Lesbók Morgunblaðsins - 14.08.2004, Qupperneq 8

8 | Lesbók Morgunblaðsins ˜ 14. ágúst 2004
Þ
að er ekki á hverjum degi
sem íslenskir listamenn af-
reka það að komast á spjöld
alþjóðlegrar listasögu, en í
fjórðu og nýjustu útgáfu
„Women Artists“, hinnar
kunnu kvennalistasögu
Nancy G. Heller, prófessors
í listasögu við Listaháskólann í Fíladelfíu,
bregður svo við að Katrín Sigurðardóttir er
þar komin í hóp nokkurra frábærra starfs-
systra sinna, sem aukið var við bókina frá fyrri
útgáfu.
Þær sem fylgdu Katrínu í fjórðu útgáfuna
eru íranska listakonan Shirin Neshat, sem
fjallað var um á síðum Lesbókarinnar fyrir
nokkrum mánuðum,
bandarísku listakonurnar
Janine Antoni – sem
hlaut alþjóðlega frægð
fyrir rúmum áratug í Feneyjum með verki
sínu „Lick and Lather“, hvítum brjóstmyndum
úr sápu og svörtum úr súkkulaði – og Renée
Cox, sem vakti ómælda reiði Rudy Guilianis,
borgarstjóra New York, með bersöglum,
trúarlegum ljósmyndum sínum – að ógleymdri
pakistönsku listakonunni Shahzia Sikander,
sem þekkt er fyrir fínleg málverk sín og
þrykkmyndir, þar sem hefðbundinni aust-
rænni mógúlhefð er blandað saman við nú-
tímalegt og oft stingandi innihald.
Þetta er í raun ótrúlegt afrek og til marks
um skjótan frama Katrínar á alþjóðlegum
vettvangi. Kvennalistasaga Heller, sem rekur
sögu kvenkyns listamanna frá tímum endur-
reisnarinnar fram til okkar daga, er einhver
víðlesnasta listasaga sinnar tegundar og þarf
ekki annað en vitna í umsögn Camille Paglia,
bókmenntafræðingsins margfræga, þar sem
hún prísar Heller og áherslur hennar í Wash-
ington Post fyrir að vera blessunarlega lausar
við íþyngjandi tímaleysi feminískrar
þrætubókarlistar.
Millilandaflutningar
Það var ekki auðvelt að ná í Katrínu til að inna
hana eftir atvikum, þar sem hún gerði heldur
stuttan stans í Reykjavík, á leið sinni austur á
Hérað til að taka þátt í sýningunni „Fantasy
Island“, sem sett var upp í tengslum við
Listahátíð í Reykjavík, í samvinnu við Skóg-
rækt ríkisins á Hallormsstað, Gunnarsstofnun
á Skriðuklaustri og Eiða ehf., en Hannes Lár-
usson og Hekla Dögg Jónsdóttir stýrðu með
mikilli prýði. Auk Hannesar var Katrín í góðra
vina hópi þungavigtarmannanna Elinar Wik-
ström, frá Svíþjóð, Atelier van Lieshout, frá
Hollandi, Jason Rhoades og Paul McCarthy
frá Bandaríkjunum og Íslendinganna Björns
Roths og Þorvalds Þorsteinssonar.
Fyrir sýninguna,, sem ekki lýkur fyrr en í
byrjun október, bjó Katrín til verkið „Geymir/
Container“, holrými byggt á nákvæmri stækk-
un á smávölu sem hún fann á förnum vegi í
Central Park í New York. Með því að skera og
margfalda stækkun völunnar út í frauðplast og
steypa í mót varð til innra rými sem Katrín
kom síðar fyrir gröfnu ofan í göngustíg í Hall-
ormsstaðarskógi. Sjá má holrýmið að innan
ýmsu móti og verða þá að einhvers konar laus-
lega samhangandi landslagi.“
Í ferðatöskunni leyndust garðar frá borgum
þar sem þú hafðir alið manninn?
„Í þessum tösku- og kassaverkum blanda ég
„Listastefnan í Basel er auðvitað sölusýning
og mér fannst við hæfi að vera með verk sem
ekki væru of fyrirferðarmikil og gerðu sig vel í
þessu samhengi. Eins og taskan eru þetta
kassalaga verk sem falla út og brotna upp með
gegnum glugga í göngustígnum. Þannig flytur
Katrín ákveðið form milli landa, frá einum
trjálundinum til annars, frá Central Park, hin-
um menningarlega skrúðgarði New York-búa,
til hins afskekkta skóglendis á Héraði. Einskis
vert yrkisefni fundið á einum stað verður að
einstæðu og eftirtektarverðu verki á öðrum
stað. Þessi umskipti eru nokkuð dæmigerð fyr-
ir list Katrínar og nálgun hennar á viðfangs-
efni sínu. Oftar en ekki byggjast verk hennar á
einföldum umbreytingum innan frá, sem eru
þó mun flóknari í útfærslu en ætla mætti af út-
litinu einu saman.
Undirritaður náði Katrínu Sigurðardóttur í
mýflugumynd á Hótel Borg og innti hana eftir
gangi mála. Hún var þá tiltölulega nýkomin
frá Basel í Sviss, þar sem hún sýndi á LISTE,
á vegum Gallerí Maze í Torino, á Ítalíu, en
LISTE er hliðarmessa við Art Basel messuna
sem að þessu sinni haldin í 35. sinn. Á LISTE
sýnir mjög stranglega valinn hópur ungra gall-
ería allstaðar að úr heiminum og er áherslan á
þessari messu lögð á vaxtabroddinn í samtíma-
myndlist.
Konur sem segja sex
En hvað varstu að sýna á messunni í Basel?
„Ég var með tvo litla skúlptúra, annar er
skyldur landslagskössunum í Listasafni Ís-
lands og hinn er fyrirrennari verksins sem ég
er að vinna að fyrir Listasafn Reykavíkur.
Einnig var ég með nokkrar teikningar, úr
sömu myndröð og ég sýndi í Fondazione Sand-
retto Re Rebaudengo í Torino. Það var mér
kærkomið að þessi teiknisýning mín í apríl og
maí, féll saman við sýningu á verkum Carol
Rama, annars staðar í safninu. Það var hrein
opinberun að kynnast verkum þessarar frá-
bæru listakonu og sér í lagi verkum hennar frá
millistríðsárunum. Þetta var á tímum fas-
istastjórnar á Ítalíu og það er greinilegt að
Rama hefur verið afskrifuð sem geðsjúklingur.
En í dag sér maður verk hennar í mun bjart-
ara ljósi, þau eru hreint frábær og langt á und-
an sinni samtíð.“
Á meðan við dreipum á teinu og kaffinu á
Borginni berst talið nánar að þessari merki-
legu, ítölsku listakonu, sem fæddist í Torino í
lok heimsstyrjaldarinnar fyrri og lifir enn,
komin hátt á níræðisaldurinn, nýbúin að fá
gullna ljónið í Feneyjum 2003, fyrir ævistarf
sitt. Katrín viðurkennir að Rama sé meðal
þriggja eftirlætislistamanna sinna. Hinir séu
þær Louise Bourgeois og Yayoi Kusama. Hún
bendir á það að þótt aðferðir þeirra séu gjör-
ólíkar hennar eigin sé það hetjuleg köfun
þeirra í eigið hugskot sem heilli hana. Við velt-
um fyrir okkur hvort þær Bourgeois og Kus-
ama hafi yfirleitt þekkt Carol Rama og verk
hennar. Svo merkilega vill þó til að þær þrjár
eru náskyldar, ekki aðeins hugmyndlega held-
ur einnig hvað varðar efnistök. Þó vill Katrín
meina að Rama hafi verið þeirra fyrst að
brjóta blað með byltingarkenndum teikningum
sínum og vatnslitamyndum frá því fyrir stríð.
Bourgeois fór ekki að sýna að ráði fyrr en
upp úr 1950, og sálræn og kynferðisleg yrk-
isefni hafi ekki komið í ljós fyrr en á sjöunda
áratugnum. Carol Rama hefur því að hennar
mati vinninginn í tíma. En auðvitað sé erfitt að
gera upp á milli þeirra að öðru leyti því með
kynngimögnuðum hætti hefur þessum þremur
konum tekist að snúa innhverfunni út og gera
viðkvæmni og veikleika sína að djörfung og
styrk. Þær eru því ekki ónýtar sem fyr-
irmyndir.
Minnið og veruleikinn
En víkjum aftur að höggmyndunum sem þú
sýndir í Basel. Ef þær eru eitthvað í líkingu
við töskuna góðu með görðunum hljóta þær að
vera góðar?
Minnið og g
Án titils Teikning frá árinu 2004.
Farmur/Haul III Þrívíddarverk frá 2004.
Eftir Halldór Björn
Runólfsson
hbr@símnet.is
Minnið og gleymskan er hverfipunkturinn í
þessu samtali greinarhöfundar við myndlistar-
manninn Katrínu Sigurðardóttur. Hún segir
þar: „Það að muna og gleyma endurspeglar
meðvitund og vitundarleysi, og samspil þessa
tveggja er mikilvægt í allri sköpun. Óbilandi
traust og dýrkun á meðvitundinni er háskalegt
og getur beinlínis sett hömlur á mann. En það
má e.t.v. halda því fram að list sé annarskonar
meðvitund, önnur leið og ekki síðri til að
sortera veruleikann.“
’Ég held að vissulega megi skilgreina góða list sem verk sem klistaverk geta gert þetta á mjúkan eða harðan hátt, leiðinlega
eins með listaverk og með einstaklinga, almennt er fólk ekki ti
gegnum sig. Gott listaverk getur glápt til baka á áhorfanda sin
og ógnvænlegan persónuleika. Ég held samt að maður sjái ald