Frjáls þjóð - 11.03.1961, Blaðsíða 4

ÍT
frjáls þjóð
i i tJtgefandi: Þióóvarnarflokkur Islands.
Ritstjóri: Magnús Bjarnfreösson, óbm.
Framkvæmdastjóri: Kristmann EiÖsson.
Afgreiðsla: Laugavegi 31. — Sími 19985. — Pósthólf 1419.
Askriftargj. kr. 12,00 á mán. Árg. kr. 144,00, í lausas. kr. 4,00.
Félagsprentsmiðjan h.f.
Þjóðin mun slíta helsið
Þegar pistill þessi er skrifaður standa enn yfir umræð-
ur á alþingi um iandhelgissamninginn við Breta. Má
telja nokkurn veginn fullvíst, að ríkisstjórninni takist að
þrýsta fylgismönnum sínum á þingi til fylgis við samning-
inn, og öðlist á þann hátt fulltingi meiri hluta alþingis til að
bjóða togarastóðinu brezka inn í íslenzka fiskveiðiland-
helgi. Litlar sögur fara af því, hversu ljúft stjórnarliðum
ollum hefur verið að ganga undir þetta jarðarmen. Það
kann þó að vera nokkur vísbending í þessu efni, að við
allar hinar löngu og hörðu umræður um málið hefur enginn
Óbreyttur stjórnarþingmaður opnað sinn munn Lil að verja
gerðir ríkisstjórnarinnar. Þar hafa ráðherrarnir, að við-
bættum framsögumanni meirihlutans, orðið að standa
einir í forsvari gegn hvössum ádeilum stjórnarandstöðunn-
@r. Hafa ráðherrarnir farið þar hinar mestu hrakfarir, svo
sem málefni stóðu til, og finna nú gusta um sig andúð sí-
vaxandi fjölda kjósenda.
. T?n ríkisstjórnin er staðráðin i því að knýja fram upp-
■*-J' gjafarsamningana við Breta. Hún ætlar sér ekki að
breyta einum stafkrók í samkomulagsuppkastinu — hefur
vafalaust bundið hendur sínar þar um gagnvart Bretum og
má sig hvergi hræra. Að því er varðar andstöðuna hér heima
íyrir, sem farið hefur dagvaxandi og nær nú langt inn í
raðir stjórnarflokkanna, huggar stjórnin sig vafalaust við
eitt: íslenzkir kjósendur eru undarlega fljótir að gleyma.
Þeir hafa oft áður sýnt, stjórnmálaforingjum slíkt umburð-
arlyndi og fyrirgefið þeim þvílíkar mótgerðir, að annað eins
langlundargeð þekkist naumast annai's staðar á byggðu bóli.
En að því er tekur til þessa samnings, blygðunarlausra
svika við stefnu íslendinga fyrr og siðar í einhverju stærsta
lífshagsmuna- og réttlætismáli þeirra, kann að fara nokk-
uð á annn veg. Slíkur samningur gleymist ekki. Hann
minnir á sig dag hvern sem erlenda togarastóðið sópar ís-
lenzk fiskimið. Hann stendur þjóðinni ljóslifandi fyrir hug-
skotssjónum þegar að þvi kemur að hún telur sig neydda
til að sækja á um rétt sinn til aukinna yfirráða og hagnýt-
ingar veiðisvæða innan endimarka landgrunnsins.
JI ''vö eru þau atriði þessa samnings, sem öðrum fremur
gera hann óhafandi. Annað er smánarlegt, hitt háska-
legt. Smánarlegt er það og ósamboðið frjálsri þjóð, að gera
sérstakt samkomulag um fríðindi til handa því eina ríki,
sem beitt hefur hana ofbeidi og kostað kapps um að láta
hnefaréttinn ráða úrslitum í deilumáli. Það eru jafnframt
herfileg 'svik við málstað ailra þeirra þfóða, sem ásamt ís-
lendingum hafa barizt fyrir því að mega hagnýta sér fiski-
miðin úti fyrir ströndum sínum. Með því að ganga til
samninga við eina ríkið, sem beitt hefur vopnavaldi til að
halda við gömlu ranglæti í landhelgisdeiiu, er verið á
'skammarlegan hátt.að refsa þeim, sem komið hafa fram af
heiðarleika og réttsýni, en verðlauna hnefaréttinn og grímu-
laust ofbeldið.
f
TTitt atriðið, algert og endaniegt afsal íslendinga á ein-
hliða rétti tii útfærslu fiskveiðiiandhelgi allt að endi-
mörkum landgrunnsins, er háskalegasta ákvæði samnings-
ins. Gegnir vissulega furðu, að til skuli vera íslendingar,
sem ljá máls á slíku réttindaafsali. En þar sem þetta er stað-
reynd, og ljóst orðið, að stjórnin ætlar einnig að knýja þetta
fram, hafa allir andstöðuflokkar núverandi ríkisstjörnar
birt yfirlýsingar, efnislega samhljóða, þar sem það er skýrt
tekið fram, að þeir líti á umræddan sanming við Breta sem
nauðungarsamning, og muni þeir nota fyrsta tækifæri, sem
kann að gefast, til að leysa íslenzku þjóðina undan oki
hans. Samþykkt miðstjórnar Þjóðvarnarflokks íslands um
þetta efni, birtist á forsíðu FRJÁLSRAR ÞJÓÐAR í dag'.
■jyieð yfirlýsingu þessari hafa þrír flokkar, sem við síð-
■L"-i- ustu alþingiskosningar höfðu að baki sér 45% greiddra
atkvæða, stigið nauðsynlegt skref til undirbúnings þess að
íslendingar geti svo fljótt sem verða má varpað af sér þvi
helsi, sem ríkisstjórn Sjálfstæðisflokks og Alþýðuflokks er
staðráðip í að smeygja á þjóðina.
4
A ð þessu sinni birtist hér
viðtal við ungan mann,
Steinþór Jóhannsson. Hann
er uppalinn i Ytfi-Dalbæ í
Landbroti, fyrsta bænum, er
blasir við í þeirri sveit, þeg-
ar komið er austur úr Skaft-
áreldahrauni, eða Eldhraun-
inu, eins og það er kallað
austur þar. Ævi hans framan
af var ákaflega lík því, sem
gerist um íslenzka sveita-
drengi fyrr og síðar. Fram-
an af sagði ég, — þó er
hann ekki ennþá nema 28
ára gamall. En frá unglings-
árum hefur Steinþór stund-
að mjög margvísleg störf og
hefur gert víðreist, bæði inn-
an lands og utan. Hann hef-
ur um nokkurra ára skeið
verið refaskytta sveitar sinn-
ar, og þar með komizt í
kynni við töfra óbyggðanna
á annan hátt en flestir aðr-
ir. Hann hefur starfað
í mörgum sýslum, en sem
sonur vélaaldarinnar hefur
hann ekki verið í vinnu-
mennsku, heldur unnið með
jarðýtum víðsvegar um
iandið. Hann hefur komið
á flestar, ef ekki allar hafn-
ir íslands, sem háseti á Litla-
fellinu, og hann hefur heim-
sótt Sikiley, Rússíá og Vene-
súela á Hamrafellinu.
Ég hitti þennan bernsku-
vin minn á götu hér í Rvík
um daginn og datt í hug að
spjaila við hann um hans
fjölbreyttu ævi, og ekki sízt
um ævi grenjaskyttunnar á
vélaöld. Hann heimsótti mig
svo og við tókum tal saman
yfir kaffibollanum.
Hvernig stóð á því að þú
gerðist refaskytta?
— Það var nú eiginlega til-
viljun, sem réð því. Ég fór
einu sinni snemma á sumri
að leita að rollu, sem ekki
hafði komið í smalamennsk-
um um vorið og ætlaði að
marka undir henni. Ég fann
hana við hraunkambinn og
hún stökk út í hraunið, og
ég á eftir. Hundurinn minn
hljóp á undan mér. Hann
stökk allt í einu til hliðar, og
ég heyrði á geltinu, að hann
hafði séð eitthvað annað en
ltindur. Þarna var þá greni,
greninu í 5 sólarhringa og
unnum hvolpana, en dýrin
s.luppu, enda auðyelt fyrir
þau að leynast í hrauninu.
Þarna skaut ég tvo hvolpa,
það voru þeir fyrstu, sem ég
skaut, en meðan við lágum
þarna lét ég í Ijós áhuga á
því við Eirík að leggja þetta
fyrir mig, og hann tók mig
á orðinu. Ég var svo með
honum, á meðan hans naut
við, en hann er fluttur burtu
fyrir nokkru. Hann kenndi
mér mikið til veiða, en ann-
ars er þetta starf, sem ekki
er hægt að kenna til hlítar,
maður verður að læra það af
eigic mistökum.
Er þetta starf ekki ýmist
leiðinlegt eða skemmtilegt,
eftir því hvernig viðrar?
ITað er ákaflega misjafn-
lega skemmtilegt, en
aldrei leiðinlegt. Ég get ekki
ímyndað mér neitt skemmti-
legra en.að liggja á .greni
uppi á "f jöllum á björtum
vornóttum, sé veðrið gott.
Þá opnast manni heimur,
sem maður kynnist ekki með
öðru móti.
En gamanið getur líka
kárnað, þegar maður verður
að liggja áveðurs í slagveð-
urs rigningu blautur og
Enginn veit sína ævina
rétt við fjárgötuna, og heil-
mikið af beinarusli í kring.
Þarna hafði féð runnið yfir
í smalamennskum um vorið,
en tófan aldrei látið á sér
bæra. Og einhvern veginn
höfðu smalamenn aldrei
komið auga á beinin. Nú, —
það varð ekki meira úr f jár-
leitinni, því ég fór heim og
samband var haft við grenja-
skyttuna, sem var þá Eiríkur
Skúlason á Kirkjubæjar-
klaustri. Við lágum svo á
skjálfandi og má ekki hreyfa
sig í marga klukkutíma. En
þessu fylgir aíltaf spenna og
eftirvænting.
Er það ekki ákaflega mis-
jafnt hversu lengi þið þurfið
að liggja á grenjunum?
— Jú, svo sannarlega. Ég
man eftir einu skipti, þegar
þetta gekk mjög fljótt fyrir
sig. Við vorum að koma inn-
an úr Laka og ætluðum að
keyra suður á Kaldbak, til
þess að leita þar að grenjum.
Keyra?
— Já.
Leitarðu að grenjum á bíl?
— Ekki beinlínis það, en
við höfum notað bíi í ferða-
lög okkar upp á síðkastið, og
síðasta sumarið, sem ég var
í þessu ferðuðumst við ein-
göngu á bíl.
Jæja, en áfram með sög-
una!
— Vertu þá ekki að grípa
frammí.
Nei, nei, ég skal þegja.
Jæja, þegar við vorum á
leiðinni fram talaði ég við
Vaidimar á Klaustri . . .
Fyrirgefðu, að ég skuli
vera til, en hvað sagðirðu,
talaðirðu við hann? Er
kannski búið að leggja síma
inn á öræfi til afnota fyr-
ir grenjaskyttur?
— Nei, ekki er það nú,
en ég var með talstöð í b:ln-
um, það er mikið öryggi í
því, ef t. d. eitthvað bilar
hjá manni, eða bíllinn fest-
ist þá er hægt að láta vita
af því, í staðinn fyrir að
ganga til bæja.
Já, ég þóttist nú reyndar
vita það, en mér finnst róm-
antíkin bara, vera farin að
setja ofan. En haltu áfram,
nú skal ég steinþegja.
-— Stattu þá við það. Já,
— sko, hann var með skila-
boð utan úr Álftaveri, um að
þar væri fundið greni og við
vorum beðnir um að fara
þangað. Við gerðum það og
fórum fyrst til Jóns í Norð-
urhjáleigu og töluðum við
hann, en hann sér um þessi
mál. Hann sagði okkur að
það væri kominn heill
mannsöfnuður kring_ um
grenið, og sagði okkur að
senda alla aðra heim, ef við
vildum. Þegar við komum að
greninu voru þrír bílar rétt
hjá því og margir menn allt
í kring. Þeir voru búnir að
vinna hvolpana, en dýrin
voru eftir. Þeir fóru svo
áleiðis héfm, og sumir ætl-
uðu að koma við hjá Jóni og
segjá honum hvernig gengið
hefði. Við bjuggum okkur
undir að liggja þarna, þótt
veður færi versnandi og út-
lit fyrir landsynnings slag-
viðri.
Við bundum hvolp skammt
frá greninu og Arnar Sig-
urðsson, sem hefur verið með
mér undanfarin ár, bsið
skammt frá honum, á meöan
ég fór með bílinn í burtu.
Þegar ég kom aftur hafði
fjölgað, því tófan lá stmn-
dauð við hlið Arnars. -Hún.
hafði komið strax þegar
hún sá mig fara burt.
Þegar við vorum svo að
byrja að bera saman ráð okk-
ar kom rebbi skokkandi og
hann hlaut sömu örlög. Við
urðum himinlifandi og fór*
Frjáls þjóð — Laugardaemn 11. marz l%l