Lesbók Morgunblaðsins - 14.08.2004, Qupperneq 1

Laugardagur 14.8. | 2004
[ ]Sjón | Draumurinn er máttugt tæki og býður upp á marga möguleika í skáldskapnum | 4Vernon G. Little | Eitt af umdeildari bókmenntaverkum síðasta árs á Bretlandseyjum | 11Katrín Sigurðardóttir | Dýrkunin á meðvitundinni getur verið beinlínis háskaleg | 8
LesbókMorgunblaðsins
J
ames Brown hófst úr eymd í allsnægtir. Móðir
hans yfirgaf hann er hann var aðeins barn að
aldri og hann framfleytti sér með betli og með
því að dansa fyrir smápeninga. Hann leiddist út
í glæpi og var handtekinn fyrir vopnað rán og
sat inni um tíma. Í fangelsinu hóf hann að
syngja gospeltónlist sem varð meðal annars til
þess að hann fékk reynslulausn og gat hafið
tónlistarferil sinn. Upp frá því hefur saga hans verið ævintýri
líkust og um leið harmsaga því ekki er bara að hann sé með
hæfileikamestu tónlistarmönnum sem fram hafa komið vestan
hafs, gríðarlega vinnusamur og áreiðanlegur, heldur er hann
líka meingallaður, glímir við ýmislegt úr fortíðinni sem hann
hefur ekki sigrað enn.
Ég átti spjall við James Brown fyrir skemmstu og var var-
aður við að erfitt væri að skilja hann, ekki bara vegna þess að
hann talaði ensku með torskildum hreim, heldur væri erfitt að
skilja hvað hann væri að fara. Viðtalið byrjaði líka þannig, þ.e.
fyrstu nokkrar setningarnar voru skrýtnar, en svo hrökk hann í
gang og var ekki bara skýr, heldur einnig málefnalegur og
ákveðinn, maður með skoðanir sem hann er ekki feiminn við að
flíka, ræðinn og skemmtilegur.
Margar mótsetningar
Það er ekki hlaupið að því að festa hendur á James Brown, mót-
setningarnar í honum eru svo margar, persónan svo fjölbreytt
og snúin. Hann hefur gert meira fyrir litaða tónlistarmenn
vestan hafs en hægt er að lýsa í stuttu máli, en var þó alltaf að-
allega að vinna fyrir sjálfan sig. Allar helstu lituðu stjörnur
Bandaríkjanna á sjöunda og áttunda áratugnum voru undir
hælnum á hvítum umboðsmönnum, en James Brown var með
sinn umboðsmann í vasanum, hann gerði eins og Brown vildi,
vann fyrir hann en ekki öfugt eins og alsiða var á þessum tíma.
„Menn skildu það ekki,“ segir hann, „að til væri svartur tónlist-
armaður sem vissi hvað hann vildi. Það tókst engum að ráðsk-
ast með mig, ef menn gerðu ekki eins og ég vildi þá spilaði ég
ekki í þeirri borg í næstu tónleikaferð og þá urðu óeirðir því
fólkið vill fá James Brown, þannig að mér var aldrei neitað
nema einu sinni í hverri borg,“ segir hann.
Þótt Brown hafi verið með umboðsmanninn í vasanum átti
hann í stappi við útgáfu sína og náði það hámarki þegar hann
vildi taka upp tónleikaplötu í Apollo í Harlem-hverfi New York
haustið 1962, þá frægu plötu Live at the Apollo sem kom út
1963. „Útgefandinn sagði nei, þetta er bara della í þér, það er
ekki hægt að selja svoleiðis. Ég tók þá pening úr bankanum,
borgaði allt sjálfur og bjó til bestu tónleikaplötu í heimi,“ segir
hann og hlær við.
Ekki var bara að Live at the Apollo væri frábærlega vel
heppnuð, vissulega ein besta tónleikaplata sögunnar, heldur
seldist hún líka afskaplega vel, James Brown hafði rétt fyrir sér
að vanda. Platan sat á bandaríska breiðskífulistanum í hálft
annað ár og hefði eflaust setið þar mun lengur ef menn hefðu
fylgt henni betur eftir hjá King útgáfunni, en eftir þetta var
Brown kominn í allt aðra stöðu innan fyrirtækisins, upp
frá þessu hlustuðu menn á hann.
James
Brown
Blessun
guðföðurins
Hann var á sínum tíma áhrifamesti blökkumaður Bandaríkj-
anna og um leið einn fremsti tónlistarmaður sem þaðan hefur
komið. Árni Matthíasson ræddi við James Brown sem verður
með tónleika hér á landi í lok þessa mánaðar.

3