkað sér raunhæf viðhorf í jafn-
réttismálum. B.G.
VALFODiJR
INNIHALDSRIKT OG
FÖDURSPARANDI
v.
"alfóöur er fljótandi dýrafóöur,
framleitt úr nýjum fiski. Við fram-
leiðsluna er ekki notast við hita, sem
skaðar næringargildi hráefnisins.
Ifalfóður er mikilvaegt með öðru
fóðri, vegna líffræöilegs gildis þess.
Jralfóöur er fóöursparandi, vegna
þess hve prótein i öðru fóðri nýtist
vel, sé Valfóður gefið meö.
“alfóður er ódýr, innlend fram-
leiösla.
meitið nánari upplýsinga.
VIO SETJUM GEYMSLUTANK HEIM
Á BÆ, ÞÉR AO KOSTNAOARLAUSU.
PO BOX 269
222 HAFNARFJOROUR
SIMI: 91-651211
SÍMI I VERKSMIDJU: 92-2273
NOTAÐAR TÖLVUVOGIR
FRÁ
Á MJÖG GÓÐU VERÐI
GREIÐSLUKJÖR
PLASTOS HF
Bíldshöfða 10, sími 82655

Áskrifta- * -ssr 686300 J