NT - 13.04.1985, Page 7

(m
aukningu, sem verður næstu
misserin.
Mótmælin gegn lagasetning-
unni hófust með fjölmennasta
útifundi. sem haldinn hefur
verið í Kaupmannahöfn. Mjög
fjölmennir fundir voru haldnir
í öðrum borgum. Þetta gerðist
áður en lögin voru sett. Að
lokinni lagasetningunni hvöttu
leiðtogar landssamtaka verka-
lýðsfélaganna til þess að lögun-
um yrði samt hlýtt og fólk færi
til vinnu. Sama gerðu leiðtogar
sósíaldemókrata. Þessari
hvatningu hefur ekki verið
hlýtt, nema að nokkru leyti.
Enn er verið að halda
mótmælafundi og víða kemur
fólk ekki til vinnu. Það eru
leiðtogar ýmsra verkalýðsfé-
laga. sem hér eru að verki,
ásamt ýmsum nýjum mönnum.
sem komið hafa til for-
ustu síðustu dagana. Aðallega
eru þeir úr hópi kommúnista
og vinstri sósíalista.
Enn virðist ekki séð fyrir
endann á þessum mótmælum.
Stjórnin segist þó ekki láta
undan. Óvíst þykir, hvaða
pólitísk áhrif þetta kunni að
hafa. Ekki þykir ósennilegt,
að íhaldsflokkurinn styrki
stöðu sína, en hinir stjórnar-
flokkarnir tapi. Þá gæti svo
farið, að sósíaldemókratar
misstu fylgi til flokkanna. sem
eru til vinstri við þá.
í NOREGI hefur þróunin í
kaupgjaldsmálum orðið allt
önnur. Þar kom til nýrra kaup-
gjaldssamninga upp úr áramót-
um. Forustumenn Alþýðu-
sambandsins og Vinnuveitenda-
sambandsins náðu samkomu-
lagi rétt fyrir síðustu mánaða-
mót um að framlengja óbreytta
kjarasamninga. Reiknað er
með, að það tryggi óbreytt
kjör, því að launaskrið og
fleiri atriði, sem hafa áhrif á
launaþróunina, muni vega'
gegn þeirri dýrtíðarhækkun,
sem verður á þessu ári og
áætluð er 4-5%.
Samkomulag þetta byggðist
á því, að báðir aðilar óttast, að
teljandi kauphækkun myndi
geta aukið atvinnuleysi og
veikt samkeppnisstöðu
norskra fyrirtækja á erlendum
mörkuðum. Forustumenn Al-
þýðusambandsins gerðu sér
jafnframt Ijóst, að veruleg
kauphækkun myndi brátt
glatast, þar sem hún myndi
fljótlega hafa áhrif á verðlagið.
Einstök verkalýðsfélög
munu ekki bundin af þessu
samkomulagi, en líklegt þykir,
að þau muni flest eða öll sætta
sig við það.
Vettvangur
Guðmundur Hagalín Guðmundsson:
Umhirðulaust fé á
vestfirskum útnesjum
Svar vegna skrifa Ólafs Gíslasonar Neðribæ
skothríðina í Tálkna þá get éc
■ Það sem kemur mér til að
rita þetta bréf, er sú staðreynd
að mér ofbýður skrif þín Ólaf-
ur. En það mátt þú eiga að
hafir þú samið þetta sjálfur, þá
ert þú að mínu mati góður
íslenskumaður og þokkaleg-
asti hagyrðingur.
Nú þekki ég þig ekki Ólafur
minn og hef þig að ég best veit
aldrei séð.
En ef ég á að reyna að
mynda mér skoðun um þann
sem skrifar og leggja skrifin til
grundvallar, kemur í huga
minn mynd af gömlum kamar
sem svífur um, langt á eftir
áætlun, slettandi úrséróþverra
á allt og alla er á vegi hans
verða. hg hef gagnrýnt sumar
aðgerðir sauðfjárveikivarna í
samtölum við menn. Ólafur og
hef haft mínar skoðanir á
þeirra gjörðum, svo sem sýna-
töku úr niðurskurðarfé. En að
hlaupa í blöðin og bera á menn
tómar lygar eru hlutir sern mér
ekki líkar.
Ég er formaður riðunefndar
Auðkúluhrepps, Ólafur og
með tilliti til staðsetningar
hreppsins þá tek ég þessa stöðu
alvarlega og reyni að sýna að
mér megi treysta. Eða finnst
þér heiðarlegt, Ólafur að
ganga fram á grunsamlegar
kindur og láta sem maður sjái
þær ekki? Mér er gjörsamlega
óskiljanleg saga þín af hrút-
kægli frá Ösi í vor sem leið.
Það var ég sem rakst á hrút-
inn og hljóp hann uppi, því
hrúturinn bar öll einkenni
riðuveiki, þ.e. hrökk undar-
lega útundan sér við styggð.
Hljóp kannski nokkra metra,
missti þá undan sér afturfætur,
hljóp á framfótum örfá stökk,
komst á afturfætur af og til,
átti er virtist erfitt með að
halda stefnu. Er hrútnum var
klórað í hnakka og á hrygg
lygndi hann augum og róaðist
eins og væri honum linaðar
þjáningar.
Sigurður Sigurðarson var
ekki viðstaddur þennan
atburð, ég bara skil ekki hvern-
ig stendur á því að þú lýgur
þessu. maður lengst úti í Ket-
ildölum.
Ég leitaði mér aðstoðar og
álits dýralæknis frá Barða-
strönd og bað um að hrútnum
yrði lógað með tilliti til sýna-
töku. sem var og gert á ven ju-
legan hátt. Og þetta bull þitt
um liðabólgu, það er turðu-
legt. Hrúturinn var skoðaður
sérstaklega með tilliti til liða-
bólgu og voru fætur hrútsins
ekki haldnir króniskri liða-
bólgu. Botna ég ekkert í því
hvaðan og hvernig þessi vit-
Ieysa er komin í þitt svo mjög
skáldlega höfuð. Ég treysti
mér ekki til að meta hversu
göldróttur Sigurður Sigurðar-
son er Ólafur rninn. En hjá
hreppstjóra Auðkúluhrepps
liggur bréf þar sem segir að
riðuveiki var staðfest í
hrútnum. Þú ætlar kannski að
taka það að þér að brenna
Sigurð fyrir galdra. En ef þú
skyldir þurfa að þvaðra meira
um riðumál í Auðkúluhrepp
talaðu þá við þá menn sem
nieð þau mál fara áður en þú
ferð af stað, því þessi hrútur er
ekki eina kindin sem hefur
látið lífið vegna sýnatöku hér
og vil ég fá að hafa hönd í
bagga þegar menn skrifa um
þau verk sem ég vinn, því ég
tel mig ekkert hafa staðið
ómannúðlega að þeim og ekk-
ert aö fela hvað það varðar.
Hvað varðar tal þitt um
verið þér sammála að standa
hefði mátt betur að þeini
verknaði. En það þýðir ekki
hjá þér að vera að nota þennan
atburð til þess að breiða yfir
þann drullusokkshátt bænda
að láta fé ganga sjálfala á
útnesjum Vestfjarðakjálkans
yfir vetrarmánuðina.
Það má vel vera að ekki ha.fi
væst um skepnurnar í Tálkna í
vetur. En veit ekki vestfirskur
útnesjabóndi hve fljótt breytir
um veður að vetri til? Snar-
brött útnesin verða ófær yfir-
ferðar á stuttum tíma. Ég er
alinn upp í dalverpi norðan við
Barða, Ólafur, svo þú þarft
ekki að kenna mér umgengn's-
venjur við fé í vestfirsku út-
nesi. Og það er ekki sami
hluturinn að láta fé liggja við
opið eða ganga sjálfala og
umhirðulaust á vestfirskum út-
nesjum yfir vetrarmánuðina.
Og þegar valkyrja dýravernd-
unarfélagsins hefur hengt sig í
gálga lagabókstafsins, kæmi
mér ekki á óvart að þú værir
hangandi á móti henni í gálga
eigin kjaftæðis.
Að lokum Ólafur minn, ef
menn vilja standa að þessum
riðumálum eins og menn, þá
er það engin lausn að hafa
samband í gegnum fjölmiðla.
Menn leysa engan vanda með
því.
Guðm. Hagalín Guðmundsson
Mjólkárvirkjun
Það þýðir ekki hjá þér að vera
að nota þennan atburð til þess
að breiða fyrir þann drullu-
sokkshátt bænda að láta fé
ganga sjálfala á útnesjum Vest-
fjarðakjálkans yfir vetrarmán-
uðina
til með að fá nokkur atkvæði
og e.t.v. Davíð Oddsson.
Friðrik er þó ekki í nokkurri
hættu og fær eflaust góða kosn-
ingu enda með reffilegri mönn-
um í flokknum. Veikleiki hans
er sá að hann hefur engar
klíkur í kringum sig, en það er
reyndar einnig hans aðalstyrk-
leiki þegar öllu er á botninn
hvorft.
Og svo er landsfundinum
lokið og spyrja má: Hvað hefur
gerst? Ég er hræddur um að
svarið verði ósköp lítið, þó
hefur sjálfsímynd flokksins
eflaust styrkst, en spurning er
hvort það vegur upp þær efa
semdir er grafa um sig að
fagnaðarlætin hafi aðeins tíma-
bundið breytt yfir veiklcikana,
þau hafi ekkert læknað, ekkert
styrkt.
Baldur Kristjánsson
111 11 fli Wl'IAjl fjTúTi yij
lí‘tnihÍ ri Djlikájg
Laugardagur 13. apríl 1985 7

Málsvari frjálslyndis,
samvinnu og félagshyggju
Útgefandi: Nútíminn h.f.
Ritstj.: Magnús Ólafsson (ábm).
Markaðsslj.: Haukur Haraldsson
Auglýsingastj.: Steingrímur .Gíslason
Innblaðsstj.: Oddur Ólafsson
Tæknistj.: Gunnar Trausti Guðbjörnsson
Skrifstofur: Síðumúli 15, Reykjavik.
Sími: 686300. Auglýsingasími: 18300
Kvöldsímar: Áskrift og dreifing 686300, ritstjórn
686392 og 687695, íþróttir 686495, tæknideild
686538.
Setning og umbrot: Tæknideild NT,
Prentun: Blaðaprent h.f.
Kvöldsimar: 686387 og 686306
Verð í lausasölu 30 kr. og 35 kr. um helgar. Áskrift 330 kr.
r
Samvinnu- og félaga-
rekstur heppilegur
■ Atvinnurekstur á íslandi skiptist á grófum drátt-
um í einkarekstur, samvinnu- eða félagarekstur og
ríkisrekstur. Þetta fer vel hvað með öðru. Sérstak-
lega er einkarekstur í litlum einingum og félagarekst-
ur og samvinnurekstur líklegur til þess að leggja gott
af mörkum til góðs samfélags. Hverslags auðhringa-
myndun er óheilbrigð og stórar einingar jafnt í einka-
sem ríkisrekstri örva framsækni og framtak einstakl-
ingsins ekki nægilega. Við eruni nefnilega að tala um
alla einstaklinga þegar við viljum örva framtak og
áræðni. Við erum ekki bara að tala um fáa ríka
einstaklinga. Það kerfi sem elur þá af sér hindrar
fyrrnefnda markmiðið.
Við þurfum atvinnurekstur þar sem hugvit ein-
staklingsins fær notið sín. Smáar einingar þar sem
hann er með í því að ráða ferðinni og nýtur góðs af
því ef vel gengur og tekur þátt í erfiðleikunum þegar
á móti blæs. Við þurfum lítil fyrirtæki þar sern
starfsmennirnir eru með í ráðum og geta lagt
persónulegan metnað sinn í að vel takist til.
Ríkisrekstri hljótum við að halda í lágmarki þar
sem of langt verður milli ákvarðana og starfsmanna.
Að vísu er ríkisrekstur nauðsynlegur á ýmsum
þjónustusviðum en að öðru jöfnu er atvinnurekstur
í höndum félaga og einstaklinga æskilegastur. Að
vísu má hugsa sér ríkisrekstur þar sem mikil ráð eru
í höndum starfsmanna og þeir fái hagnað ef vel
gengur. Slíkur atvinnurekstur getur örvað framtak
og áræðni einstaklinganna til jafns við hin tvö
rekstrarformin.
En hvert sem formið er verða eigendur að gæta
þess að reka fyrirtækið í samráði og samvinnu við þá
sem þar vinna. í öllu falli þurfa starfsmenn að vera
vel upplýstir um gang mála. Fyrirtæki ber fyrst og
fremst skyldur gagnvart þeim sem hjá því starfa.
Velferð fyrirtækisins byggist fyrst og fremst á þeirn
sem selja því vinnuafl sitt og þeir hinir sömu eiga
lífsafkomu sína og sinna undir því vinnan er aðall
hvers manns. Flestar ævistundir fara í hana og í
nútíma velferðarsamtelagi verður að gera þá kröfu
að traust ríki milli þeirra sem eiga að reka fram-
leiðslutækin og hinna sem hjá þeim vinna. Það er til
dæmis algert lykilatriði í nútíma samfélagi að fólk fái
laun sín á réttum tíma þar sem líf og heill þeirra og
fjölskyldna þeirra er undir því komið. Lágmark er
þegar erfiðleikaástand skapast í fyrirtæki að samráð
sé haft við starfsmenn og leitað sé samþykkis þeirra.
Menn eru yfirleitt skuldbundnir fram í tímann og
vanefndir á launagreiðslum hafa undantekningalítið
alvarleg áhrif á fjárhag einstaklinga, og þar með
einkalíf þeirra allt. Það má eiginlega orða þetta allt
svo að lágmark sé að stjórnendur fyrirtækja beri
virðingu fyrir þeim sem keyra fyrirtækið áfram frá
degi til dags. Á þetta hefur stundum skort í
einkarekstri þar sem einstaklingar hafa þurft að
standa í málarekstri til að innheimta laun sín og fyrir
hefur komið að fyrirtæki séu lögð niður eða flutt milli
byggðarlaga án þess að hugað sé að hag starfsmanna.
Að þessu leytinu til er samvinnu- og félagarekstur
r heppilegra form.