24 stundir - 17.11.2007, Blaðsíða 19

24stundir LAUGARDAGUR 17. NÓVEMBER 2007 19
„Þetta er ekki eðlilegt ástand í
markaðsþjóðfélagi,“ segir Birkir
Jón Jónsson alþingismaður, sem
situr í viðskiptanefnd Alþingis, um
þá fákeppni og samþjöppun sem
ríkir á Íslandi. „Við heyrum það úr
mjög mörgum áttum að ástandið
sé með þessum hætti á mörgum
sviðum. Ég minni á að kartöflu-
bændur hafa oftar en einu sinni
bent á þessa staðreynd, að birgjar
séu meðal annars í heljargreipum
stóru aðilanna á markaði. Því mið-
ur ríkir ekki heilbrigt ástand á
markaðinum hvað þetta áhrærir.“
Krosstengsl áhyggjuefni
Birkir Jón gagnrýnir ríkisstjórn-
ina fyrir hennar framlag til þessa
vanda. „Í fjárlagafrumvarpinu eru
nánast engar viðbætur við það sem
fyrri ríkisstjórn var búin að setja í
styrkingu Samkeppniseftirlitsins.
Það er algerlega úr takti við tíðar
yfirlýsingar nokkurra ráðherra
þessarar ríkisstjórnar. Menn þurfa
að efla þessi yfirvöld hér á landi til
að viðhalda heilbrigðum markaði.“
Birkir Jón segir það áhyggjuefni
að einstaka fyrirtækjasamsteypur
séu með mjög víðtækt eignarhald
sem teygi sig inn á marga markaði.
„Það má til dæmis alveg skoða
hvort það gæti verið nauðsynlegt
að skipta einhverjum fyrirtækjum
upp. Það var til dæmis markmiðið
með fjölmiðlalögunum á sínum
tíma, að sporna við þeirri þróun að
örfáir einstaklingar gætu átt alla
fjölmiðlana. Því miður vita allir
hvernig þeirri vegferð lauk, með
synjun forseta Íslands. Þetta er
vissulega mál sem ber að hafa mikl-
ar áhyggjur af. Eins ber að nefna
krosstengsl í íslensku atvinnulífi
þar sem ákveðnar viðskiptablokkir
eiga hlut í hvor annarri innbyrðis.
Þetta er ákveðið hættumerki sem
við stöndum frammi fyrir. “
Birkir Jón Jónsson þingmaður sem á sæti í viðskiptanefnd Alþingis
Krosstengsl í íslensku atvinnulífi mikið áhyggjuefni
„Fákeppni á Íslandi er land-
lægt vandamál. En við höfum
hér samkeppnisyfirvöld sem
eiga að bregðast við ef þau
telja að verið sé að brjóta sam-
keppnislög,“ segir Ágúst Ólaf-
ur Ágústsson, formaður við-
skiptanefndar Alþingis.
„Ég hef alltaf verið talsmaður
þess að auka samkeppni, og þá
kannski sérstaklega erlenda
samkeppni því erlendar fjár-
festingar eru ekki miklar hér á
landi. Það virðist eitthvað vera
í umhverfinu sem er ekki að-
laðandi fyrir erlend fyrirtæki.
Það gæti vel verið krónan eða
mögulega fámennið. Það er
umhugsunarvert því Ísland er
væntanlega eina Evrópulandið
sem er ekki með erlendan
banka starfandi innan sinna
landamæra.“
Ekki ákjósanleg staða
Hann segir æskilegra ef
eignarhald fyirtækja væri
dreifðara hérlendis. „Þetta er
ekki ákjósanleg staða vegna
þess að hún dregur úr sam-
keppni. Auðvitað væri því
æskilegra ef eignarhald væri
dreifðara og fleiri væru á
markaðinum. Það er líka hægt
að mæla samkeppni í því
hversu auðvelt er að koma nýr
inn á markaðinn. Sé það erfitt
þá dregur það úr samkeppni.
Það væri áhyggjuefni og séu
einhverjar aðgangshindranir
að mörkuðum, hvort sem það
eru opinberar hindranir eða
frá aðilum markaðarins, þá er
það mjög alvarlegt. Aðgengið
þarf að vera mjög auðvelt og
fólk á að geta stofnað fyr-
irtæki tiltölulega auðveldlega
og hafið samkeppni. Varðandi
til dæmis matvörumarkaðinn
þá hljótum við að vilja vera
með þannig kerfi að það sé
auðvelt fyrir einstakling að
stofna verslun.“
Samþjöppunin ekki ný
Ágúst segir það svo sem
engin nýmæli í íslenskri sögu
að samþjöppun ríki á mark-
aði. Hagsmunatengslin hafi
verið jafnvel enn meiri í formi
blokka eins og Sambandsins
og Kolkrabbans hér á árum
áður. Það réttlæti þó að engu
leyti það ástand sem sé í dag.
„Það þarf að styrkja eftirlitin
og fjárveitingar til þeirra hafa
verið að aukast. En ég skal al-
veg viðurkenna að það þarf að
gera meira. Það átti að vera
byrjað fyrir löngu að styrkja
neytendamálin á Íslandi. Nú
er ný ríkisstjórn tekin við sem
er mjög neytendavæn. Hún er
búin að forgangsraða neyt-
endamálunum og ætlar að
gera Ísland að ódýrari landi.
Við ætlum okkur ekki að sætta
okkur við þetta okursamfélag
sem hér hefur verið ríkjandi
allt of lengi.“
Ágúst Ólafur Ágústsson
Sættum okkur
ekki við okrið