Sunnudagsblaðið - 07.02.1960, Blaðsíða 9

ar ég var rétt kominn á leið,
fann ég að grip ð var um fæt-
ur mína. Ég varð að hrista þá
af mér, enda sá ég. þegar ég
leit niður, að maðurinn lá
meðvitundarlaus. Öðru hvoru
hvarflaði að mér, að ef til vill
hefði þessi maður verið son-
ur minn. Hvað sem því leið,
var hugsanlegt að hann væri
einhvers staðar í myi'krinu.
Mér fannst ég verða að bjarga
honum og var að því kominn
að snúa við og lelta. En það
var vonlaust. Ég mundi aldrei
geta lifað svo lengi í þessu
eitraða lofti. Ég hughreysti
mig við þann möguleika, að
ef til vill hefði sonur rninn
verið í vagninum sem slapp
í gegn. Ég vissi ekki í hvorum
vagninum hann hafði verið.
Ég hafð' ekki hitt hann, þeg-
ar við lögðum af stað. Ég
hélt áfram að klifra. Neglurn
ar rifnuðu af mér. Skyldi ég
eiga 50 metra eftir? Eða
skyldu það vera 100 metrar?
Það var undarlegt, að ein-
mitt á þessari stundu lifði ég
aftur í huganum námusb/sið
mikla í Gresford árið 1934,
þegar ég komst lífs af ásamt
öðrum manni. 264 fórust. Ég
átti eiginlega að deyja í það
skipt'. Möguleikinn til þess
að komast lífs af var einn á
móti milljón. En ég var ung-
ur og sterkur og klifraði upp
200 metra löng lóðrétt göng.
Hugsunin um þetta veitti mér
kjark og meira þrek. Hvert
smáatriði í sambandi við
björgun mína þá, leið um hug-
ann, eins og myndir á tjaldi.
Það gerðist klukkan hálf-
ÞÁ KOMA loks úrslitin í
vísnasamkeppninni um haf-
meyjuna. Alls bárust hvorki
meira né minna en 185 botn-
ar víðs vegar að af landinu.
Fjölmargir biðja okkur að
birta sem flesta af botnun-
um, og helzt alla, því að gam
an sé að sjá hvað fólki dett-
ur í hug. Að sjálfsögðu er
ógerningur gð birta alla
botnana, en við viljum gera
okkar bezta og látum því
Felix, orðuna og kýrhauslnn
víkja að þessu sinni.
Skoðanir manna á haf-
meyjarmálinu eru skiptar,
eins og við er að búast, en
þó eru þeir í yfirgnæfandi
meirihluta, sem fordæma
verknaðinn og er það vissu-
lega vel. Við birtum botna,
án hliðsjónar af skoðun höf-
unda á málinu.
Fyrriparturinn um haf-
meyjuna var þannig:
Meyjarinnar minnast vil
í meðfylgjandi Iínum:
Dómnefnd varð sammála
um að veita Sigurði Draum-
land á Akureyri verðlaunin
fyrir eftirfarandi botn:
þrjú elnn septemberdag 1934.
Við unnum eftirvinnu til þess
að geta átt frí á laugardaginn.
Þá ætluðum við allir sem einn
að horfa á knattspyrnukeppni.
Þegar við vorum við vinnu
dýpst í námunni, heyrðum við
skyndilega djúpar og sterkar
drunur. Það lék bókstaflega
allt á reiðiskjálfi — meira að
segja hús, sem voru í kílómet-
ers fjarlægð. Enginn hefur
nokkru sinni fengið að vita,
hvað það var, sem orsakaði
þessa ægilegu sprengingu.
— Þú komst lífs af í Gres-
ford. Það er ólíklegt, að þér
sé einnig ætlað að komast lífs
af nú, fannst mér hvíslað að
mér. En ég hélt áfram að
klifra. Ég var svo þreyttur og
máttarvana, að ég held, að ég
hafi klifrað fimmtíu metra
með lokuð augun.
En hugurinn var áfram
bundinn við slysið fvrir 24
árum síðan. 'Veggir námunnar
hrundu saman allt í kr'ngum
okkur og kol og heil björg úr
fjallinu þevttust í allar áttir.
Margir urðu undir björgunum
og létust samstundist. Ég fékk
gríðarstóran stein í bakið. Áð-
ur en ég stóð á fætur svim-
andi og blóðugur af sárum,
var nærri því búið að ryðja-
mér um koll aftur. Sumir
hlunu fram og aftur óðir af
skelfingu og hrópuðu: „Eld-
ur! Eldur!“ Slík örvænting
getur hvergi grip'ð um sig
nema við námuslys. Hana
þekkir aðeins sá, sem í námu-
slysi hefur lent. Á þessari
stundu komu rnér í hug orð,
Greene fiefur
bjargast naum-
námuslysi
Thomas
tvisvar
lega úr
sem faðir minn sagði eitt sinn
við mig:
— Ef þú lendir í lífsháska í
námugöngum, drengur minn,
þá stanzaðu. Og hugsaðu!
Gerðu það alltaf. Stanzaðu og
hugsaðu. Ef þú gerir það, þá
hefurðu von um að bjargast.
Ef þú verður gripinn hræðslu
og örvæntingu, eins og hinir,
þá er úti um þig.
Það voru þessi orð föður
míns frá barnæsku minni, sem
hljómuðu í huga mér og gerðu
það að verkum, að ég mundi
eftir lyftuganginum, sem átti
að vera ekki alllangt frá. Ég
fann þessi göng. En þau voru
aðeins 65 cm. á breidd, m:klu
þrengri en ég hafði búizt við.
Ég fór inn og byrjaði að fikra
mig upp. Það hjálpaði mér, að
hér og þar voru járnnaglar,
sem ég gat fótað mig á. Mig
svimaði af reyknum og öðru
hverju fékk ég ákafan hósta
og varð að stanza. Ef ég hefði
vitað, að göngin mjókkuðu
eft r því sem ofar dró, hefði
ég sennilega aldrei lagt af
stað. Þegar mér varð þetta
ljóst, var ég að hugsa um að
snúa við. En neyðarópin frá fé
lögum mínum niðri færðu
mér heim sanninn um það, að
úr því sem komið væri
mundi vænlegast að halda á-
fram. Loftið varð svalara. Ég
fann dálítinn gust að ofan. Og
svo rann upp gleðistundm. Ég
sá Ijósglætu fyrir ofan mig.
En þá fékk ég skyndilega
krampa í alla limina og góða
stund var ég máttarvana og
komst ekki lengra. Mér jókst
kraftur smátt og smátt. Þá
datt mér í hug það snjallræði
að reyna að losa mig við jakk
ann. Þetta tókst og ég byrjaði
aftur að klifra. Mér varð hugs
að til þess, hversu stálhepp-
inn ég væri, að hafa aldrei
þekkt innilokunarkennd né
lofthræðslu. Ég var um tíu
metra frá toppinum, þegar ég
byrjaði ag hrópa á hjálp. En
rödd mín var aðeins máttlaust
hvískur. Ég var sannfærður
um, að enginn heyrði til mín.
Sjálfur heyrði ég í hljóðmerkj
um slökkviliðs og sjúkrabíla.
Stundum fannst mér ég heyra
í kirkjuklukkum, en það hef-
ur að öllum líkindum verið
misheyrn. Ég var að því
kominn að gefast upp, þótt
ekki væri lengra til björgun-
arinnar en nokkrir metrar.
Göngin voru orðin snöggtum
mjórri en í upphafi, senni-
lega um 50 cm í þvermál. Mér
var erfitt um andardrátt og
kraftar mínir þrotnir. Þá birt-
ist allt í einu andlit fyrir of
an mig, rödd hrópaði í ang-
ist:
— Guð niinn góður! Það er
maður þarna niðri.
Andl'.tið hvarf og allt varð
hljótt. Mér fannst hver sek-
únda heil eilífð. Þá heyrðist
loks rödd:
— Reyndu að þrauka. Við
erum að ná í kaðal.
Þannig bjargaðist ég fyrir
25 árum síðan. Mér var hugg
un í tilhugsuninni þar sem
ég var nú aftur í svipaðri að-
stöðu; Að klifra aðframkom-
inn upp lóðrétt göng. Stanz-
aðu og hugsaðu! Þessi orð
hljómuðu í huga mér aftur
og aftur eins og verið væri að
berja bumbu. Hvað eftir ann-
að stanzaði ég og hugsaði, en
það var til lítils gagns. Það
var ekki um neitt annað að
ræða en halda áfram að
klifra upp — klifra og klifra
— upp — upp — upp . . .
Stundum var ég orðinn svo
ringlaður, að ég var farinn að
tala við son minn. Mér fannst
hann vera hjá mér og taka
Fli'amlvald á 2. síðu.
bjarnaryl.
nú við
Búa nú við bjarnaryl
böðlar í hýðum sínum.
Sigurði verða send bóka-
verðlaun strax með næstu
ferð.
Og þá koma hér sýnishorn
meðan rúmið endist:
Nú eru komin skuldaskil
og skvísan jhorfin sýnum.
Peyjar áttu púður til
í pokahomum sínum.
Við mannvonzkunnar
myrkan hyl
mætti hún idauða sínum.
Skemmdarverka skrílsins til
skýt ég örvum mínum.
Listamanna laumuspil
liggur í brotum þínum.
Listamanna laumuspil
laust þig sprengjum sínum.
Heimskir böðlar hentu til
hennar spréngjum sínum.
Út við tæran tjarnarhyl
tók hún böðli sínum.
Snauð var hún af ástaryl
og yndisþokka fínum.
Hugfanginn ég hér um bil
hníg að sporði þínum.
Henni gerðu skatnar skil
í skvísulátum sínum.
Framsókn mætti fjandans til
fara á sporði þínum.
Karli einum kom þó til
með köldum þokka sínum.
Á gamlárskvöld í bleytubyl
hún brá af stalli sínum.
Ætli hún kunni engin skil
á afmeyjara sínum?
Horfin er hún heljar til
af hrjáðum stalli sínum.
Styggði menn um stundarbil
stolt í raunum sínum.
Hennar tjarnar tímabil
týnist huga mínum.
Hún var falleg hér um bil
í hversdagsleika sínum.
Hún er íslenzkt apaspil
andstætt smekknum mínum.
Fáir hafa fundið til
með fallvaltleika þínum.
Lubbar kunna lítil skil
á listaverkum sínum.
Enn á þjóðin þræla til,
sem þjóna hneigðum sínum.
Enga fegurð átti til
í óskapnaði sínum.
Ennþá gerir enginn skil
endalokum þínum.
Afbrýðin er alltaf til
með afleiðingum sínum.
Farin er hún fjandans til
af fótstallinum sínum.
Högni leikur hættuspil
með heilabrotum sínum.
Listafólkið finnur til
með forlögunum sínum.
Ærulaus við áraskil
okkur hvarfstu sýnum.
Stolt og glæst í stormi og byl
stóð á palli sínum.
Fyrir gálaus glæfraspil
gimsteinum vér týnum.
Við listamenri það legg ég til
þeir láti af þfáa sínum.
Hún hefur vérið tugtuð til
og tætt af st&lli sínum.
Hafsins fögur hringabil
er horfin sjónum mínum.
Þátttakan í þessum vísna-
leik okkar sýnir glöggt, að
fólk hefur gaman af að
botna og þess vegna höldum
við áfram. Hér kemur nýr
fyrripartur um efni, sem
mörgum er hugleikið um
þessar mundir
Þykir æran einskis verð
í okkar kæra landi?
Botnar sendist SUNNU-
DAGSBLAÐINU fyrir 21.
febrúar, en úrslit verða birt
28. febrúar.
Sunnudagsblaðið 9