Frjáls þjóð - 13.02.1960, Blaðsíða 3

oCauyarduýinn !3.
ewuar
1960-
■M3
bjöö
AFGREIÐSLA:
INGÓLFSSTRÆTI 8
SlMI 19985
PÓSTHÓLF 1419
I’Jtgeíandi:
Þjóðvarnarflokkiir Islands;
Ritstjóri:
Jón Helgason, sími 1-6169.
Framkvæmdarstjóri:
Jón A. GuSmundsson.
í
Askrikargiald kr. 9.00 & mánuSl.
árgjald 1959 lcr. 108.00.
V*rð 1 lausasölu kr. 3.00.
Félagsprenlsmiðjan h.f.
Lýðskrum og blekkingar
T-^að er ekki neitt heilla-
merki, hvernig lýð-
skrumið ríður húsum í ís-
lenzkum st(iórnmálum. Þegar
litið er í stjórnarblöðin þessa
dagana, blasa við augum
miklar fyrirsagnir, sem helzt
mætti af ráða, að hallæris-
ráðstafanirnar nýju séu
hinn mesti hvalreki. Þar er
ekkert gert úr þeim erfið-
leikum, sem þeim hljóta að
fylgja, en þeim mun meira
hampað ýmsum aukaráðstöf-
unum, sem eiga að ganga I
augun á fólki.
Svona blekkingar geta þó
varla borgað sig fyrir bless-
aða flokkana, og ekki er al-
menningur svo skyni skropp-
inn, að hann gangi að því
gruflandi, að auðvitað verð-
um við einhvern tíma að
borga það, sem á liðnum ár-
um hefur verið tekið út á
reikning framtíðarinnar.
Loddaraleikurinn er því ó-
þarfur, svo fremi sem það
er álit stjórnmálaflokkanna,
að við menn sé að tala.
T-ieir, sem á þann hátt
breyta málflutningi sín-
um eftir því, hvort þeir eru
í stjórn eða ekki, eru óheilir.
Þeir hirða ekki um satt né
logið, heldur miða á það eitt,
hvernig þeir geti vafið fólki
um fingur sér. Þeir, sem
þykjast géta greitt fram úi'
hinum mestu erfiðleikum, án
þess að nokkur finni fyrir
því, eða lofa jafnvel gulli og
grænum skógum, þegar
harðast sverfur að, eru ó-
sannindainenn, sem einskis
skirrast, og af þeim er sízt
neins góðs að vænta.
Fólk þarf að læra það, að
þessum viðsjárverðu herrum
á það að greiða í réttri
mynt. Það þarf ■ að kenna
þeim, að blekkingar og gyll-
ingar eru agn, sem skyni-
bornir me'nn gleypa ekki. í
engu landi myndi stjórn-
málarhönnum ’detta í hug að
bera annað eins á borð fyrir
almenning og hér er gert af
gömlu flokkunum öllum, og
það á að venja þá af svo
skaðlegri og ósæmilegri mat-
reiðslu.
i hinn bóginn er svo hlut-
ur blaða Framsóknar-
flokksins og Alþýðubanda-
lagsins. Á síðum þeirra er
ekki annað að sjá en það stafi
af hreinni og beinni mann-
vonzku, að enn á ný er verið
að krukka í efnahagsmálin.
Þar er helzt að sjá og heyra,
að engra aðgerða hafi verið
jþörf, allt hafi leikið í lyndi
og eiginlega hafi fólk átt
heimtingu á „kjarabótum“.
Öðru vísi mér áður brá.
Fyrir nokkrum misserum
vissu þessir flokkar þó, að
ekki voru allar brautir blóm-
um skrýddar á sviði efna-
hagsmálanna. En þá var
hlutverkum í stjórnmálun-
um öðru vísi skipt. Hin
rangnefnda . vinstristjórn
beitti sér þá — af illri nauð-
syn — fyrir ráðstöfunum,
sem komu hart við fólk, en
höfðu samt engan stað til
langframa, og létu blöð sín
gylla þær fyrir fólki. Þær
áttu að leysa mikinn vanda
á afarléttbæran hátt.
S j álf stæðisf lokkurinn
kveinkaði sér þá ekki við að
fara með kjarabótahlut-
verkið og lét enda í veðri
vaka, að hann hefði haft
annað og miklu ódýrara
patent upp á vasann — það
hefði ekki þurft að verja
nema eitthvað 30—40 millj-
ónum króna í auknar niður-
greiðslur á landafurðir til
þess að leysa málið.
Svona er slegið á falskar
nótur til skiptis og kenning-
um og málflutningi algerlega
hagað eftir því, hvort þessir
gömlu flokkar eru utan
stjórnar eða ekki. Staðreynd-
ir varðar þá ekki um —1• lýð-
skrumið eitt skal drottna.
Ameríkupeningar fólksins í San Marco
Það hefur lengi vcrið umdeilt, hvort hamingja fylgi
fjúrmunum. Peningar, sem berast mönnum snögg-
lega og fyrirhafnarlaust Upp í hendur, virðast að
minnsta kösti oft reynast skcimmlert happ. Þessa liafa
ítölsku bræðurnir Viktor og Jósep Saturnó ekki gætt,
er þeim hugkvæmdist að heiðra minningu föður síns,
Leópolds, með fégjöfum til ibúa þorpsins, sem hann
hafði átt heima í á bernskudögum sínum.
Tl/Targur maður spyr um
þessar mundir: Getur
ríkið ekki látið sér nægja
neitt minna en hálfan ann-
an milljarð króna á þessu
ári? Samkvæmt .fjárlaga-
frumvarpinu á að sækja þá
fúlgu í vasa skattþegnanna.
Nú gæti þetta ef til vill
staðizt, ef það væri ráðstöf-
un, gerð af efnahagslegri
nauðsyn, í því skyni að draga
úi' peningaveltunni. En því
er. ekki að heilsa. Hver eyrir
á aftur að fara út úr ríkis-
sjóði á árinu, bg þegar svo er
í pottinn búið, er erfitt að
sjá, hvað unnið er við þess-
ar stórkostlegu álögur, sem
raunar geta ekki annað heit-
ið en rán og fjárkúgun.
TL|egar gerðar eru ráðstaf-
anir, sem óhjákvæmilega
sverfa allfast að miklum
fjölda m'anna, vírðist það
vera bein siðferðisskylda, að
stjórnarherrar landsins leit-
ist líka við að draga úr til-
kostnaði hjá ríki og ríkis-
stofnunum og sætti sig við
að hafa mun minna fé úr að
moða en áður.
Emil Jónsson lýsti sjálfur
yfir því í áramótaræðu í
fyrra, að miklum sparnaði á
ríkisrekstrinum væri hægt
að koma við. Þetta vita
menn, að er satt, og ekki
þarf djúpt að skyggnast til
þess að sjá það. En fram á
þennan dag hefur ekkert
verið gert til þess að fram-
kvæma þettaj hvórki af
minnihlútastjórn Alþýðu-
fjoir Saturnó-bræður áttu heima
r vestur í Bandaríkjunum. Þeir
höfðu komizt í efni, en voru
báðir einhleypir og barnlausir
og gerðust aldraðir. Þá fóru þeir
að velta vöngum yfir því, hvaö
þeir ættu að gera við peningana
sína.
Faðir þeirra hafði alizt upp í
litlu þorpi á Norður-Ítalíu, San
Mareö d’Urri, og þar voru nú
tæplega þrjú hundruð íbúar, allt
fátækt fólk. Bræðrunum kom
saman um það, að þeir skyldu
kaupa bandarísk verðbréf og
skipfa þeim á milli íbúanna í
fæðingarþorpi föður þeirra. Það
komu tuttugu og fimm verðbréf,
'sem samtals vóru jafnvirði tæpra
fimmtíu þúsund íslenzkra króna
á hvern þorpsbúa. Það var ekki
ósnotur gjöf, og bræðurnir voru
harla ánægðir með, hversu stór-
mannlega þeim hafði tekizt að
heiðra minningu föður síns.
Bandarísk vinnubrögð.
CJaturnó-bræður voru Banda-
** rikjamenn í húð og hár, og
þá leiðir af sjálfu sér, að þetta
átti ekki að fara fram í kyrrþey.
Það varð að auglýsast rækilega.
Þess vegna sendu þeir banka-
menn, kvikmyndatökumenn og
fx’éttaljósmyndara til italska
þorpsins, svo að heimurinn hefði
spurnir af því, þegar afhending
eignarskilrikjanna færi fram.
Kirkjuklukkunum í þorpinu var
hringt, þegar þessa óvanalegu
gesti bar að garði með allt haf-
urtask sitt, þreytta eftir ferðalag
sitt á.torfærum leiðum, því að
heldur illa er vegað í grennd við
San Marco. — Þetta var í nóvem-
bermánuði.
Spilverk djöfulsins.
Þá var stungið upp á því, að
reisa líkneski til vegsömunar
gamla Saturnó og sonum hans.
En það strandaði á þvi i bili, að
í þorpinu var ekki neitt torg, sem
styttan gæti staðið á.
Deilan leidd til lykta.
að eiga verðbféf í banka vestur
í Ameriku, enda þótt það fengi
af þeim árlega vexti. Það var allt
í einu orðið ríkt, og þá vildi það
líka njóta þess. Öll útispjót voru
höfð að breyta verðbréfunum
sem skjótast í peninga, enda
reyndist auðvelt að komast í
samband við menn, sém fengust
til þess að kaupa þau með hæfi-
legum afföllum. Peningarnir
voru svo ekki látnir liggja lengi
ónotaðir. Ibúar San Marco gerð-
ust ákaflega skartgjarnir og
keyptu sér meira af nýtízkuföt-
um en dsémi voru um i nokkru
ítölsku sveitaþorpi. Það sást líka
á múlasnagötunum í grennd við
þorpið, að þarna bjó rikt fólk,
því að þar skröngluðust ungling-
ar áfram á urrandi og smellandi
mótorhjólum.
San Marco hafði sannarlega
breytt um svip — um stundar-
sakir.
Nafnbreyting eða
líkneski.
Uú fannst íbúum staðarins, að
þeir yrðu að sýna þakklæti
sitt I einhverju. Italskt sveitafólk
er góðlátlegt og þekkilegt, og
það vill sjá sóma sínum borgið
í hvívetna. En nú kom babb í
bátinn, því að þorpsbúar gátu
með engu móti komið sér saman
um það, í hverju þakklætisvottur
þess skyldi fólginn.
Sumir vildu láta skíra þorpið
upp og nefna það Saturnó. Það
kostaði að minnsta kosti ekki
neitt. En aðrir voru þess minn-
ugir, hve ríkir þeir voru orðnir,
og þeir gátu ekki tekið svo nirf-
ilslega hugmynd i mál. Nafn-
breytingunni var hafnað, þvi að
fáir vildu láta orða sig við nirf-
ilshátt, úr því sem komið var.
fjorpið stendur í fjallshlíð, og
r er i rauninni í tveim hverf-
um. I efri hlutanum á heima
rúmlega tvö hundruð manns, en
sextíu í neðra hverfinu. Kirkja
þorpsins er í neðra hverfinu, og
Kú vildu þeir i Hærribyggð reisa
hjá sér kirkju til minningar um
auðinn, sem þeir fengu að vest-
an. Gegn þessu snerust auðvitað
allir Neðribyggðarmenn og að-
hyltust- í þess stað eindregið, að -
gei’ð yrði stytta af Leópold
gamla og reist framan við gömlu
kirkjuna.
Þetta þótti frekja mikil. Það
leyndi sér ekki, að Neðribyggð-
armenn vildu draga allt til sin,
þótt þeir væru miklu færri. En
þeir svöruðu fullum hálsi: Höfðu
þeir í Hærribyggðinni ekki Vín-
krána hjá sér — þangað, sem
allir flykktust á kvöldin, eftir að
þeir urðu ríkir? Og þar upp frá
hafði meira að segja einhver
keypt sjónvarpstæki fyrir Ame-
rikupeningana. Þeir höfðu þar
upp frá svo merkilega hluti, að
óþarft var fyrir þá að kvarta.
En þegar hvað verst horfði um
samkomulagið, datt litlum dreng
í hug lausnin. Hvers vegna ekki
að reisa styttuna af Leópold
miðja vegu á milli hverfanna?
Og nú klöppuðu allir lof iTófa:
Lausnin var fundin, sættir komn-
ar á.
G.jöf, sem illa endist.
IFið þetta létti þungum steini af
öllum, og nú fór svo, að son-
ur gömlu konunnar, sem ekki
hafði viljað þiggja peningana,
gafst upp. Hann sótti sinn skerf.
Þá fór einnig sitthvað að hvarfla
að dótturinni. Um þetta leyti bar
svo til að hriðar miklar skullu
á um alla norðanverðu Evrópu,
Framh. á 6. síðu.
|jað var vitaskuld uppi fótur og
* fit í þorpinu. Fólkið þóttist
hafa himin höndum tekið. Sendi-
mennirnir sögðu, að verðbréfin,
sem hver og einn fékk, gæfu af
sér sem næst tvö þúsund krónur
á ári. Þau voru eins og dropsam-
ar mjólkurkýr, sem fólkið gat
notið arðs af ár eftir ár.
Allir tóku fegins hendi við
gjöfunum, nema ein áttræð
ekkja, Virginia Kassinelli, dóttir
hennar og sonur. Gamla konan
sagði, að þetta væri áreiðanlega
spilverk djöfulsins, og hún ætl-
aði ekki að ganga með börnin
sín í þá gildru, sem myrkrahöfð-
inginn egndi fyrir gott fólk í San
Marco. Þau mæðginin fengust
ekki til þess að taka við sínum
skerf.
Nýríkt fólk á ferli.
mijótt kom í Ijós, að fólkið í San
* Mai’co langaði ekkert til þess
flokksins á síðasta ári né
þeirri, sem nú er tekin við.
Enn einu sinni gera þeir
menn, sem sitja á ráðherra-
sfóli á íslandi, allar kröfurn-
ar til annarra, en ætla sjálf-
um séi’ uptatekinn hátt um
meðferð almannaf jár.
Kosningaréttur Indíána
fndiánar í Bandaríkjunum og Kanada njóta ekki atkvæðisréttar
eins og’ aðtf’ir menn. f þeim efnum eru þeir settir skör lægTa en
allir aðrir í því landi, sem forfeður þeirra byggðu fyrstir manna.
Nú hefur forsætisráðherra
Kanada, John Diefenbaker, borið
fram frumvarp um það, að Indí-
ánum i Kanada verði veittur al-
mennur kosningaréttur. En sjálf-
ir eru Indíánarnir ekkert sérlega
hrifnir af hugmyndinni. Þeir
kalla þetta bleiknéfjasvindl.
Matthew Lazare, höfðingi Caug-
hnawaga-Indíána ræddi þessa
nýju uppástungu fyrir skömmu.
„Fæðingarrétti okkar er ógnað,“
sagði hann. „Hvers vegna eigum
við að greiða atkvæði með út-
lendum þjóðum?“
Indíánar óttast, að þeir verði
sviptir réttindum, sem þeir njóta
samkvæmt gömlum samningum,
svo sem ókeypis læknishjálp og
barnakennslu og skattfrelsi, ef
þeir þiggja atkvæðisréttinn. I
hinum gömlu samningum segir
að vísu, að þessa skuli þeir njóta
„eins lengi og sól skín og vatn
rennur." En þeir hafa orðið að
þoia margar brellur af hvítum
möiinum og eru tortryggnir.
Diefenbaker lofar þvi raunar,
að sérféttindum skuli Indíán-
arnir halda. Annar Iníánahöfð-
ingi minnti á það, að kennslan
hefði ekki verið betur rækt en
svo, að mikill fjöldi Indiána
kynni ek'ki að lesa né skrifa, o’g
þess vegna væru þeir næsta ilia
undir það búnir að taka þátt í
kosningum. Hann bjóst þvi við,
að kosningarétturinn færði þeim
ekki nein höpp að svo stöddu.
„Það, sem okkur vantar sárast,
er menntun," sagði hann.
Þriðji Indíánahöfðinginn, a£
kynstofni Kinkví-Indiána, lýsti
þvi, er atkvæðisrétturinn myndi
færa þjóðbræðrum hans, með
svofelldum orðum:
„Til okkar mun koma fram-
bjóðandi og tala fallega við okk-
ur. Við ákveðum að atkvæði
okkar skuli falla honum í skaut,
og hann nær kosningu. En vitum
það, að hann mun gleyma okkur,
jafnskjótt og hann er kominn í
þinghúsið."
Þarna hefur áreiðanlega talað
raunsær náungi — og sennilega
mjög getspakur. .