Sunnudagsblaðið - 27.04.1958, Blaðsíða 14

234
lögreglumönnum — og allir gengu
í gildruna, að einum undantekn-
ym: Ljugtsjenko vissi hvað á
seiði mundi vera, þegar hann sá
NKWD-mennina. Einkabílstjóri
hans snéri bifreiðinni í skyndi og
ók frá staðnum á miklum hraða
meðan kulurnar kvinu í kringum
hann.
Ljugtsjenko lokaði sig inni í
húsi sínu ásamt bílstjóranum,
konu sinni og börnum. Þegar
Serov yfirforingi og hermenn
hans brutust inn í húsið litlu síð-
ar, fundu þeir aðeins líkin. Ljug'-
tsjenko og kona hans höfðu notað
síðustu kúlurnar í skammbyssu
heimilisins til þess að verða fljót-
ari til en böðíarnir. . .
Meðan á þessu stóð hélt Krú-
stjov ræðu þar se'm hann átaldi
harðlega víxlspor Ljugtsjenkos,
og krafðist harðrar hegningar yfir
öllum þeim seku.
TiHágan var samþykkt einum
rómi — allir vildu bjarga eigin
skirírti. Én hér var engrar mis-
skúnar ’ að væríta. Krústjóv dró
langan lista upp úr vasa sínum, og
þega'r hann hafði lesið hann upp
var svo að segja hver einasti ráð-
herra stjórnarinnar dauðadæmd-
ur.
Viku eftir dauða Ljugtsjenko
iagði flokksþingið einróma bless-
un sína yfir allar fangelsanirnar
og aftökurnar. Nú Ifóru miklir
annríkisdagar í hönd fyrir Krú-
stjov; hvér blóðbaðsbylgjan eftir
aðra flóði yfir Úkraínu, og álit'
KrústjoVs, sein manns framtíðar-
innar, íór sífellt vaxandi.
Ukraíríumálin voru Sovél mikils
verðari en í fljótu bragði var séð.
Sovét-leiðtógunum var það ljóst
að stórveldi var að rísa við hlið
þeirra. Hitler sölsaði Austurríki
undir sig, og beindi nú atgeir sín-
um að Tékkóslóvakíu. Nú leið að
gerð Miinchensáttmálans. Ukran-
imnenn, sem bjuggu i'.Póllandi,
Tékkóslóvakíu' og- Búmeníu' töl-‘
SUNNUDAGSBLAÐIÐ '
uðu opinskátt um það, að Ukraina
myndi brátt verða frelsuð úr
greip hinna bölvuðu Rússa, og
nazistarnir hikuðu ekki við að not
færa sér sjálfstæðisbaráttu Ukra-
ínumanna í sína þágu.
En lausn Krústjovs var mjög
einföld: Hann vilcíf leggja alla
Ukrainu undir Rússland, líka þau
héruð sem tilheyrðu pólska hlut-
anum.
— Ég álít að það verði hægt
að komast að samkomulagi við
Hitler, sagði hann við Sovét-em-
bættismanninn, Bormistenko; ég
hefi lagt til við politískaráðið, að
það notfæri sér slíka einingu til
þess að leysa Ukrainuvandamálið
í eitt skipti fyrir öll. Þetta land
er einn erfiðasti biti Sovétsam-
veldisins, — og Stalín og Molotov
eru mér sammála.
KRUSTJOV EYKUR VALD
SITT.
Nikita Krústjov gerði allt, sem
hann gat til þess að vinna sér
vinsældir meðal Ukrainumanna,
þegar hann hafði lokið því af að
koma ríkisstjórninni fyrir kattar-
nef.
— Hann tálar ukrainsku með
þessum hræðilega framburði sírí-
um, — sagði Bormistenko — en
hann biður alltaf afsökunar, þegar
hann heldur opinberar ræður.
Hann hélt samkvæmi fyrir for-
ystúmenn flokksins, og' þar voru
sungnar þjóðvísur og dansað go-
pak. Kvöld nokkurt kom Krustjov
í slíkt samkvæmi, ldæddur sem
ukrainskur kósakki, og þegar hann
hafði' lokið dansinum, hafði hann
unnið hylli allra samkvæmis-
gesta.
Krústjov hafði ekki gleymt go-
pak-dansinum, sem hann hafði svo
oft dansað í æsku sinni. Raunar
var hann fyrsti rússneski stjórn-
niálarnaöurinn eftir byltinguna,'
senr reyndi- aS gera* sig vinsœlan
meðal alþýðunnar með . því að
taka þátt í lífi hennar og samlaga
sig henni.
í ágústmánuði 1939 kom þýzki
utanríkisriáðherran, Jochim von
Ribbentrop til Moskvu, og gerði
„vináttusamning“ við Sovét. Þar
var því lofað að Þýzkaland skyldi
á engan hátt styðja Ukrainumenn
í frelsisbaráttu þeirra, og öll urka-
insk landsréttindi skyldu innlim-
uð í Sovétsamveldið. Þetta orða-
lag leit mjög sakleysislega út, en
það sem í raun og veru var um
að ræða, var skipting Póllands.
Ribbentrop skrifaði hjá sér við
þessar umræður: Stalín og Molo-
tov voru hreint ekki viðmælandi,
þegar talið barst að Ukrainu.
Leyniþjónusta okkar vissi, að þó
var það aðeins einn Ukrainumað-
ur, sem stóð að baki kröfum
þeirra beggja.
Ukrainumálin, sem Krústjov
hafði gert að þungamiðju þessara
samninga, gerði hann einnig að
einum þýðingarmesta mann'i oli-
tízka ráðsins.
í september 1939 braust heims-
styrjöldin út og Rússar fengu aft-
ur þau landsvæði, sem þeir höfðu
látið af hendi við Pólland árið
1921. Og Krústjov vann sleitu-
laust og af meiri einbeitni og
áhuga en nokkru sinni fyrr. Hann
stofnaði verkalýðsráð í hinum ný-
unnu héruðum og kom hvarvetna
á öflugum flokkssamtökum.
Árið 1940 kom hinn nýi yfir-
maður NKWD til Kænugarðs, en
maður þessi var sjálfur Bería.
Hann hái'ði í i'rammi djárfa ög
tillitslausa gagnrýni á hendur
flokknum í Ukraninu og leiðtoga
hans Nikita Krústjov. Það skarst
brátt í odda milli þeirra tveggja,
en síðar átti Bería eftir að reyna
það, að Krústjov var stálminnug-
ur þegar um var að ræða fornar
erjur ijandmanua, já, mmnx hans
var bókstaflega lífshættulegt. -