NT - 28.12.1985, Blaðsíða 15

NT - 28.12.1985, Blaðsíða 15
IU' Laugardagur 28. desember 1985 15 Jóna Hallsteinsdóttir frá Skorholti Fædd 27. október 1912 Dáin 18. desember 1985 í byrjun desembermánaðar kom mér ekki til hugar að ég sæti á jóla- dag við að skrifa minningargrein um frænku mína Jónu Hallsteinsdóttur frá Skorholti. Hún hafði þó átt við veikindi að stríða undanfarin ár sem ekki virtust alvarleg. Þann 6. des- ember veiktist hún skyndilega á heimili sínu, svo mjög að hún var öll að morgni 18. desember sl. Sjúkra- húsdvölin og lokastríðið var því stutt. Minnt var enn á að enginn ræð- ur sínum næturstað. Gerir dauðinn lítil boð á undan sér. Jóna Hallsteinsdóttir var fædd á Akranesi27. október 1912ogvarþví nýorðin 73 ára er hún lést. Móðir hennar er Sigurbjörg Jónsdóttir kennd við Sigurvelli. Stuttu eftir fæðingu var Jóna flutt á Skorholt í Leirár- og Melahreppi til föður síns, Hallsteins Ólafssonar, bónda þar og eiginkonu hans Steinunnar Eiríks- dóttur. Gekk Steinunn Jónu algjör- lega í móður stað og annaðist hana sem sína. Ólst Jóna upp í Skorholti ásamt öðrum börnum þeirra hjóna 8 að tölu, þeim Halldóru f. 18. apríl 1887, Ólafi f. 23. júní 1888, Bjarna f. 4. janúar 1891, Guðrúnu f. 27. okt- óber 1891, Narfa f. 27. aprfl 1894, Eiríki Ingvari f. 29. maí 1897, Böðv- ari f. 27. október 1900 og Sigurjóni f. 29. mars 1903. Eru nú aðeins þrjú Skorholtssystkinanna á lífi, þau Guðrún, Ingvarog Sigurjón. Er Steinunn dó var Jóna aðeins tuttugu og tveggja ára gömul. Kom í hennar hlut eftir það að taka upp störf Steinunnar og sjá um heimilis- haldið í Skorholti fyrst fyrir föður sinn Hallstein, með bræðrum sínum Böðvari og Sigurjóni og loks með Sigurjóni einum eftir lát Böðvars. Voru þau Sigurjón og Jóna ákaflega samrýmd og bundust órjúfanlegum systkinaböndum. Söknuður Sigur- jóns er því mikill. Jóna var ákaflega félagslynd kona og hafði unun af að vera sem oftast meðal fólks. Hún var mjög söngelsk og tók virkan þátt í kirkjukór Leirár- kirkju, var reglusöm og starfaði mikið, sérstaklega á yngri árum, í Ungmennafélaginu Hauki og var heiðursfélagi þar. Þá lét hún ekki sitt eftir liggja í störfum kvenfélagsins Greinar í Leirár- og Melahreppi. Sérstakt yndi hafði hún og af spilum. Kom glaðværð, bjartsýni, glettni og léttleiki hennar glöggt í ljós á mannamótum. Geislaði af björtu yfirliti hennar og ró og sóttust margir eftir nærveru hennar. Störf Jónu voru hins vegar fyrst og fremst heimilis- og búskaparstörf í Skorholti. Gekk hún að hverju starfi af áhuga og atorku enda dugleg með afbrigðum og ósérhlífin. Naut stjórnsemi og ákveðni hennar sín vel ef á þurfti að halda en fullrar sann- girni ætíð gætt. Auk venjulegra bú- starfa sá hún um bókasafn ung- mennafélagsins meðan það var til húsa í Skorholti, annaðist skráningu og útlán. Á yngri árum stóð hugur Jónu til náms og hafði hún einkum áhuga á hjúkrunarnámi. Minntist hún oft á það. Vegna heimilisaðstæðna, veik- inda heima fyrir og erfiðleika varð hins vegarekki afþví. Áhugi hennar á hjúkrun og aðstoð í erfiðleikum nýttist henni síðar vel í veikindum föður og bræðra, Hallsteins, Böðvars, Narfa og nú síðast Sigur- jóns. Gestakomur hafa ætíð verið tíðar í Skorholti, bæði meðan farið var á hestum um leirur í Leirárvogi og einnig síðar. Eignuðust Skorholts- systkinin fjölda vina og kunningja sem ræktu komur sínar í Skorholt ótæpilega. Ofbauðokkurstrákunum oft gestagangurinn á sumrin, þegar við vildum vera að vinna við heyskap eða annað en ekki að snúast í kring- um gesti. Slík ókurteisi varhins veg- ar aldrei viðhöfð enda gestrisni Jónu einstök og myndarskapur í öllum beina og greiðasemi. Var aldrei gerð- ur greinarmunur á háum og lágum í því efni, innansveitar- eða utansveit- armönnum. Skipti ekki máli hvort gestur var frá Bakka eða Bandaríkj- unum, Fiskilæk eða Finnlandi, Skipanesi eða Suður-Afríku, allir sátu við sama borð. Er næsta víst að eftirfarandi vísa Hávamála hefur f heiðri verið höfð af gestum í Skor- holti í áraraðir: Veistu, efþú vin átt. þann er þú vel trúir, ok vill þú afhánum gott gefa geði skaltu við þunn blanda ok gjöfum skipta fara at finna oft. (Hávamál) Eins og fleiri Skorholtssystkina var Jóna ókvænt og barnlaus. Tryggðin við bræður sína ogsterk til- finningaleg bönd þeirra á milli hefur án efa mestu ráðið í þessu efni því ekki skorti á glæsileikann eða mann- kosti. Allir sem til þekktu vissu hins vegar að þau Jóna og Ólafur heitinn Hallvarðsson frá Geldingaá voru góðir vinir og grannar. Áttu þau ýmis sameiginleg áhugamál en Ólaf- ur varvel gefinn, víðlesinn ogáhuga- maður um hesta svo nokkuð sé nefnt. Bæði voru þau hins vegar hvort um sig hlédræg á sína vísu. Var harmur Jónu mikill við fráfall Ólafs fyrir nokkrum árum. Vona ég að ekki sé ofsagt með því að segja að með þeim hafi verið kærleikar. Þó að Jóna væri sjálf barnlaus hafði hún mikið af börnum að segja búskaparárin sín í Skorholti, enda ótal piltar og nokkrar stúlkur dvalið þar á sumrum. Dvöldu sumir stutt en aðrir lengur eins og gengur. Sumir ár eftir ár eins og undirritaður eða alls í 9 sumur og aðrir enn lengur eins og Þórólfur Ævar Sigurðsson á Akra- nesi eða í 10 sumur. Var í mínum huga ætíð tilhlökkunarefni á vorin að fara í Skorholt enda tekinn opn- um örmum þegar þangað kom. Þar var dvalið allt sumarið óslitið og kvatt með söknuði seint að hausti, helst ekki fyrr en skóli var hafinn. Á slíkum kveðjustundum braust við- kvæmni Jónu og söknuður fram, sama hver sumardrengja átti í hlut. Ríkan þátt átti Jóna í að ala upp og móta allan þann hóp drengja sem þar dvöldu. Hún var barngóð og til hennar sóttu drengirnir hennar og stúlkurnar ár eftir ár. Eiga börnin mín meðal annarra margar ánægju- stundir úr Skorholti, þó að þau hafi aldrei dvalið þar sumarlangt. Þegar út var farið að aka t.d. á sunnudög- um var Ijóst hvert hugur þeirra stefndiefspurðvoru. Hyggégaðsvo hafi verið um fleiri börn ættingja, vina og kunningja. í Skorholti hafði Jóna einstakt lag á því að láta alla taka til hendinni og aðstoða við bústörfin, hvort heldur var inni eða úti, hvort heldur sumar- fólk var komið til stuttrar eða langrar dvalar. Var öllum gert Ijóst að menn yrðu að vinna saman ef árangur ætti að nást, hvert svo sem verkið væri. Stundum fannst okkur strákunum á þeim tíma óþarfi að vera með allar þær leiðbéiningar og stundum ávítur sem Jóna setti fram. Eftir því sem menn stækkuðu og þroskuðust skild- ist hins vegar betur að öll ráðin og leiðbeiningarnar voru af fyrirhyggju og góðvild gerð. Gildi umvandana, ráðlegginga og leiðsagnar skilur fólk hins vegar oft ekki til fulls fyrr en það eignast börn sjálft. Þess þurfti Jóna ekki. Sem sumardrengur í Skorholti á ég margar hlýjar minningar um frænku mína. Þegar ég lít til baka kemur upp í hugann ein af fyrstu minningum mínum um hana, um glæsileik hennar og þá virðingu er ég bar fyrir hennf. Sérstaklega minnis- stæð í þessu tilliti er mér heimkoma Jónu eitt sinn úr eggja- og dúntöku- ferð í Akurey í Leirárvogi, sem farið var reglulega í á vorin, ætíð á hestum á fjöru yfir leirurnar frá Skorholti. Hún reið ljósgráum hesti, stórum.er var sveittur og leirugur upp í nára er heim kom, klyfjaður eggjum, æðar- dún og reyrgrösum, sem ilmuðu svo vel við þornun og nóg var af í eyj- unni. Er heim í grænan hlaðvarpann kom á þessum sólbjarta vordegi tók hún Ijósbláan höfuðklútinn ofan, er hafði aflagast á leiðinni. Við það losnaði um síða gullbjarta hárið hennar sem liðaðist niður á makka hestsins og sameinaðist þar Ijósu faxi hans. Gleymi ég þessari tignarlegu sjón aldrei og mun ætíð minnast Jónu með sömu virðingu og lotningU' sem ég gerði þá sem ungur drengur. Um leið og við Guðrún sendum Sigurjóni frænda mínum og vinnu- manni hans Jóni Pálma Karlssyni samúðarkveðjur í söknuði og harmi þeirra geri ég kvæði Jakobs Jóh. Smára „Kom, svefnsins blíða bylgja" að lokaorðum mínum í minningu um frænku mína Jónu frá Skorholti: Kom, svefnsins blfða bylgja, og burt mig tak með þér; lát fagra drauma fylgja því fleyi, sem mig ber. Að Ijúfra drauma löndum þinn Ijúsi faðmur ber frá stormsins bröttu ströndum, og stundin gleymir sér. í fjarskans drauma-dvala skín dýrlegt, himneskt Ijós. Við loftsins létta svala grær lífsins dýrsta rós. Og horfnar tungur tala þar tryggðum helgað mál. Að baki djúpra dvala þar dvelst hin Eina Sál. (Jakob Jóh. Smári.) Jón Sveinsson t Seint mun ég gleyma björtum og fögrum vordegi, þegar ég á unga aldri, í fyrsta sinn kom að Skorholti til föðurfólks míns. Þá stjórnaði þar innan dyra, heimasætan, Jóna, korn- ung og orðin husmóðir fyrir ail- nokkru. Henni fórst það sannarlega vel úr hendi. Hún stóð við kolaelda- vélina, hrífandi, mild oghlýoggætti þess að allir borðuðu cins og þeir gátu í sig látið. Matborðið svignaði undan góðgætinu og aldrei fyrr né síðar hef ég séð eins stóra fulla skál með allskyns gómsætum eggjum. Svo var þeyst á hestum út í Akurey, þar sem gróður, fuglalíf og náttúru- fegurð eru einstök. Jóna gætti litlu frænku sinnar vel í þessari ferð og hjálpaði til við að gera daginn ógleymanlegan. Svo liðu stundir og ár og frænkan litla óx og gerðist líka húsmóðir. Vegna veikinda á heimili mínu kom Jóna eitt sinn til Reykjavíkurgagn- gert til að bjóða litlum fjögurra ára frænda sínum að vera hjá sér í sveit- inni. Það var þegið með þökkum. Ekki vildi Jóna að drengnum leiddist og vildi þess vegna hafa mömmuna í kallfæri. Þess þurfti ekki. Sveinninn ungi varð strax himinlifandi og glað- ur að vera hjá þessu góða frændfólki. Vegna einstakrar gestrisni Skor- holtsfólksins var ákaflegur gesta- gangur, ekki síst að sumrinu. Oft á tíðum margir næturgestir. Ekki kippti Jóna sér upp við það og gekk oft úr rúmi mcð ánægju og svaf þá á eldhúsgólíinu, ef hún svaf þá nokkuð, því eldsnemma að morgni Jieyrðist snarka í pönnukökupönn- unni og öðrum eldhústólum. Svona rann lífið áfram í sífelldum veislufagnaði þegar komið var að Skorholti. Jóna okkar sífellt að opna faðm sinn fyrir vini og frændfólk. Hún var einstök, sönn og heilsteypt kona. Ég samhryggist okkur öllum sem næst henni stóðum, ekki síst Sig- urjóni sem mest hefur misst. Blessuð sé minning hennar. Bróðurdóttir Nei takk ... ég er á bílnum ||U^JFEROAR ErtífLjr ásýrý?-1 áí fríngÍi ^tra* appelsínu marmelaöi á brauðið 686300 Starf framkvæmdastjóra hjá Fiskiðjunni Freyju hf. á Suðureyri við Súgandafjörð er laust til umsóknar. Upplýsingar veitir Baldur Jónsson, stjórnarformaður, sími 91-15433. Fiskiðjan Freyja. Suðureyri. Útboð Innkaupastofnun Reykjavíkurborgar f.h. Hreinsunardeildar Reykjavíkurborg- ar óskar eftir tilboðum í 5000 stk. sorpílát, 240 lítra að rúmtaki, úr plasti með hjólabúnaði. Útboðsgögn eru afhent á skrifstofu vorri, Fríkirkjuvegi 3, Reykja- vík. Tilboðin verða opnuö á sama stað, fimmtudaginn 6. febrúar 1986, kl. 11.00. INNKAUPASTOFNUN REYKJAVÍKURBORGAR Fríkirkjuvegl 3 — Sími 25800

x

NT

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: NT
https://timarit.is/publication/305

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.