Frjáls þjóð - 13.02.1960, Blaðsíða 2

oCauáarJ.t
-augardaginn
13.
ebraar
1960■
FRJALS
ÞJDO
sps&nssiMe
:::
•‘ '• ••. ’ '.r»Hy
Herranótt 1960:
Óvænt úrslit
i
líil
p
Það er jafnan nokkurt til
hlökkunai'efni gömlum nem
endum Menntaskólans, þegarj
kominn er sá tími vetrar, að
von er á sýningu þekra, sem
til þess hafa vaiizt það árið að
viðhalda hinni ágætu, gömlu
tradisjón, Menntaskólaleikn-
um. Þótt þessar sýningar séu
að vísu á venjulegan mæli-
kvarða prófessjónel leikhúsa
harla ófullkomnar að ýmsu
leyti, er það þó svo, að maður
verður sjaldan fyrir vonbrigð-
um. Þær hafa á sér alveg .ein-
stæðan blæ, sérstaka töfra,
sem eru ekki leikhússins og
eiga líklega ekki mikið skylt
við listræna nautn, heldur
miklu meii’a við hreina og ó-
mengaða gieði. Mér er satt að
segja ekki grunlaust um, að
þá hyrfi nokkuð af ljóma
þessara sýninga, ef þær færu
að nálgast fullkomnun að
listrænu mati. Eg held maður
yrði þá fyrst fyrir vonbrigð-
um.
Að þessu sinni var valinn
til sýningar gamanleikurinn
Óvænt úrslit eftir William
Douglas-Home. Þessi höfund-
ur er kunnur af öðrum leik,
Tengdasonur óskast, sem
sýndur hefur verið í Þjóðleik-
húsinu alllengi við góðar und-
irtektir. Óvænt úrslit er létt
grin úr kosningunum í Bret-
landi árið 1945, þegar Verka-
mannaflokkurinn vann sinn
fræga sigur að styrjöldinni
lokinni. Efni leiksins sjxal ekki
rakið að öðru leyti, cn sumt
er þarna vel og hnyttilega
sagt og fyndni víða. Iljörtur
Halldórsson þýddi lc‘kritið.
Leikendur eru átta að tölu,
allir úr tveim bekkjrm skól-
ans, 4. bekk og 6. bekk. Ómar
Ragnarsson fer með einna
stæi’st hlutvei’k, jai’linn af
Listei'. Ekki verður sagt, að
það sé sannfærandi mynd af
gömlum enskum aðalsmanni,
sem Ómar sýnir okkur, og
gervið er vægast sagt ekki
gott. Rétt túlkun á lilutverki
jarlsins er gei’ólík. En leikur
Ómars er þó að mörgu leyti
skemmtilegur og reyndar
sjálfum sér samkvæmur frá
byrjuri til enda.
Jarlsfrúin er leikin af
Ragnheiði Eggei’tsdóttur. Ot-
lit hennar er of unglegt, og
eiga í’eyndar flestir leikenda
sammerkt í því efni, sem
kannski er voi’kunnarmál. En
persónan er allgóð hjá Ragn-
heiði, fjasgefin og tilgei'ðar-
leg hefðarfrú, og stigur ekki
í vitið, en þó kannski ekki
typisk ensk.
Guðrún D. Kristínsdóttir
leikur bandaríska ungfrú, á-
kveðna og forríka. Guðrún er
mjög sannfæi’andi og eðlileg
í þessu hlutverki og gerir þvi
hin beztu skii, en stöku sinn-
um hefði maður óskað eftir
betri taltækni.
Bessie þjónustustúlka er
leikin af Guðríði Friðfinns-
dóttur. Hlutverkið er lítið og
sennilega hægt að gex’a það
ahskemmtilegt, en leikur Guð-
rúnar er daufur og f jöi'laus.
Þorsteinn Gunnarsson er
vanastur ieikari í hópnum,
enda ber hann af í hlutverki
Beschams, alias Benjamíns
Charles. Það er sama hvar
niður er boi’ið, framsögn, svip-
brigði og hreyfingar eru hjá
honum með miklum ágætum
og húmorinn í bezta lagi.
Þetta er í stuttu máli skemmti
legt hlutvei’k og ágætlega
með fai’ið.
Pym, hinn ungi stjórnmála-
maður, sonur jarlsins er leik-
inn af Stefáni Benediktssyni.
Hlutvei’kið er kannski ekki
séi’lega spennandi, en leikur
Stefáns er mjög farsæll og
yfir honum einhver snotur
svipur, sem ekki á illa við
hlutverkið.
Caroline, systir jarlsins, er
aukapersóna, sem i í’auninni
er algei’lega ofaukið í leikn-
um. Hún er leikin af Eddu
Óskarsdóttur. Barnalegt and-
lit ungfrúarinnar stingur
mjög i stúf við hlutverkið, en
væri hægt að laga með
breyttri förðun. Búningurinn
er góður. Hlutvei’kið gefur
ekkert tækifæri til leiks.
Cleghom þingmann leikur
Steindór Haarde. Öruggt fas
Steindórs á vel við hlutvei-kið
og karlmannlegur rómur spill-
ir ekki heldux-. Leikur hans
allur er sléttur og felldur, án
tilþrifa.
Helgi Skúlason hefur ann-
ast leikstjórn að þessu sinni.
Sviðsetning hans er ekki að-
finnsluverð, en ég held að
hann hefði mátt gera sér bet-
ur gi'ein fyrir því, að persón-
ur leiksins eru allt týpur, ekki
karakterar, og haga leikstjórn
sinni eftir þvi. Leikstjóri, sem
hefur yfir hóp, sem þessum
að ráða, þarf hvoi’t eð er að
vera kennai'i um ieið. — Ein-
föld leiktjöld Lárusar Ingólfs-
sonar eru geðþekk að sjá, en
gefa ekki til kynna það um-
hverfi, sem leikui’inn gerist í.
Mikill fögnuður var meðal
áhorfenda á frumsýningu, og
Guðm. Arnlaugsson mennta-
skólakennari þakkaði leikend-
um að lokum fyrir hönd skól-
ans og var tekið undir það
með glymjandi menntaskóla-
húrra.
Þökk fyrir skemmtunina.
H. H.

Mnslca iiomi
Nokkrir ungir og áhugasamir
tónlistarmenn hafa rayn iað með
sér félagsskap, sem þe r nefna
Musica nova. Upphaísmenn að
þessari athyglisverðu nýjung’
eru listamennirnir E nar G.
Sveinbjörnsson, Fjöln'.r Stef-
ánsson, Gunnar Egilscn, Ingvar
Jónasson, Jón Nordal og Magn-
ús Bl. Jóhannsson.
Á fundi með fréttamönnum
S.l. mánudag lýstu þeh- félagar
það höfuðmarkmið þe. ara sam-
taka, í fyrsta lagi a) kynna
verk ungra íslenzkra f inskálda
og á þann hátt að örva þá til
meiri dáða, og í öðru lagi að
skapa vettvang fyrir yngri
hljóðfæraleikara okkar.
Musica nova hefur þegar á að
skipa tréblásarakvintett og
strokkvartett, en auk þess hafa
mörg ung tónskáld, hljóðfæra-
leikarar og söngvarar, lofað að
leggja eitthvað af mörkum.
Allt bendir því til þess, að
tónleikar félagsins geti í fram-
tíðinni orðið fjölþreyttir bæði
um efnisval og flytjendur.
. Fyrstu tónleikar Musica nova
voru haldnir í Þjóðleikhúskjall-
aranum s.l. miðvikudagskvöld.
Voru þeir með nýju sniði, þann-
jg, að gestir sátu við borð og
gátu pantað veitingar hálftíma
fyrir tónleikana svo og í hléi.
Þetta tókst með ágætum, og féll
allt bollaglamur niður jafn-
skjótt og listamennirnir komu
fram.
Þetta ,,kjallara“fyrirkomulag
hefur mikla kosti og í litlum
sal sem þessum er samband
flytjenda og áheyrenda allt ann-
að og nánara heldur en í stór-
um sal.
Fyrsta verk kvöldsins var
kvintett op. 71 eftir Beethoven,
leikinn af tréblásarakvintett
Musica nova, en hann er skip-
aður þessum mönnum: Gunnar
Egilson, klarinett, Karel Lang,
óbó, Olaf Klamand, hox-n, Peter
Ramm, flauta, og Sigurður
Markússon, fagott. Þess gætti
lítillega í byrjun, að flutnings-
menn voru taugaspenntir,-en í
heild var flutningur þeirra fé-
laga samstilltur og fágaður.
Næst á efnisskránni voru þrjú
lög eftir Hugo Wolf við ljóð
eftir Michelangelo.
Kristinn Hallsson söng ein-
söng. Var söngur Kristins með
ágætum, og er það til fyrir-
myndar að lesa áheyi'endum
inntak kvæðanna. En frumtext-
ann hefði Kristinn átt að syngja
blaðalaust.
Þriðja verk kvöldsins var
Duo Sonata Op. 56 eftir Pro-
kofieff, leikin af Ingvari Jónas-
syni og Einari Sveinbjörnssyni.
Þeir félagar eru afbragðs fiðlu-
leikarar og skiluðu vei'ki sinu
með prýði.
Síðast á efnisskránni og rús-
ínan í pylsuendanum var Trois
Pieces Breves eftir franska tón-
skáldið Jacques Ibert, leikið af
tréblásarakvintettin’um. Þeir
léku þetta skemmtilega franska
verk svo unun var á að hlýða,
og hlutu enda mikið og verð-
skuldað lof fyrir.
Þessir fyrstu tónleikar þess-
ara ungu manna tókust með á-
gætum. Það er auðheyrt, áð þeir
taka list sína alvarlega og vilja
leita nýrra leiða. Hafi þeir þökk
fyrir. K.
Nii er vetrai’vertíð í fóllum gangi. Fiskur er að vísu
ekki almennt genginn á miðin, þótt sæmilega hafi aflazt í
verstöðvum. En sjómenn gerá sér vonir um að afli fari
senn að glæðast.
m>m Mi
CÍR öfVMÍtVM
í m!
Húseigendafélag Reykjavíkur.
Kin stóraukna notkun
næionneta við þorskveiðar
mjög varhugaverð
Á síðustu árum hafa fisk-
veiðiaðferðir okkar tekið stór-
felldum breytingum. Á vetrar-
vertíð hefur notkun þorskaneta
fárið stórlega í vöxt, einkum
eftir að hin veiðnu nælonnet
komu til sögunnar. Allir, sem
til þekkja, gera sér ljóst, að
veiðarfæri þessu fylgja stór-
felldir annmarkar, svo miklir,
að nauðsynlegt er að gera
strgngar varúðarráðstafanir, áð-
ur en í álgert óefni er komið.
Það er alkunna, að fiskur úr
netum þessum er oft mjög lé-
legpr, enda verulegur hluti hans
steindauður í netunum og blóðg-
ast því ekki, þegar til hans næst.
Úr sliku hráefni er vonlaust að
hægt sé að vinna sómasamlega
vöru, enda á netafiskurinn án
efa mikinn þátt í því, hversu
tíðar kvartanir hafa borizt í
seinni tíð frá markaðslöndum
okkar um gallaðar fiskafurðir.
Að sjálfsögðu nær ekki nokk-
urri átt að verðleggja jafnhátt
fyrsta flokks fisk, sem veiddur
er á línu, og netafiskinn, stund-
um tveggja nátta gamlan, og þá
einatt kraminn og blóðhlaupinn.
En þetta er ekki eina hættan,
sem stafar af hinni miklu notk-
un nælonneta. Nú er svo komið,
að á vetrarvertíð má heita að
net þessi girði grunnmiðin við
alla suðui’- og vesturströnd
landsins, þar á meðal allar
helztu klakstöðvar þorsksins
um gottímann, meðan viðhald
stofnsins fer fram.
Kunnur skipstjóri, Sigurjón
Einarsson, hefur nýlega í mjög
athyglisverðri blaðagrein var-
að eindi’egið við þeirri stór-
felldu hættu, sem felst í hinni
síauknu notkun þessa varhuga-
verða veiðarfæris. Kemst hann
meðal annars þannig að orði:
„Þegar þessi net tapast, og
það gera þau því miður oft, þá
halda þau von úr vitj áfram að
veiða, verða að svokölluðum
drauganetum, og er óhugnanleg
tilhugsun að stofninn sé á þann
veg drepinn niður, engum til
gagns.
Notkun nælonnetanna er því
í hæsta máta athugavei’ð, og
það er mín skoðun, að það beri
að takmarka veiði íneð þeim að
miklum mun. Annars má segja
mér, að þau eigi eftir að reynast
fiskistofninum hér við land
hœttulegasta veiðarfœrið, sem
hér hefur verið notað.“
Hér er vissulega vakin at-
hygli á hættulegri þróun, sem
reisa verður skorður við, ef ekki
á að hljótast af ófyrirsjáanlegt
tjón.
Auglýsíð í FRJÁLSRI ÞJÓÐ