NT - 05.05.1985, Qupperneq 14

Sunnudagur 5. maí 1985 14
■ Þcgar Reagan forseti tilkynnti um „stjörnustríðsáætlun(‘ sína, hét hann því að öll atómvopn
á jörðu niðri mundu hverfa einn góðan veðurdag. En ekki er að sjá að vænta megi fækkunar í
atómvopnabúri Bandaríkjanna næstu 20 árin. Þvert á móti. Meðan bandaríska þingið heimilar
uppsetningu 21 skotstöðvar til viðbótar af gerðinni MX er flugher Bandaríkjanna í óða önn
að þróa þarnæstu „kynslóö“ kjarnaeldflauga. Þeir eru nú að leggja síðustu hönd á hönnun
eldflaugarinnar „Midgetman“, en slíkum flaugum skal koma upp á árunum eftir 1990. Helstu
tengsl þessa vopns við himingeimsáætlanirnar eru þær að það skal geta staðið af sér
lasergeislabyssur þær sem Sovétmcnn kunna að koma sér upp í framtíðinni.
Elflaugin á að vera létt, lítil og
meðfærileg. Eldflaugin „Midgetman"
(Dvergurinn) er 13 metra löng og urn
helmingi minni en MX eldflaugin.
t’að er að þakka nýrri gerð eldsneytis
að þetta er mögulcgt, en nýja eíds-
neytið getur borið vopnið jafn Ianga
vegalengd og MX flaugar fljúga, eða
10 þúsund kílómetra. En megin
ástæða þess að eldflaugin er smíðuð
svo lítil er þó sú að hún verður fyrsta
eldflaugin sem flogið getur milli
heimsálfa og er skotið af flytjanlegum
skotpalli, - eins og Pcrshing eld-
flaugunum.
55 tonna flutn-
ingavagnar
Bandarísk fyrirtæki smíða því um
þessar mundir 55 tonna þunga og 18
metra langa flutningavagna á 14
hjólum. Með 13 lesta eldflaugina í
skotrýminu á skrímsli þetta að ná 90
kílómetra hraða á vegum úti, en 25
kílómetra hraða á vegleysum.
Pcgar skipun um að skjóta kemur
frá Hvíta húsinu á vagninn að stansa.
Hermenn í rammlega brynvörðum
öKumannsklefa beina flauginni í skot-
stöðu með vökvalyftitækjum, prófa
hvort allt virki sem skal og hleypa svo
af, - hugsanlega í grennd við aðvíf-
andi atómflaugar andstæðingsins.
Pað er vegna þessa möguleika sem
flutningavagninn er hafður svo
straumlínulaga sem raun er á.
„Skjaldböku“-lag hans á að gera áhrif
höggsins frá kjarnorkusprengingunni
svo lítil sem mögulegt er. Þannig á
vagninn að þolá yfirþrýsting sem er
tvö „bör", án teljandi áfalla. Það er
sá yfirþrýstingur sem verður er eins
megatonna kjarnorkusprengja
springur í tveggja kílómetra fjarlægð.
Petta er líka sami þrýstingurinn og er
í venjulegum fullblásnum hjólbarða.
Þegar hann leysist snöggt úr læðingi
veldur hann miklum skaða og mundi
til dæmis rústa venjulegan vörubíl,
svo ekki sé minnst á lungu mannsins.
En ástæða þess að bandarískir
kjarnorkuvopnahermenn kjósa að
yfirgefa jarðhýsi sín og ofurselja sig
þeim hættum sem kjarnastríði uppi á
yfirborði jarðar fylgja er fyrst og
fremst tæknilegur ávinningur. í tutt-
ugu ár hafa menn verið að betrum-
bæta nákvæmni eldflaugaskotanna og
nú getur eldflaug hæft skotmark í 10
þúsund kílómetra fjarlægð, svo að-
eins skeikar um 200 metra. Þegar
sprengiaflið er farið að nema mega-
tonnum, þá nægir það til þess að eyða
skotpöllum andstæðingsins og gera
árás sem kemur í opna skjöldu mögu-
lega.
Þar sem Ijóst var fyrir mörgum
árum að í þetta stefndi ákváðu
Bandaríkjamenn að dreifa varnar-
búnaði sínum nákvæmlega. Þannig
lónar um helmingur af kjarnorkuodd-
um þeirra um heimshöfin í kafbátum,
því meira að segja með nýjasta útbún-
aði er afar erfitt að hæfa þá.
Einnig átti að vera hægt að flytja
MX flaugarnar, frá einum stað til
annars með vissu millibili a.m.k., - til
þess að gera erfiðara að hafa uppi á
staðsetningu þeirra. En þetta reyndist
óraunhæf hugmynd, þar sem í hlut
áttu þessi ferlíki, sem eru nær 100
tonn og 22 metrar á lengd, Því má
ætla að þeim hefði verið haldið enn
um sinn í gryfjum sínum, þar sem þær
hafa verið í nær 20 ár.
Já, og því varð að koma litlum
eldflaugum upp á vagna, sem hægt
var að aka um í miðri umferðinni. En
þetta varð enn til þess að herfor-
ingjarnir urðu að gefa frá sér einn
eiginleika MX eldflauganna, - marg-
földu kjamaoddana. Hver MX eldflaug
gat borið tíu kjamaodda og eyðilegt þar
með tíu skotmörk, en Midgetman
getur ekki borið nema einn kjarnaodd
og eyðilagt eitt skotmark.
Þessa „afturför“ segjast varnar-
málasérfræðingar vinna upp með
auknum sprengikrafti. Hinn eins og
hálfsmetra langi sprengjuoddur býr
yfir sprengikrafti sem er 500 kílótonn.
I samanburði má nefna að sprengjan
sem varpað var á Hirosima var tólf
kílótonn og Pershing II er um 20
kílótonn. Hver sprengjuodda MX
flauganna býr yfir 300 kíló tonna
sprengikrafti.
Bandaríkjamönnum er það ekkert
launungarmál hvert sprengjuoddum
þeirra er beint. Þeir skipuleggja dreif-
ingu skotmarka sinna á sama hátt og
Sovétmenn, - þ.e. þeir miða á eld-
flaugapalla andstæðingsins. Einmitt
vegna þessa er slík áhersla lögð á
mikla nákvæmni í miðun og mikinn
sprengikraft. Bandaríkjamenn halda
því fram að til þess að eyðileggja hin
rammgjörvu steinsteypubyrgi sem
geyma eldflaugar þeirra þurfi yfir-
þrýsting sem er 150 „bör“. Slíkan
þrýsting framleiðir aðeins stór
sprengja sem springur í um 200 metra
fjarlægð frá byrginu.
En líklega verða Bandaríkjamenn
að fara að endurskoða skotmarka-
töflu sína á næstunni. Það hafa nefni-
lega borist þær fréttirfrá Sovétríkjun-
um að þar séu menn einnig komnir
með vopnin á hreyfingu. SS-20 flaug-
arnar, sem beint er að Evrópu munu
þegar vera komnar upp á vagn og eru
þær stærstu flaugarnar sem þannig
hefur verið búið um. SS-24 flaugin,
sem á að draga milli heimsálfa verður
brátt líka komin á hreyfanlegar undir-
stöður, en þær eru á járnbrautartein-
um.
Þegar Sovétmenn hafa komið
flaugum sínum fyrir á járnbrautarneti