Morgunblaðið - 12.07.2004, Blaðsíða 6

FRÉTTIR
6 MÁNUDAGUR 12. JÚLÍ 2004 MORGUNBLAÐIÐ
því um flókið ferli að ræða, sérstak-
lega í löndum Afríku, þar sem ekki
eru nein innri stjórnkerfi og því
engin uppbygging á heilbrigðisþjón-
ustu. Alþjóða heilbrigðisstofnunin
verður því í raun, áður en meðferðin
getur hafist, að byggja upp heil-
brigðiskerfi á viðkomandi svæði,“
segir Davíð. Segir hann áætlunina
vera stórtæka, en vandinn sé orðinn
það umfangsmikill að spyrna verði
við fótum.
Tíu greindust á Íslandi
árið 2003
Davíð segir WHO beina kröftum
sínum sérstaklega að alnæmisvand-
anum í ljósi hraðrar útbreiðslu sjúk-
dómsins. „Sameinuðu þjóðirnar
undir forystu Kofi Annan hafa hald-
ið tvö auka allsherjarþing til að
vekja athygli á alnæmisvandanum,
og þar hefur íslenska ríkisstjórnin
kynnt 15 milljóna króna framlag til
DAVÍÐ Á. Gunnarsson, forseti
framkvæmdastjórnar Alþjóðaheil-
brigðismálastofnunarinnar (WHO),
og ráðuneytisstjóri í heilbrigðis- og
tryggingamálaráðuneytinu, segir
baráttuna við alnæmi vera eitt af
stærstu verkefnum WHO næstu ár-
in, og sjúkdómurinn hafi verið aðal
umræðuefni síðasta þings stofnun-
arinnar, sem haldið var í maí síðast-
liðnum. „Þetta er það mál sem
brennur mest á öllum,“ segir hann.
Vandamálið sé hrikalegt, og það hafi
skelfileg áhrif á samfélag margra
ríkja, til dæmis í Afríku og fyrrver-
andi sovétlýðveldum.
„Nýjasta áætlun stofnunarinnar í
baráttunni gegn alnæmi nefnist
„three by five“ og vísar til þess, að
fyrir lok ársins 2005 verði þrjár
milljónir manna, sem smitaðar eru
af alnæmi, komnar í lyfjameðferð.
Þar verður að hafa í huga, að með-
ferðin þarf að standa til æviloka, og
að berjast við alnæmisvandann, og
einnig kynnti Jón Kristjánsson heil-
brigðisráðherra 15 milljóna króna
framlag til WHO síðastliðið vor. Ís-
lenska ríkisstjórnin hefur því varið
30 milljónum króna til að berjast
gegn alnæmisvandanum á síðustu
tveimur árum, og erum við á þann
hátt að leggja okkar af mörkum,“
bætir hann við.
171 tilfelli um HIV-smit 2003
Alls hafði 171 tilfelli um HIV-smit
verið tilkynnt til sóttvarnalæknis í
lok árs 2003, talið frá því að sjúk-
dómurinn greindist fyrst hér á landi
í upphafi 9. áratugarins. Af þeim
höfðu 52 greinst með alnæmi, og 35
látist af völdum sjúkdómsins, en
þeir létust flestir á árunum 1990–95.
Tíu einstaklingar greindust með al-
næmi á árinu 2003, 6 karlar og 4
konur, en enginn lést af völdum
sjúkdómsins, annað árið í röð.
Davíð Á. Gunnarsson forseti framkvæmdastjórnar WHO
Hrikalegt vanda-
mál víða um heim
EKKI er nauðsynlegt að breyta ný-
settum lögum um þjóðgarðinn á
Þingvöllum í kjölfar þess að þeir
voru samþykktir
inn á heimsminja-
skrá, enda full-
nægja lögin öllum
skilyrðum sem
skráin gerir, að
sögn Björns
Bjarnasonar, for-
manns Þingvalla-
nefndar.
Aðalheiður Jó-
hannsdóttir, lektor í umhverfisrétti
við Háskóla Íslands, sagði í samtali
við Morgunblaðið á laugardag að
hún teldi endurskoðun laganna æski-
lega til að Ísland uppfyllti þær þjóð-
réttarlegu skyldur sem fylgdu því að
Þingvellir hefðu verið samþykktir
inn á heimsminjaskrá.
„Þær [skyldurnar] eru nokkrar. Í
fyrsta lagi setur ríkið fram heildar-
stefnu og áætlun um verndun svæð-
isins, í öðru lagi hefur ríkið eftirlits-
skyldu svo að svæðið haldi
einkennum sínum og í þriðja lagi
hefur það rannsókna- og vöktunar-
skyldu, meðal annars til að bregðast
við hugsanlegri vá sem steðjar að
svæðinu og gæti rýrt gildi þess.
Jafnframt hefur ríkið skyldu til
skýrslugerðar um ástand svæðisins
og áætlanir um löggjöf og fleira,“
sagði Aðalheiður m.a. í viðtalinu.
Þegar verið gert
Björn segir að allt þetta hafi þegar
verið gert og að lögin séu rammi ut-
an um þau atriði sem krafist sé að Ís-
land uppfylli. Hann segir lögin full-
nægja öllum skilyrðum sem
heimsminjaskrá geri og meira en
það.
„Lögin voru samþykkt og samin
hefur verið stefnumörkun til ársins
2024 sem var staðfest 2. júní á þessu
ári af Þingvallanefnd. Verkefnaáætl-
anir hafa verið gerðar og í því kerfi
sem við höfum komið upp er gert ráð
fyrir vöktum og athugunum.
Það hefur ekkert komið fram, af
hálfu þeirra aðila sem hafa fjallað um
málið á vegum heimsminjanefndar-
innar, að lögin séu ekki fullnægjandi.
Þvert á móti var það staðfest á fundi
heimsmingjanefndar í Suzhou í
Kína, sem ég sat ásamt fleirum, að
okkar stefnumörkun og öll okkar
vinna fullnægði algjörlega þeim skil-
yrðum sem sett eru og engin þörf
væri á að breyta lögum um Þing-
velli,“ segir Björn.
Lög um Þingvelli full-
nægja öllum skilyrðum
Björn Bjarnason
FYRIR löngu voru kláfferjur
mikilvægur hlekkur í samgöngu-
kerfi okkar Íslendinga. Það er nú
löngu liðin tíð og kláfar í þokka-
legu notkunarstandi afar fáséðir.
Skammt frá eyðibýlinu Skatastöð-
um í Austurdal í Skagafirði er þó
ágætur kláfur yfir austari Jök-
ulsá. Það fengu þessir ferðamenn
sem komu frá Ábæ að reyna ný-
lega. Ágætlega gekk að ferja nær
30 manna hóp yfir ána. Í kláfinn
komast fjórir í hverri ferð og
hjálpast þeir að með spilmönnum
í landi við að draga kláfinn yfir
ána. Þar sem kláfurinn er eru
stórbrotin gljúfur árinnar rétt
um það bil að byrja. Að Skata-
stöðum liggur bílvegur þannig að
segja má að þar hefjist nútíminn
aftur.
Morgunblaðið/BFH
Ferð til fortíðar á kláf
Mývatnssveit. Morgunblaðið.
TÆKNIÞRÓUNARSJÓÐUR hefur
veitt styrk til þróunar á nýrri tækni
til greiningar á krabbameini. Verk-
efnið verður unnið af vísindamönn-
um Urðar, Verðandi, Skuldar, Land-
spítalans (LSH), og Nimblegen
Systems auk vísindamanna við Ohio
State University í Bandaríkjunum
en verkefnisstjóri er Magnús Karl
Magnússon, læknir á LSH.
Verkefnið miðar að því að þróa
nýja tegund greiningartækni sem
nota má til að greina undirgerðir
krabbameins, spá um hegðun þess
og svörun sjúklinga við krabba-
meinslyfjum.
„Við vonumst til þess að á næstu
árum verði með þessari tækni hægt
að spá með miklu meiri vissu um
sjúkdómsgang sjúklinga strax við
greiningu. Einnig reynum við að
finna stökkbreytingar í sjúkdóms-
genum í krabbameinsvef sem hægt
verði að beina nýjum lyfjum gegn,“
segir Magnús Karl.
Hann segir að styrkur Tækniþró-
unarsjóðs sé til þriggja ára. „Að
þeim tíma liðnum vonumst við til að
geta selt hugmyndina til stærri líf-
tækni- og lyfjafyrirtækja á alþjóða-
markaði,“ segir Magnús og að sam-
vinna þeirra aðila sem standa að
verkefninu sé mjög mikilvæg.
Verkefnið sækir efnivið sinn í Ís-
lenska krabbameinsverkefnið, sem
er samvinnuverkefni milli UVS,
LSH og fleiri aðila.
Byggist á DNA-örflögum
Í frétt frá UVS segir að greining-
artæknin, sem þróuð verður, byggist
á notkun DNA-örflaga, en tækni
þessi gerir kleift að rannsaka þús-
undir gena samtímis. Unnt sé að
ákveða hvaða gen eru tjáð í frumum
og bera saman þau gen sem eru til
staðar í heilbrigðum frumum annars
vegar og krabbameinsfrumum hins
vegar. Með þessu er unnt að fá dýpri
skilning á eðli æxlisins en áður hefur
verið hægt. Í þróunarverkefninu
verður athyglinni í fyrstu beint að
þremur tegundum krabbameins;
brjóstakrabbameini, ristilkrabba-
meini og eitilfrumuhvítblæði.
„Þetta verkefni skiptir miklu máli
og við erum mjög þakklát Tækniþró-
unarsjóði fyrir styrkveitinguna, svo
og öllum þeim sjúklingum sem hafa
komið að íslenska krabbameinsverk-
efninu og veitt verðmætar upplýs-
ingar og lífsýni,“ segir Magnús.
Tækniþróunarsjóður veitir þróunarstyrk
Ný tækni í krabba-
meinsgreiningu