NT - 27.06.1985, Blaðsíða 10

T l Fimmtudagur 27. júní 1985 10

Ingólfur Davíðsson
Brúðkaupssiðir í Podhalefjöllum
band aö gömlum og góðum sið
forfeðra sinna. Ráðhúsgiftingin
aðeins til málamynda.
Eftir veislumáltíðina
streymdi fólkið út í stóra korn-
hlöðu sem útbúin hafði verið
fyrir dansinn. Fram komu hljóð-
færaleikarar frá kaupstaðnum,
en söngur er þó aðalatriði.
Sungin eru ýms ljóð, að mestu
undir sama eða svipuðum
lögum.
Brúðurin er nú með skaut á
höfði, tákn giftrar konu. Hún
stendur á miðju gólfi, en gest-
irnir dansa kringum hana þjóð-
dansa og syngja henni skilnað-
arljóð; fyrst ættingjar og svara-
menn, en síðan aðrir. Svogengur
brúðurin í dansinn og dansar
hvíldarlaust að heita má við
brúðgumann, ættingja og
boðsmenn, jafnvel tímum
saman.
Móðir brúðarinnar situr af-
síðis með stóra svuntu í keltunni
- og í hvert skipti og einhver
hefur dansað við brúðina leggur
hann peninga í svuntuna. Síðast
kemur brúðguminn sjálfur. Og
sem merki þess að ungsveinalíf-
ið sé á enda kastar hann veski
sínu í fang tengdamömmu!
Gestrisni er þarna mikil.
Utan dyra er boðið vodka
óboðnum gestum sem koma
fyrir forvitni sakir, eða eiga leið
hjá. Tveir lögreglumenn stigu
niður úr herbíl og fengu líka
sopa! f>að er ekki tekið hátíð-
lega á slíku þegar brúðkaup er
aldið í Podhale.
(Aðalheimild grein í Aften-
posten 7/4 1984, eftir Stein
Savik)
Myndin sýnir athöfnina í
kirkjunni, pörin tvö og prestinn.
Og önnur sýnir brúðarparið
o.fl. í veislunni. Búningarnir
eru skrautlegir mjög.
■ Vcglegt hrúðkaup í pólsku sveitaþorpi.
■ Gestur lýsir brúðkaupi þar í
litlu þorpi, þar sem fornar venj-
ur eru enn í heiðri hafðar.
Þorpið „Enginn undir fjöllun-
um“ er í Póllandi, nálægt landa-
mærum Tékkóslóvakíu. Fátækt
hafði lengi verið mikil, en í
seinni tíð höfðu þorpsbúar efn-
ast talsvert á smáiðnaði. Margir
höfðu og flutt til Ameríku;
sumir auðgast þar og látið af
hendi rakna verulega fjármuni
til þorpsbúa, og styrkt atvinnu-
greinar þeirra.
Víkjum nú að brúðkaupinu.
Tvö pör giftu sig í þorpskirkj-
unni, sem er ótrúlega stór. Hálf-
tíma áður en dyrnar voru opn-
aðar, kom skrúðfylking eftir
götunni, fólk í litríkum klæðum,
flest í skreyttum hestvögnum.
Tveir forríðarar á undan með
barðastóra, fjaðurprýdda hatta
á höfði. Þeir voru að sækja
brúðina. Brúðarparið settist í
fremsta vagninn, en riddararnir
tveir riðu á undan. Eftir athöfn-
ina í kirkjunni hélt flokkurinn í
veisluna á heimili brúðarinnar.
Voru forsöngvari og harmon-
íkuleikari með í för, sungu og
léku þjóðsöngva.
En hindranir voru á leiðinni
að fornum sið. Járnkeðja var
strengd þvert yfir götuna og
lokaði henni alveg. Nú komu
nokkrir grímuklæddir unglingar
á vettvang, einn með harmón-
íku, og sungu fremur þung-
lyndisleg tvísöngslög með við-
kvæðinu „Opnið hliðið, annars
fer brúðurin að gráta“. Svara-
menn brúðhjónanna tóku
undir. En áður en lás járnkeðj-
unnar miklu var opnaður, varð
að kaupa brúðina frjálsa. Börn
og unglingar gengu manna á
milli með samskotabauka að
safna lausnargjaldi. Peningar
glumdu í baukunum og frá ein-
um vagninum var rétt vodka-
flaska í stað peninga. Lásinn
var brátt opnaður, brúðhjóna-
vagninn ók áfram en komst ekki
langt. Aftur var stansað við
trébrú og greitt brúðargjald að
nýju, rétt við heimili hennar,
sem var brúnbæsað timburhús í
jaðri kornakurs. Móðir og tvær
systur brúðarinnar stóðu í dyr-
unum og réttu brúðarparinu
brauð, salt og mjólkurglas, að
gamalli venju. Þegar mjólkin
hafði verið drukkin braut brúð-
guminn glasið á dyrahellunni.
Nú gat veislan byrjað.
Brúðhjónin Zofia og Jan, 19
og 21 árs að aldri, voru námsfólk
hvort frá sínu þorpi.
Lengi hafði verið sparað sam-
an til veislunnar, sem talin var
kosta ein mánaðarlaun. Hinir
um 80 gestir sátu þétt saman á
trébekkjum í þremur herbergj-
um. Matföng voru ríkuleg,
einkum kjötréttir. En fyrst voru
borin fram glös með eggjalíkjör,
sem er frjósemisdrykkur, sjálf-
sagður við öll brúðkaup. 10
konur höfðu starfað í þrjá daga
að matargerð til veislunnar, sem
stendur tvo daga. Sagt var að
útvegaðar hefðu verið 150
vodkaflöskur. Foreldrar brúð-
gumans kaupa drvkkjarföngin.
Brúðkaup er talið hápunktur
lífsins og nær allir láta vígja sig
í kirkju. Yfirvöldin fyrirskipa
að vísu borgaralega giftingu og
því verða menn að hlíta, en láta
bara líka vígja sig í kirkju og
telja sig þá fyrst komna í hjóna-
■ í brúðkaupsveislunni