Morgunblaðið - 17.07.2004, Blaðsíða 11

MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 17. JÚLÍ 2004 11
KOLMUNNAAFLINN það sem af
er árinu er orðinn tæpt 261 þúsund
tonn eða um 30% meiri en á sama
tíma síðasta árs. Mokveiði hefur ver-
ið austur af landinu síðustu vikur en
afli tregast nokkuð síðustu daga.
Íslendingar veiddu 500 þúsund
tonn af kolmunna á síðasta ári og
hefur aflinn aldrei orðið meiri. Kol-
munnakvóti íslenskra skipa er á
þessu ári 713 þúsund tonn og verður
að teljast hæpið að hann náist allur.
Aflinn hefur verið afar góður und-
anfarnar vikur, í júnímánuði veiddist
rúmt 91 þúsund tonn sem er 66%
meiri afli en í júní í fyrra. Heldur hef-
ur dregið úr aflabrögðunum síðustu
daga og gær voru skipin dreifð um
stór svæði austur af landinu.
„Það er afar tregt í augnablikinu.
Við hífðum einu sinni í gær og feng-
um aðeins 170 tonn,“ sagði Guð-
mundur Sveinbjörnsson, skipstjóri á
Ásgrími Halldórssyni SF, þegar
Morgunblaðið ræddi við hann en
hann var þá að toga djúpt út af Seyð-
isfirði. „Við fengum ágætt skot í veið-
arnar í upphafi vikunnar en það stóð
stutt og nú er ekkert að hafa. Það er
hálfgert reiðileysi á flotanum og
hann dreifður um allan sjó við leit.“
Guðmundur sagði veiðarnar ann-
ars hafa gengið ljómandi vel á árinu
og aflinn umtalsvert betri en í fyrra.
Hann segir að kolmunnaveiðin sé
orðin aðalverkefni margra skipa, þau
stundi kolmunnaveiðar allt árið en
skjótist í síld og loðnu þegar svo ber
undir. „Við höfum aðallega verið við
veiðarnar hér út af Austfjörðum síð-
ustu vikur og allt norður undir
Langanes. Við förum þannig mun
norðar en við gerðum í fyrra en kol-
munninn hlýtur að ganga norðar
vegna þessa hlýsjávar sem nú er við
landið. Og það hefur gengið vel í
sumar. Við fengum 6.500 tonn í maí
og 6.000 tonn í júní. Það sem af er júlí
erum við búnir að landa um 4.000
tonnum. En þó aflinn sé góður og við
leggjum okkur alla fram er hæpið að
við náum að veiða allan kvótann.“
Býsna brellinn
Guðmundur sagðist ekki hafa
áhyggjur af tregfiskiríinu þessa
stundina. Þvert á móti gerði það
veiðina meira spennandi. „Þessi
veiðiskapur er bara svona. Við feng-
um til dæmis mjög góðan afla um
tíma síðasta sumar en síðan kemur
oft bakslag í veiðarnar og lítið fæst í
nokkra daga. En það getur verið
gaman að eiga við kolmunnann, hann
er býsna brellinn og alls ekki á vísan
að róa. Oft þarf að hafa mikið fyrir
þessum kvikindum og það gerir
veiðiskapinn skemmtilegan. Þegar
líða fer á haustið er vanalega veiði á
Færeyjamiðum og þá er það tíðar-
farið sem við þurfum að glíma hvað
mest við,“ sagði Guðmundur skip-
stjóri.
Morgunblaðið/Friðþjófur Helgason
Þó ekki sé á vísan að róa í kolmunnaveiðunum stefnir allt í metafla.
Þriðjungi meiri
kolmunnaafli
Ólíklegt að leyfilegur afli náist enda kvótinn mikill
GRÆNFRIÐUNGAR vilja loka 40%
veiðisvæða í Norðursjó og Eystra-
salti til að vernda þorskstofna á
þeim slóðum. Þeir vilja ennfremur
banna nýtingu annarra auðlinda á
þeim svæðum. Þeir segja að Norð-
ursjórinn og Eystrasalt séu meðal
verst förnu hafsvæða heimsins og
benda í því tilliti á mikinn samdrátt
í þorskafla á árunum 1996 til 2001.
samtök sjávarútvegsins í Bretlandi
segja þessa hugmynd ekki ganga
upp.
Talsmaður Grænfriðunga í þessu
máli, Sarah Duthie, segir að vilji
fólk gefa börnum sínum kost á því í
framtíðinni að borða þorsk og
makríl eða sjá höfrunga í Norð-
ursjó, eigi það að styðja hugmynd-
ina um víðfeðm verndarsvæði á höf-
unum. Nú sé staðan þannig að
vísindamenn vari við því að þorsk-
urinn geti horfið úr Norðursjónum
líkt og af Mikla-banka við Kanada,
en engu að síður stundi menn veiðar
áfram í algjörri vitfirringu. Höfin
séu mikil, en staða þorskstofna sýni
að þeir séu í hættu.
Til að styðja þessa herferð verður
skip Grænfriðunga, Esperanza, í 10
daga ferð um Norðursjóinn, meðal
annars á Dogger-banka og Víkinga-
banka.
Samtök sjávarútvegsins í Bret-
landi, Seafish, sem hvetja til auk-
innar fiskneyzlu, segja þessa her-
ferð byggða á vanþekkingu.
Framkvæmdastjóri samtakanna,
John Rutherford, segir að þorsk-
urinn sé flökkufiskur og haldi sig
því ekki endilega innan lokaðra
svæða. Hugmyndin um 40% lokun
veiðisvæða sé afar óskynsamleg í
ljósi fiskveiðistjórnunar og geti haft
mikil áhrif önnur en hin tilætluðu.
Verði leyfileg veiðisvæði dregin
saman um 40% og sókn ekki minnk-
uð, færist öll sóknin á 60% fiskimið-
anna. Verði veiðisvæðin minnkuð
muni það leiða til minna afla hjá ein-
stökum útgerðum með tilheyrandi
alvarlegum afleiðingum fyrir ein-
stök sjávarpláss, sem byggja allt sitt
á sjávarútvegi. Afkoma þeirra sem
vinna fisk, fiskasala, veitingahúsa
og fjölskyldna sem séu háðar fisk-
veiðum og vinnslu sé í hættu verði
af hugmyndum sem þessum.
Vilja friða 40%
Eystrasalts og
Norðursjávar
FRÉTTIR
ÚR VERINU
VERIÐ er að skoða möguleika á að
koma útsendingarmerki SkjásEins á
nokkra staði þar sem sjónvarpsstöðin
næst ekki í dag, að sögn Magnúsar
Ragnarssonar, framkvæmdastjóra
Íslenska sjónvarpsfélagsins. Hefur
þrýstingur aukist í þeim efnum eftir
að samningar náðust um útsendingu
SkjásEins á enska fótboltanum, sem
hefst 14. ágúst nk. Segir hann ástríð-
una það mikla að undirskriftalistar
hafi farið af stað og ýtt sé á sveit-
arstjóra að beita sér í málinu.
„Við erum fyrst og fremst að horfa
á þá staði sem eru með kapalkerfi í
dag en við erum ekki inná,“ segir
Magnús en vill ekki nefna hvaða bæj-
arfélög séu inni í myndinni til að valda
engum vonbrigðum gangi þetta ekki
eftir. Í þessum bæjarfélögum er kap-
alkerfi milli húsa og þá nægir að
koma útsendingarmerki SkjásEins
inn á dreifikerfið til að ná til allra íbúa
á tilteknu svæði. Þá þarf ekki að setja
upp senda, segir Magnús, og fólk þarf
ekki sérstök loftnet. Hægt sé að
senda sjónvarpsefnið eftir ljósleið-
aratengingu því alltaf séu meiri og
meiri möguleikar á að þjappa sjón-
varpsmerkjum.
„Við höfum alltaf haft mikinn
áhuga á því að reyna að stækka
dreifikerfið sem mest fyrir 14. ágúst,“
segir Magnús, en að nú nái yfir 90%
landsmanna útsendingum SkjásEins.
Erfiðast sé að koma sjónvarpsmerk-
inu á þá staði sem eru í djúpum fjörð-
um og há fjöll í kring. Nefnir hann
Snæfellsnes og Vestfirði sem dæmi
um slíka staði.
Eftir að sjónvarpsstöðin Sýn missti
réttinn til að senda út enska boltann
hefur gætt óánægju meðal fótbolta-
áhugamanna á þeim stöðum sem
SkjárEinn næst ekki, að sögn Magn-
úsar. Útbreiðsla SkjásEins sé svipuð
og Sýnar en sjónvarpsstöðvarnar ná-
ist ekki á sömu stöðunum úti á landi.
Ætla að stækka
dreifikerfið








 
   












 




!

"   #





""

 
$ "
"

"  %

&

 $" 

 Áhugafólk um fótbolta vill ná Skjá 1
ÞAÐ marklaust að gera
samanburð á greiðslum til
stofnana og heimildum
þeirra sem eru á rekstrar-
grunni, segir í athugasemd-
um fjármálaráðuneytisins
við skýrslu Ríkisendurskoð-
unar um framkvæmd fjár-
laga árið 2003. Samanburð-
ur gjalda og heimilda geti
eingöngu verið á rekstrar-
grunni. Jafnframt gefi það
villandi mynd af afkomu rík-
issjóðs að blanda saman
rekstrar- og greiðslugrunni
eins og gert sé í skýrslunni.
Í skýrslu Ríkisendurskoð-
unar var gerður samanburður á for-
sendum fjárlaga og rekstri ríkisins á
árunum 1999–2003. Kemur fram að í
fjárlögum fyrir árið 2003 hafi verið
gert ráð fyrir að ríkissjóður yrði
rekinn með 3,8 milljarða greiðslu-
afgangi en í reynd hafi halli á
rekstrinum verið 9,1 milljarður
króna. Frávikið frá fjárlögunum var
því 13 milljarðar króna. Þá hafi á
fjórða tug ríkisstofnana og fjárlaga-
liða verið með meira en 40 milljóna
króna neikvæða stöðu um síðustu
áramót.
Skýrslan ónákvæm
Geir H. Haarde fjármálaráðherra
hefur sagt skýrsluna ónákvæma og
ekki gefa rétta mynd af stöðu ríkis-
útgjalda. Sigurður Þórðarson ríkis-
endurskoðandi vildi ekki tjá sig um
gagnrýni ráðherrans og óskaði eftir
skriflegum athugasemdum.
Í athugasemdum fjármálaráðu-
neytisins segir það ekki koma skýrt
fram í skýrslunni að framkvæmd
fjárlaga taki mið af heildarheimild-
um stofnana og frávik frá fjárlögum
séu því ekki í heimildarleysi ef þau
byggist á fjáraukalögum eða yfir-
færslu heimilda frá fyrra ári.
Farið er yfir einstök at-
riði skýrslu ríkisendur-
skoðunar. Í henni komi
fram að samneyslan hafi
aukist um 7,1% á árinu
2003 en rétt tala sé 3%. Þá
segi að meðalaukning sam-
neyslu á tímabilinu 1999 til
2002 hafi verið 10% á ári
en rétt tala sé 4%. Í töflu
um fjárheimildir séu allar
fjárhæðir miðaðar við
rekstrargrunn þrátt fyrir
að annars staðar sé vísað
til greiðslugrunns. Ekki sé
tekið tillit til sérstakra út-
gjalda ársins 2002, þegar
útgjöld lífeyrisskuldbindinga og af-
skrifta skattkrafna urðu 16 milljörð-
um króna hærri, í samanburði við
árið 2003.
Millifærslur samþykktar
Fjármálaráðuneytið er ósammála
því að hluti millifærslna fjárheimilda
2003 hafi verið óheimill. Millifærslur
séu samþykktar af fjármálaráðu-
neytinu hverju sinni og eru í sam-
ræmi við lög og almennar vinnuregl-
ur sem fylgt hafi verið um árabil. Þá
er greint frá því að í töflu séu nefnd-
ir fjárlagaliðir með meira en 40
milljóna króna neikvæða stöðu í árs-
lok 2003. Ekki sé byggt á rauntölum
rekstrargrunns heldur á greiðslum
ríkisféhirðis. Það leiði til skekkju í
nær öllum tilfellum. Afkoma 11
stofnana í töflunni reyndist 56 millj-
ónum króna hagstæðari heldur en
birt sé í skýrslu Ríkisendurskoðun-
ar.
Ekki náðist í ríkisendurskoðanda
í gær.
GREIÐSLUGRUNNUR og rekstr-
argrunnur eru tvær mismunandi
aðferðir við að færa bókhald rík-
isins. Á rekstrargrunni eru tekjur
færðar í bókhald þegar þeirra er
aflað án tillits til þess hvenær þær
innheimtast og gjöld þegar þau
falla til, óháð því hvenær þau koma
til greiðslu. Með rekstrargrunni
fæst betri mæling á afkomu en þeg-
ar miðað er við greiðslugrunn. Á
sama hátt fæst einnig skýrari mynd
af eignum og skuldum, séu reikn-
ingsskil miðuð við rekstrargrunn.
Athugasemdir við skýrslu Ríkisendurskoðunar
Villandi samanburður
um afkomu ríkissjóðs
Morgunblaðið/Þorkell
Rekstrar- eða
greiðslugrunnur