NT - 02.11.1985, Blaðsíða 9

Laugardagur 2. nóvember 1985 9
Sláturfélagi Suðurlands. Slátur-
félag Suðurlands er stærsti slát-
urleyfishafinn í landinu, með
17-20% allrar sauðfjárslátrun-
ar og herfur þó enn stærra
hlutfall í slátrun stórgripa.
Sjaldan hafa fengist reikn-
ingar frá einkaaðilum, sem
slátra fé. Þó hefur það borið
við á seinni árum. Þeir slátra
árlega ca 9-12% sauðfjánns.
Reikningar um slátrun voru
lengi vel ekki í samræmdu
formi. Þeir þóttu þá ekki nægj-
anlega vel sundurliðaðir til að
sýna sambærilega niðurstöðu
og aðstaða sláturaðila var og
er einnig misjöfn að ýmsu leyti
sérstaklega varðandi hús-
næðiskostnað.
Framleiðsluráð gerði fyrir
nokkrum árum samræmt form
að sundurliðun bókhalds í
þessu efni, sem það hefur reynt
að fylgja fram svo sem kostur
er á.
Sú sundurliðun er ekki í 12
Vettvangur
Guðmundur P. Valgeirsson:
Sóðaskapurog hroki
liðum, svo sem Bjarni lætur að
liggja í grein sinni heldur í 31
lið. Framleiðsluráð hefur sent
skýringar og leiðbeiningar með
bókhaldsformi þessu til slátur-
leyfishafanna. Því er fráleitt
að tala um að Framleiðsluráð
„sulli saman slátur- og heild-
sölukostnaði".
Allt á þetta að vera svo
aðgreint í bókhaldinu að unnt
sé að leggja mat á hvern ein-
stakan kostnaðarþátt.
Um þetta efni er sérstakur
kafli árlega í skýrslu fram-
leiðsluráðs, sem birt er í Árbók
landbúnaðarins hverju sinni.
Bjarni Pálsson ætti að lesa sér
til og fræðast um staðreyndir
áður en hann fellir sleggju-
dóma, en ekki leggja trúnað á
orð manna á fundum, þar sem
ekki er verið að fjalla um
staðreyndir heldur miklu frem-
ur um frómar óskir.
Flestir sláturleyfishafar hafi
bæði sauðfjárslátrun og stór-
gripaslátrun. Þeir hafa flestir
einn afurðareikning (kjöt-
reikning) í bókhaldi sínu fyrir
alla þessa starfsemi. Sumir
þeirra hafa kjötvinnslu og eða
sláturgerð og sú starfsemi er í
einstökum tilfellum færð einn-
ig á sama reikning, en annars-
staðar er sjálfstæður rekstrar-
reikningur um þá starfsemi.
Þegar um er að ræða slátur-
fjárreikning fyrir sauðfé og
meta þarf útgjöld við slátrun
og sölu þeirra afurða sérstak-
lega, ber að greina þarna á
milli. Oft getur það verið
vandaverk þegar sömu eignir,
tæki og aðstaða er notuð fyrir
allt saman og jafnvel sama
fólkið vinnur samtímis við mis-
munandi verkþætti og afurða-
greinar.
En í uppgjöri bókhaldsins er
lögð áhersla á að þetta sé
aðgreint svo sem aðstæður
frekast leyfa.
Framleiðsluráð landsbúnað-
arins hefur í tvö ár haft löggilt-
an endurskoðanda í starfi til
að samræma uppgjör slátur-
leyfishafanna og leiðbeina
þeim um þessi mál.
Hver er slátur og
heiidsölu-
kostnaðurinn nú?
Samkvæmt ákvörðun Fimm-
mannanefndar frá 18. sept-
ember sl. er hann nú kr. 56.00
á kg kjöts. Þar er meðtaiið
verðjöfnunargjald, sem inn-
heimt er af öllum sláturleyfis-
höfum kr. 2,60 á kg dilka-
kjöts, en 1,30 á kjöt fullorðins
fjár. Það er notað til að jafna
kostnað aðila við að flytja
kjötið á markað o.fl. Kostnað-
urinn var við verðlagningu 1.
. desember 1984 metinn kr.
40.00 á kg kjöts. Þessari fjár-
hæð er ætlað að mæta útgjöld-
um við alla vinnu við slátrun
og verkun afurðanna, kostnaði
af orku. vatni, umbúðum og
allskonar áhöldum við slátrun,
kostnað við frystingu kjötsins,
söltun gæranna, verkun
sláturs, geymslu, flutning allra
varanna á markað, kostnaði af
hverskonar skrifstofuhaldi
vegna þessa rekstrar, kostnaði
af heildsölu kjötsins, fjár-
magnskostnaði við sláturhús
og frystihús (afskriftum, vöxt-
um og verðbótum fastra lána)
tryggingum, sköttum og enn
fleiru.
Svo er að sjá af skrifum
Bjarna og fleiri manna að þeir
áliti að þessir kostnaðarþættir
séu háðir geðþótta þeirra, sem
stjórnasláturhúsunum. En slík
ályktun er mikil fjarstæða.
Stærstur hluti allra kostnað-
arþáttanna eru vinnulaun
starfsfólks. Starfsfólks við
slátrun, starfsfólks á skrifstof-
um, starfsfólks í frystihúsum,
starfsfólks við flutninga, starfs-
fólks við tryggingar og fleiri
verk. Launakjör alls þessa
fólks þykja knöpp. En þau eru
ákveðin i samningum. Eftir
þeim samningum ber öllum að
fara.
Afskriftarreglur eru ákveðn-
araf Alþingi meðskattalögum.
Lánsfjárkjör eru ákveðin af
stjórnvöldum, þeim verða allir
að hlíta, sem lánsfé þurfa.
Kröfur til húsnæðis við slátrun
eru gerðar af heilbrigðisyfir-
völdum (dýralæknum) og
Hollustuvernd ríkisins. Lands-
lög ætlast til að þeim kröfum
sé fylgt. Það eru því fáir þættir
þess kostnaðar, sem eru algjör-
lega í valdi eigenda húsanna
eða stjórnenda þeirra.
Þeir geta reynt að píska
áfram starfsfólk sitt, en ekki er
það ráð líklegt til vinsælda né
farsældar til lengdar.
Ályktanir Bjarna um þessi
mál minna mig á frásagnir í
ævisögu sr. Árna Þórarinsson-
ar. Þar er sagt að Snæfellingar
séu gjarnir á að trúa rógburði
og útbreiöi hann náunganum
til hnjóðs, án þess að sann-
reyna réttmæti hennar og út-
breiða ásakanir tillitslaust við
alla aðila.
Þetta kallaði séra Árni
„Snæfellsku“ Það þótti ekki
góður stimpill.
■ Fyrir nokkru rak á fjörur
mínar slitrur úr DV frá 27.
sept. s.l. Þar gat að lita ein-
hvern þann sóðalegasta og
ógeðslegasta samsetning, sem
fyrir mín augu hefur borið í
formi blaðagreinar. Og ekki
vantaði að þessum óþverra
væri valinn áberandi staður í
blaðinu svo það færi ekki
framhjá lesendum þess. Hon-
um var stillt upp við hlið for-
ustugreinar blaðsins undir
flenrústórri fyrirsögn, svo-
hljóðandi: „Kyrhalavísindi
tveggja sveitamanna.“Greinin
er eftir einhvern Baldur Her-
mannsson.
Sóðaskapurinn í rithætti,
hrokinn og fyrirlitningin á
þeim mönnum, sem fæddir eru
utan Reykjavíkur og eru á
einhvern hátt tengdir öðrum
landshlutum en Reykjavík, er
svo yfirþyrmandi að engu tali
tekur. - Þeir Jón Helgason
ráðherra og Ólafur Þórðarson
alþingismaður verða persónu-
lega fyrir barðinu á þessari
mannpersónu. En glöggt má
finna á því sem þar er sagt, að
allir utan Reykjavíkur og ná-
grennis hennar eigi sömu fyrir-
litninguna skilið og þessir tveir
tilgreindu menn. - Þeim eru
valin hin grófustu og svívirði-
legustu orð fyrir það að hafa
breytt öðruvísi gagnvart Reyk-
víkingum (þar er þjóðin) en
þessum manni þóknast. Þar er
í raun sagt að í Reykjavík búi
það fólk eitt, sem taka þurfi
tillit til. Hinir utan þess svæðis
eru ekki þess verðir. Segja má
að þetta sé aðeins endurómun af
þeirri skoðun að menn utan
Reykjavíkur séu II. fl. fólk. -
Aftur og aftur er það endurtek-
ið að þessir tilnefndu menn séu
fáfróðir menn utan af landi og
hafi gert sig svo digra að hlutast
til um mál, sem Reykvíkingum
komi einum við. Oftar en einu
sinni er að því vikið, að Reyk-
víkingar þoli ekki slíkum að-
skotadýrum íhlutun um mál
hinna göfugu(?) (að manni
skilst) Reykvíkinga. Þeir séu
þar óvelkomnir aðkomumenn
sem beri að hafa hægt um sig í
stað þess að sýsla með lífshætti
heimamanna. Þar segir svo:
„Sjóndeildarhringur þeirra
markast af fjóshaugum við
bæjardyr þeirra og fjöllin
handan vogsins. Þeim var ekki
kennt neitt um menningu nú-
tímans. Lífsreynsla þeirra var
öll af toga rollurassa og þorsk-
hausa og þekkingu sína supu
þeir þakklátir af brunnum kýr-
halavísinda, sem vissulega
þótti bærilegt veganesti til
forna en hrekkur ekki langt í
siðmenntuðu borgarsamfé-
lagi.“ Og í framhaldi af þessu
er sagt að þeir þekki ekki
bragð af öðru „en lækjarvatni
ogbeljuhlandi". Þaraf leiðandi
kunni þeir ekki að meta bjór-
og bjórlíkisdrykkju hinna sið-
menntuðu Reykvíkinga.
Ég hef hér tekið upp nokkur
sýnishorn af þeim óþverra,
sem þessi maður ber á borð
fyrir lesendur blaðs síns, svo
þeir og aðrir geti betur gert sér
grein fyrir hvaða siðferðismór-
all ræður hugsun þessa aumkv-
unarverða manns. - Það er
heldur ekki úr vegi að þeim
sveitamönnum og öðrum utan
Reykjavíkur, sem sýnd er slík
svívirðing, en hafa þetta
„menningarmálgagn" að sínu
lestrarefni, sé bent á hvaða
álits þeir njóta hjá þeim sem
reka og standa að öðru út-
breiddasta blaði landsins, og
of margir þeirra eru kaupendur
að
Við lestur þess óþverra, sem
þessi grein er, vakna hjá manni
ýmsar spurningar. Hér verður
fátt af þeim borið fram. - Þó
kemst maður ekki hjá að
spyrja:
Hvar er þessi maður upp-
runninn?
Af hvaða menningarbrunni
hefur hann drukkið?
Hvert er siðgæðismat þess
manns, sem lætur sér sæma að
lítilsvirða þessa tilgreindu
menn og þá jafnframt alla
aðra, fyrir það eitt að vera
utan af landi?
Því verður ekki svarað af
mér.
Um það dæmir hver fyrir
sjálfan sig.
Bæ, 22.10.1985,
Guðmundur P. Valgeirsson.
Sóðaskapurinn í rithætti, hrokinn og
fyririitningin á þeim mönnum, sem
fæddir eru utan Reykjavíkur og eru á
einhvern hátt tengdir öðrum landshlut*
um en Reykjavík, er svo yfirþyrmandi
að engu tali tekur
átti að líða betur meðan enginn
sá þau!
Eftir stórkostnaðarsamar
endurbætur var loks opnað að
nýju, en sem nærri má geta
hafði nú mjög reynt á hinn
nauma fjárhag. Þótt áhugi
gesta reyndist vera hinn sami
og fyrr, dugði það ekki til að
bæta fyrir það skaðræði sem
nú var búið að vinna starfsem-
inni. Bæjarfélögin sem mest
góðs höfðu notið af henni
sýndu sig enn sem fyrr áhuga-
lítil. Stuðningur þeirra hefur
alla tíð verið með fádæmum
ómyndarlegur og tíkarlegur.
Þeim virtist í aðalatriðum sama
hvernig þetta veltist.
Nú eru mál Sædýrasafnsins í
nefnd sem fjalla á um bágan
hag þessi og rnál þess öll í
fullkominni óvissu. Einhverj-
um hefur dottið í hug koma
dýrunum þar fyrir kattarnef og
fá spekúlöntum mannvirkin „
undir fiskirækt, sem nú er svo
mjög í tísku. Börnin á höfuð-
borgarsvæðinu hafa þá altént
spilakassasalina og videohol-
urnar eftir.
Hart er ef svo fer að gengið
verði að Sædýrasafninu dauðu,
eftir allt sem á undan er farið.
Það jaðraði við þjóðar-
hneyksli. Safnið er mannrækt-
arstofnun handa börnunum á
höfuðborgarsvæðinu sem við
erum síst of góð til að styðja.
Atii Magnússon