Morgunblaðið - 06.12.2004, Page 2

Í
búðarkaup eru ein af
stærstu fjárfestingum sem
einstaklingar og fjöl-
skyldur ráðast í. Til að
tryggja sem best að allt
gangi upp er mikilvægt að gera
sér grein fyrir fjárhagsstöðu sinni
við þessi tímamót. Áður en hús-
næðislán er tekið þurfa lántak-
endur því að fara í gegnum sér-
stakt greiðslumat. Greiðslumatinu
er ætlað að sýna fjárhagsstöðu og
greiðslugetu viðkomandi, enda
mikilvægt fyrir bæði lánveitanda
og lántaka að ráðist sé í raunhæfar
fjárfestingar. Það er auk þess hag-
ur lánveitanda að lántaki geti stað-
ið við skuldbindingar sínar sem
stoltur íbúðareigandi og þess
vegna er lögð mikil áhersla á heið-
arlega og vandaða ráðgjöf sam-
hliða greiðslumati.
Hvað kostar að eiga íbúð?
Það getur verið gott að setja
markið hátt og leggja á sig meiri
greiðslubyrði til þess að kaupa sér
betri íbúð en það
getur einnig ver-
ið varasamt fyrir
fjárhaginn að
setja markið of
hátt, því þá má
ekkert út af
bregða til þess
að allt fari í
óefni í fjár-
málum. Hvað ef:
bíllinn bilar? Við
þurfum að fara í
dýra tannlæknaaðgerð? Öll stór-
afmælin og veislur hitta á sama
mánuðinn? Þessi atriði geta öll
sett fjárhaginn úr skorðum tíma-
bundið.
Rekstrarkostnaður íbúðar er
stórt atriði en í greiðslumati er
gert ráð fyrir að sá kostnaður sé
0,2% af kaupverði íbúðar. Dæmi: Á
15.000.000 króna íbúð er rekstrar-
kostnaður 30.000 krónur á mánuði.
Í rekstrarkostnaði íbúðar er tekið
tillit til viðhalds, lögboðinna trygg-
inga svo sem brunatrygginga, hita,
rafmagns, fasteignagjalda og áætl-
aðs venjulegs viðhalds.
Framfærslukostnaður fer eftir
fjölskyldustærð lántaka. Meðal-
framfærslukostnaður er gefinn út
af Ráðgjafarstofu um fjármál
heimilanna og Hagstofu Íslands.
Hvað er innifalið í þessum með-
alframfærslutölum og hvað er ekki
innifalið? Það sem er innifalið eru
atriði eins og matur og hreinlæt-
isvörur, tómstundir, fatakaup,
heilsugæsla, heimasími, blaða-
áskriftir og fleira. Það sem er ekki
innifalið í framfærslukostnaði eru
atriði eins og hiti og rafmagn,
símakostnaður (GSM og tölvuteng-
ingar), rekstur bifreiðar, fast-
eignatryggingar, meðlag, barna-
gæsla, áskrift að sjónvarpi og
fleira.
Rekstrarkostnaður bifreiðar er
mikilvægur í greiðslumati en þar
er gert ráð fyrir bifreiðatrygg-
ingum, bifreiðargjöldum og bens-
íni. Einnig þarf að taka inn í
myndina greiðslubyrði af öðrum
lánum. Hér er um að ræða
greiðslubyrði af lánum sem ekki á
að greiða upp heldur halda áfram
með t.d. LÍN, bílalán, yfirdrátt eða
raðgreiðslusamninga.
Góð fyrstu skref
að íbúðarkaupum eru:
 Framkvæma bráðabirgða-
greiðslumat á isb.is
 Fara í bankann í ráðgjöf,
greiðslumat og fá lánsloforð
 Hefja leitina að draumaeign-
inni!
Ástæða þess að mælt er með að
viðskiptavinir fari fyrst í greiðslu-
mat og geri sér grein fyrir eigin
fjárhagsstöðu er til þess að koma í
veg fyrir vonbrigði ef við-
skiptavinur hefur fundið drauma-
eignina en stenst síðan ekki
greiðslumat og missir því af eign-
inni.
Því er gott að vera komin með
lánsloforð eða ákveðna upphæð
sem þú getur síðan leitað eftir.
Algengar spurningar
Algengar spurningar sem þjón-
ustufulltrúar fá geta verið í þess-
um dúr:
„En til hvers að gera greiðslu-
mat? Þú þekkir mig og mína við-
skiptasögu?“
Jú, líklega þekkjum við þína við-
skiptasögu en við viljum að þú ger-
ir þér grein fyrir þeim skuldbind-
ingum sem þú er að leggja út í og
viljum ekki sjá þig lenda í vand-
ræðum með greiðslubyrði í fram-
tíðinni.
„Getur þú ekki bara ákveðið
framfærslukostnaðinn fyrir mig?“
Það er nauðsynlegt að fara yfir
framfærslukostnaðinn þannig að
hann verði sem allra nákvæmastur
og gott er að nota rauntölur úr
greiðsluþjónustu ef viðskiptavinur
er í slíkri þjónustu.
„Ég er með 150.000 laun á mán-
uði, hvað get ég keypt mér dýra
íbúð?“
Það fer eftir greiðslugetu þinni.
Greiðslugeta er fundin með því
að draga framfærslukostnað,
rekstur bíls og íbúðar og núver-
andi skuldir frá launum. Með því
að gera bráðabirgðagreiðslumat á
www.isb.is eða hafa samband við
þjónustufulltrúa í bankanum er
hægt að fá góða hugmynd um
greiðslugetu og hversu dýra íbúð
þú gætir keypt þér.
Hvaða gögn þarf að
koma með í greiðslumat?
 Launaseðla síðustu þriggja
mánaða
 Skattskýrslu, staðfesta af
löggiltum endurskoðanda eða
skattayfirvöldum.
 Lánayfirlit, sem bankinn út-
vegar.
 Kauptilboð eða söluyfirlit,
gert af löggiltum fast-
eignasala.
 Veðbandayfirlit, sem bankinn
getur útvegað.
„Hvað tekur greiðslumatið lang-
an tíma og hvað kostar það?“
Ef öll gögn eru til staðar tekur
greiðslumatið 2–3 daga. Greiðslu-
mat er lántakendum að kostn-
aðarlausu og gildir í þrjá mánuði.
„Hvað mun það kosta mig að
taka húsnæðislán?“
Greiða þarf 1,0% lántökugjald,
1,5% stimpilgjald sem fer til rík-
issjóðs, þinglýsingargjald 1.200 kr.
og afgreiðslugjald 1.400 kr. Einnig
taka fasteignasalar þóknunargjald
fyrir sína vinnu. Ef um endur-
fjármögnun er að ræða getur kom-
ið til uppgreiðslukostnaður á lán-
um sem þarf að greiða upp.
Kostnaðurinn er frá 8.000–18.000
kr.
Lánatrygging
Þegar búið er að taka húsnæð-
islán til þess að kaupa íbúð og
jafnvel skuldbinda sig til allt að 40
ára er nauðsynlegt að vera tryggð-
ur ef veikindi eða dauðsfall ber að
höndum.
Af þeim ástæðum getur verið
mikið öryggisatriði að hafa lána-
tryggingu. Lánatrygging fer til
uppgreiðslu lánsins ef lántaki fell-
ur frá. Þannig er hagur eftirlifandi
maka og barna betur tryggður.
Niðurstöður
greiðslumats og ráðgjöf
Niðurstaða greiðslumats felur í
sér greiðslugetu viðskipavinar og
upplýsingar um eigin fjármögnun
(sparifé sem á að notað til kaupa).
Greiðslugetan er sú upphæð sem
umsækjandi hefur til ráðstöfunar
til að greiða af nýjum eða yfirtekn-
um lánum skv. væntanlegu kaup-
tilboði eftir að tekið hefur verið til-
lit til framfærslu, reksturs bifreiða
og húsnæðis, afborgana annarra
lána og nýrra lána sem umsækj-
andi gerir ráð fyrir að taka.
Þegar útreikningar greiðslumats
liggja fyrir fer þjónustufulltrúi yfir
niðurstöðurnar með viðskiptavini
og kemur með tillögur að tilhögun
við töku húsnæðisláns og leiðir við-
skiptavininn í gegnum ferlið. Með-
al þess sem farið er yfir er gildi
greiðslumats fyrir viðskiptavin,
greiðslugetu og þýðingu hennar,
lánasamsetningu og bent á mögu-
legar breytingar sem gætu minnk-
að eða jafnað greiðslubyrði.
Greiðsluáætlun húsnæðislána er
skoðuð með það að leiðarljósi að
gera sér grein fyrir sveiflum í
greiðslubyrði milli tímabila. Afar
mikilvægt er að leita strax til þjón-
ustufulltrúa ef eitthvað kemur upp
á sem getur haft áhrif á greiðslu-
getu.
Það er svo ótal margt framandi
þegar verið er að kaupa í fyrsta
sinn og þess heldur mikilvægara
að viðskiptavinir leiti til bankans í
ráðgjöf vegna kaupa á íbúð.
Áður en haldið er af stað er gott
að líta við í næsta útibúi Íslands-
banka eða í Þjónustumiðstöð fast-
eignaviðskipta, Suðurlandsbraut
30 og fá ráðgjöf varðandi íbúðar-
kaup og húsnæðislán.
Af hverju greiðslumat?
Greiðslumati er ætlað að sýna fjárhagsstöðu og greiðslugetu viðkomandi. Þannig getur hann sett sér raunhæf markmið
þegar hann leitar að draumaeigninni.
Ragnheiður
Jóhannesdóttir
Markaðurinn
eftir Ragnheiði Jóhannesdóttur,
viðskiptafræðing og þjónustustjóra í
Þjónustumiðstöð fasteigna-
viðskipta, Íslandsbanka
2 F MÁNUDAGUR 6. DESEMBER 2004 MORGUNBLAÐIÐ
Efnisyfirlit
Ás ................................................... 31
Ásbyrgi ......................................... 12
Berg .............................................. 27
Bifröst .................................. 3 og 13
Borgir .................................... 30–31
Brynjólfur Jónsson .................. 28
Draumahús .......................... 32–33
Eignamiðlun ............. 12 og 24–25
Eignaumboðið ............................... 4
Eignaval ....................................... 36
Fasteign.is .................................. 22
Fasteignakaup .............................. 5
Fasteignamarkaðurinn ...... 14–15
Fasteignamiðstöðin .................. 43
Fasteignasala Íslands .............. 42
Fasteignasala Mosfellsbæjar .. 21
Fasteignastofan ........................... 7
Fjárfesting .................................. 38
Fold ................................................ 19
Garðatorg ..................................... 41
Gimli .................................. 18 og 33
Heimili .......................................... 37
Híbýli ............................................. 21
Hof ................................................ 40
Hóll ............................................... 46
Hraunhamar .......................... 16–17
Húsakaup .................................... 20
Húsalind ........................................ 12
Húsavík ........................................ 47
Húsið ............................................ 39
Húsin í bænum ........................... 34
Höfði ............................................... 11
Kjöreign ........................................ 10
Klettur ......................................... 48
Lundur .......................................... 23
Miðborg ..................................... 8–9
Neteign ........................................ 35
Skeifan ............................................ 4
Smárinn ....................................... 39
Valhöll ........................................ 6–7
X-hús ............................................. 41
Fasteignablað Morgunblaðsins Kringlunni 1, 103 Reykjavík, sími 5691100, Útgefandi Árvakur hf. Umsjón Guðlaug Sigurðardóttir, gudlaug@mbl.is, sími 5691323 og Magnús Sigurðsson, magnuss@mbl.is,
sími 5691223, Auglýsingar sími 5691111 netfang augl@mbl.is Bréfsími 5691110 Prentun Prentsmiðja Árvakurs.
Banki allra landsmanna410 4000 | landsbanki.is
4,15%Íbúðalán Kynntu þér kostina við íbúðalán Landsbankans. Fáðu ráðgjöf hjá sérfræðingum okkar og veldu leiðina sem hentar þér best. Hafðu samband í síma 410 4000 eða á fasteignathjonusta@landsbanki.is
ÍS
LE
N
SK
A
A
U
G
LÝ
SI
N
G
A
ST
O
FA
N
/S
IA
.I
S
L
BI
2
67
26

12
/2
00
4