Morgunblaðið - 20.09.2004, Blaðsíða 8

Fáðu úrslitin
send í símann þinn
FRÉTTIR
8 MÁNUDAGUR 20. SEPTEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
GOSH
vetrarlitirnir eru komnir
í Lyfju
Kynning verður:
Þriðjudag 21. sept. Lágmúla
Miðvikudag 22. sept. Lágmúla & Smáratorgi
Fimmtudag 23. sept. Spöngin & Smáratorgi
Föstudag 24. sept. Smáralind
GOSH eru ofnæmisprófaðar
snyrtivörur á góðu verði
www.lyfja.is
Þá getur nú liðið tekið upp sína fyrri iðju í friði.
Halldór Ásgrímssonforsætisráðherrasagði í viðtali við
Morgunblaðið, sem birtist
sl. fimmtudag, frá ákvörð-
un sinni um að setja á fót
ráðgjafahóp um efnahags-
mál. Sagðist hann hafa
mikinn áhuga á að fá val-
inkunna einstaklinga til að
gefa sér ráð og aðstoða sig
við hagstjórnina. Með því
aukist líkurnar á að sam-
fara áframhaldandi hag-
vexti og framförum í land-
inu ríki hér stöðugleiki.
Slíkir ráðgjafahópar um
efnahagsmál eru vel þekkt-
ir í ýmsum Evrópulöndum,
sem og í Bandaríkjunum,
og eru þeir sums staðar kallaðir
vitringaráð. Þeir eru þó með nokk-
uð mismunandi sniði eftir löndum.
Ráðgjafar forseta
Í Bandaríkjunum er þriggja
manna ráð hagfræðinga til ráðgjaf-
ar forseta landsins um efnahags-
mál. Ráðgjafaráðið (Council of
Economic Advisers) var stofnað í
kjölfar lagasetningar árið 1946 og
eru meðlimir þess tilnefndir af for-
seta Bandaríkjanna en öldunga-
ráðið þarf að samþykkja þá með-
limi sem skipaðir eru.
Ráðið heyrir undir forsetann.
Því er ætlað að aðstoða hann við
stefnumótun í efnahagsmálum og
gefa honum ráð varðandi efna-
hagsþróun og einstaka þætti, s.s.
vinnumarkaðsmál. Ennfremur ber
því m.a. að greina ástand efnahags-
mála í Bandaríkjunum og mögu-
lega þróun. Ráðið hefur tugi að-
stoðarmanna á sínum snærum,
þeirra á meðal eru bæði hagfræði-
prófessorar og framhaldsnemar í
hagfræði auk annarra hagfræð-
inga.
Sjálfstæði þýska
ráðsins tryggt
Í Þýskalandi er ráðgjafahópur
um efnahagsmál (Sachverständi-
genrat zur Begutachtung der ge-
samtwirtschaftlichen Entwickl-
ung) sem skipaður er fimm manns
og er hópurinn jafnan kallaður
„vitringarnir fimm“. Þýska ríkis-
stjórnin tilnefnir fulltrúa í ráðið og
eru þeir skipaðir af forseta lands-
ins til fimm ára í senn. Þýska ráð-
gjafaráðið var fyrst sett á laggirn-
ar árið 1963 með lögum sem
samþykkt voru samhljóða á þýska
þinginu.
Ólíkt bandaríska ráðgjafa-
ráðinu, og mörgum ráðgjafaráðum
í Evrópu, hefur þýski hópurinn
mikið sjálfstæði og var sjálfstæði
hans tryggt á tvo vegu. Í fyrsta lagi
tekur hópurinn ekki fyrirmælum
frá neinum og er einungis bundinn
af tilskipun sinni samkvæmt lög-
um. Í annan stað mega meðlimir
hans ekki tengjast ríkisstjórninni
eða löggjafastarfsemi í landinu,
þeir mega ekki starfa hjá hinu op-
inbera nema þá sem háskólakenn-
arar eða við rannsóknir á sviði
efnahags- eða þjóðfélagsmála. Auk
þess mega þeir ekki vera forsvars-
menn eða starfsmenn hagsmuna-
aðila á borð við atvinnu- eða við-
skiptabandalög, vinnuveitenda-
samband eða verkalýðsfélag.
Meðlimir hópsins verða að búa
yfir sérhæfðri þekkingu á hagfræði
og reynslu á sviði stefnumótunar í
efnahagsmálum. Þess vegna, og
vegna skilyrða um sjálfstæði
hópsins er hann gjarnan skipaður
háskólaprófessorum í hagfræði.
Á hverju ári leggur hópurinn
fram sérstaka ársskýrslu þar sem
efnahagsástandi í landinu er lýst
og spáð er fyrir um líklega þróun.
Einnig birtir hópurinn álitsgerðir
og tillögur um úrlausnir varðandi
einstök málefni, að eigin frum-
kvæði eða samkvæmt beiðni ríkis-
stjórnar. Vitringaráðinu ber
skylda til að hafa að leiðarljósi í
ráðgjöf sinni verðstöðugleika, lágt
atvinnuleysi, ytra jafnvægi og
áframhaldandi hagvöxt. Níu hag-
fræðingar eru til aðstoðar þýska
ráðgjafaráðinu.
Hinir vísu menn Dana
Danir hafa haft ráðgjafaráð um
efnahagsmál (Ökonomiske Råd)
síðan árið 1962. Meðlimir hópsins
eru 29 talsins og sitja í hópnum
hagfræðingar fyrir hönd verka-
lýðsfélaga, vinnuveitendasamtaka,
danska seðlabankans og dönsku
ríkisstjórnarinnar. Að auki eru í
hópunum óháðir aðilar með sér-
þekkingu á hagstjórn.
Fremstir í þessum flokki skulu
vera þrír virtir hagfræðingar,
oftast eru þetta hagfræðiprófess-
orar, sem kallaðir eru hinir vísu
menn eða vitringarnir (vismænd-
ene).
Ráðgjafaráðið gefur út skýrslur
tvisvar á ári sem inniheldur grein-
ingar og stefnulýsingar í efnahags-
og peningamálum, vinnumarkaðs-
málum, umhverfismálum o.s.frv.
Einnig eru birtar þar spár um þró-
un efnahagsmála í landinu næstu
tvö til þrjú árin. Ráðinu er þó ekki
einungis ætlað að fylgjast með
efnahagsþróuninni. Annað mark-
mið með ráðinu er að tryggja sam-
hljóm á milli mismunandi hags-
muna í samfélaginu.
Sérfræðihópa til ráðgjafar
stjórnvöldum er víða að finna og til
viðbótar má t.d. nefna Sviss, Hol-
land, Svíþjóð, Grikkland og Bret-
land, og ekki hvað síst Evrópusam-
bandið.
Fréttaskýring | Ráðgjöf um efnahagsmál
Vitringar oft
prófessorar
Vitringaráð með misjöfnu sniði
Vill leita ráða hjá sérfræðingum
Tryggvi Þór líklegastur

Hugmynd forsætisráðherra
um ráðgjafahóp er á frumstigi
og hefur ekki verið tekin ákvörð-
un um hverjir komi til með að
skipa hópinn, að sögn aðstoð-
armanns hans Björns Inga
Hrafnssonar.
Einna líklegastur, samkvæmt
lauslegri könnun blaðsins, þykir
Tryggvi Þór Herbertsson, for-
stöðumaður hagfræðistofnunar
Háskóla Íslands og segist hann
tiltækur í slíkan ráðgjafahóp
enda sé þarna um hans sérsvið að
ræða, hagstjórn.
Aðrir háskólamenn, sem nefndir
voru, eru Ívar Jónsson, prófessor
í Viðskiptaháskólanum Bifröst,
Gylfi Magnússon, dósent við Há-
skóla Íslands, og Þórarinn G.
Pétursson, lektor við Háskólann
í Reykjavík.
soffia@mbl.is