Frjáls þjóð - 31.03.1962, Blaðsíða 9

7f*tfwHWnlÍTlr' 7>.
wmrogreglústörf, en kven-
lögreglan átti ekki fulltrúa á
starfsfræðsludeginum, eins
og áður segir.
Um slökkviliðið og störf
þess spurðu 30 og nokkru
fleiri heimsóttu slökkvistöð-
ina. 138 spurðu um hin ýmsu
störf hjá Landssíma íslands
og 217 heimsóttu loftskeyta-
stöðina á Rjúpnahæð og
Radíóverkstæði Landssímans.
14 spurðu um störf póst-
manna og 4 telpur, en eng-
inn drengur, spurðu um störf
bréfbera! 115 spurðu um
bankastörf, 79 um tollgæzlu
og 24 um nám í Handíða-
skólanum. Aðeins 34 spurð-
ust fyrir um nám og störf
kennara, mestmegnis stúlkur,
var áhuginn á leikfimi-
kennslu cinna mestur. Á það
má sérstaklega benda, að
fleiri spurðust fyrir um bif-
reiðakennslu en kennslu í
barna- og unglingaskólum,
og má af því nokkuð marka
ástandið í fræðsluiúálum
okkar i dag.
61 vikli fræðast um störf
blaðamanna og 8 um blaða-
ljósmyndun. Margir spurðu
um ljósmyndun, en ljósmynd
arar áttu ekki fulltrúa á
þessum starfsfræðsludegi.
Ástæða er til þess að vekja
athygli á ágætri og smekk-
legri deikl landbúnaðarins
og var talsverð aðsókn að
lienni. 25 ræddu um land-
búnaðarnám „í fullri al-
vöru“, eins og það er orðað
í skýrslunni.
Áhugi á byggingariðnaði
virðist fara dvínandi. Aðeins
5 ræddu við fulltrúa pípu-
lagningarmanna, enginn
spurði um veggfóðrun né
dúklagningu. Um húsasmíði
spurðu 20, 8 um blikksmíði,
eitthvað yfir 10 um rafvirkja-
nám, 19 um málun.
Þannig mætti enn telja, en
skal þó látið staðar numið.
En því voru allar þessar töl-
ur, sem vissulega eru aldrei
skemmtilegt lestrarefni útaf
fyrir sig, nefndar, að þær
gefa vissulega nokkra vís-
bendingu um ástand í þjóð-
málurn okkar, vísbendingu,
sem hver og einn verður að
hugleiða og draga sínar á-
lyktanir af.
Ljósið, sem hvarf—
FÁLKINN 35 ÁRA
Nú í dag, laugardag, eru
li'Sin 35 ár frá því, aS fyrsta
myndskreytta vikublaðið
hóf göngu sína á fslandi.
ÞaS var viðkublaðiÖ Fálk-
inn, sem síðan hefir verið
góðkunningi fleiri íslenzkra
heimila en tölu verður á
komið. ASalhvatamenn að
útgáfu blaðsins voru þeir
Vilhjálmur Finsen, Svavar
Hjaltested og Skúli Skúla-
son, sem var ritstjóri Fálk-
ans allt til ársins 1960.
Svavar annaSist fram-
kvæmdastjóm, afgreiSslu
og auglýsingar í rúmlega 30
ár. Vilhjálmur var ritstjóri
ásamt Skúla fyrstu ár'n.
Fyrir rúmu ári síSan urSu
eigendaskipti á Fálkanum
og var honum þá gjörbreytt
aS broti, útliti og efnisvali.
Hefir uppgangur blaSsins
veriS mikill síSan aS verS-
íeikum. Mun upplag blaSs-
ins hafa a. m. k. tvöfaldazt
á þeim tíma. Er blaSiS 1 nú
aS jsfnaSi 40 síSur og kost-
ar aSeins 15 krónur í lausa-
sölu.
Núverandi ritstjóri Fálk-
ans er Gyífi Gröndal, fram-
kvæmdastjóri Jón A. GuS-
mundsson 4 sem ' lengi var
framkvæmdastjóri Frjálsrar
þjóSar), og auglýsingastjóri
er Högni Jónsson.
(Frh. af 12. siðu.)
Þetta er stórkostleg breyting
frá því sem áætlaS var, er ein-
hver hluti stjórnarinnar var bú-
inn aS telja sér og öSrum trú
um, aS ,,gróSi“ af ósekkjaSa
áburSinum næmi 100 krónum
á hverja smálest, eSa meira.
MeS þessari ákvörSun sinni
hefir verksmiSjustjórnin varp-
aS frá sér 630 þús. króna
í hendingskasti, ef marka
mætti „ítarlegu áætlunina",
samkvæmt fréttatilkynning-
unni.
2) Eftir því, sem fram kem-
ur í frásögn framkvæmda-
stjóra áburSarverksmiSjunnar,
sem birtist í MorgunblaSinu
nýlega, er flutningskostnaSur
lausa áburSarins milli 40 og 50
krónum hærri á hverri smálest,
en „ítarlega áætlunin" sýndi,
og nemur sá munur varla minni
fjárhæS en hálfri milljón króna
af tíu til tólf þúsund smálest-
um.
Styrkjakerfið —
(Frh. af 1. síðu.)
þótt ekki gengi vel aS afnema
styrkjakerfiS, hvaS útgerSinni
viSvíkur, á meSan núverandi
ástand ríkir í afurSasöIumálum
sjávarútvetrsins. ÞaS er staS-
reynd, aS fslendingar fá miklu
lægra verS fyrir sjávarafurSir
sínar en nágrantjabióSir okkar.
LokaSir einokunarhringar sjá
um sölu þeirra og virSist væg-
ast sagt mislagSar hendur um
hana.
ÞaS er hægt aS afnema
stvrkjakerfiS. En til þess þarf
aS hreinsa til. ÞaS þarf aS inn-
leiSa heiIbrigSa verzlunarhætti
í utanríkisverzlunina, jafnvel
þótt þaS kunni a^S kosta reiSi
nokurra manna, sem hvaS ör-
látastir eru á fé í kosninga-
sjóSi íhaldsins.
3) Uppskipun í Gufunesi
var áætluS 1500 smál. á sólar-
hring, en þrátt fyrir hiS hag-
stæSasta ''urfár á meSan
losun skipe-na fór fram, tókst
ekki aS r.á meira áburSar-
magni í land en tæpum 500
smálestum á sólarhring til jafn-
aSar úr þeim skipum, sem bú-
iS var aS afgreiSa fyrir miSj-
an marz.
4) UppskipunarkostnaSurinn
hefir því orSiS margfaldur viS
þaS, sem hann var áætlaSur,
en þaS virSist hafa veriS 20
krónur á smálest hverja. Senni-
lega er hann fjór- eSa fimm-
faldur viS þaS, þegar ö!l kurl
eru til grafar komin. Vöru-
gjaldiS eitt til Reykjavíkur-
hafnar er kr. 18.00 á smálest,
sem gleymdist meS öllu á áætl-
uninni.
5) KostnaSur viS aS sekkja
áburSinn, þ. e. vinnan viS
sekkjunina, mun hafa veriS á-
ætluS um kr. 6.00 á smálest,
— pokar ekki taldir meS í
þeirri fjárhæS. Átti þá aS
sekkja 40 smálestir á klukku-
stund, eSa 320 smálestir á
hverjum átta klukkustundum.
En hver hafa svo afköstin orS-
iS? Þau eru þegar bezt gengur,
upp undir einn þriSji þess, er
áætlunin greindi. En þau fara
væntanlega batnandi og vax-
andi. KostnaSur viS sekkjun-
ina verSur vitanlega margfald-
ur á viS baS, sem treyst var á,
eSa aS líkindum meira en þre-
faldur.
6) Eitt af því, sem gera átti
í Gufunesi var aS vinna bland-
«San áburS, þ. e. flytja inn
kalí og þrífosfat, til blöndunar
í Kiarna, þannig aS unnt yrSi
aS blanda og selja á þessu
vori um 2000—2500 smálest-
ir. HagnaSur af því fyrir verk-
smiSiuna var einu sinni talinn
mundu verSa fjögur hundruS
krónur á hverja smálest, eSa
ekki minni en 800 þúsund
I krónur af 2000 smálestum.
Jarðarför—
(Frh. af 1. siðu.)
„Alþýðubandalagsins", að
það bjóði ekki fram við þess-
ar kosningar, a. m. k. ekki
í Reykjavík, heldur bjóði
kommar fram „óháðan"
listaM
Sem sagt, — bomban á að
springa um helgina, með
hvelli og miklum reyk!
Safnaðarheimili —
(Frh. af 12. siðu.)
Sá hluti Langholtskirkju,
sem nú er risinn, er um 630 fer-
metrar, eSa 3900 rúmmetrar,
en fullbyggS verSur kirkjan
1118 ferm., eSa 1 0500 rúmm.
í aSalsal safnaSarheimilisins
eru sæti fyrir 250 manns, en
rúmgott anddyri og hliSarsalur
taka um 3—400 manns í sæti.
SíSastliSiS aSfangadagskvöld,
þegar aSalsalurinn var fyrst
tekinn til nota, munu um 800
manns hafa hlýtt á aftansöng í
salarkynnum byggingarinnar,
en vandaS hátalarakerfi er um
allt húsiS. f byggingunni er á-
gætt eldhús og rúmgóS snyrti-
herbergi, og í risi yfir anddyri
verSur fundar- eSa vinnusalur
fyrir 80—1 00 manns.
En nú er komiS á daginn,
aS verksmiSjan getur ekki unn-
iS né afgreitt neitt af honum
fyrir vorið. Hins vegar hefir
hún keypt áburSarefnin fyrir
einhverjar milljónir króna, sem
áttu aS notast í blandaSa á-
burSinn. Þau áburSarefni
verSur aS geyma til ársins
1963 og þola rýrnun viS
geymsluna og vaxtatap af
verSmæti því, sem fest hefir
veriS í þeim.
Af því, sem hér er sagt, er
þegar augljóst, aS verksmiSju-
stjórninni hefir mistekizt flest
þeirra góSu áforma, er hún
vildi gera aS veruleika viS
þreytingu þá á áburSarverzlun-
inni, sem hún baS ráSherra um
aS fela sér. Henni mistókst um
aS flytja áburSinn lausan til
landsins, einnig um aS fá farm-
gjald svo lágt, sem hún hugS-
ist. Sama var um uppskipun á
lausa áburSinum, bæSi um af-
köst og kostnaS.
Sekkjunin gefur sömu raun
og hinir þættirnir ,og enn er
sama sorgarsagan af aS vinna
blandaSan áburS og hinu, sem
áSur er nefnt.
ÞaS eru vonbrigSi á von-
brigSi ofan, enn sem komiS er.
Þetta er löng lest brostinna
vona 02 óhappa.,sem hlýtur aS
koma niSur á öllum þeim, er
áburS kaupa, í hærra verSi en
annars byrfti aS vera.
Bændum landsins er þetta
h’óst, eins og fram hefir komiS
í ályktun nýlokins BúnaSar-
bings og mörgum ályktunum
bændafunda f vetur, víSsvegar
um land, en ekki er vitaS hver
áhrif þetta hefir á verksmiSju-
stjórnina og ráSherra bann,
sem ákvaS breytinguna.
GEIR.
Námur —
(Frh. af 12. siðu.)
aS ógilda alla þessa samninga
og endurheimta landsréttindi
fyrir hönd ríkisstjórnarinnar!
Munu ýmsir hluthafar þegar
hafa krafizt þess aS fá bætt
hugsanlegt tjón, sem þeir telja
sig VerSa fyrir, ef samningar
verSa ógiltir, án þess þó aS
hafa sundurliSaS „tjón“ sitt
nánar. Einn þeirra mun t. d.
hafa gert skaSabótakröfur upp
á 144 þúsund krónur.
Þótt þaS sé vissulega gleSi-
legt, aS nú hafi veriS reynt aS
stemma stigu viS þessum ó-
sóma, hlýtur sú mikla leynd,
sem yfir þessu máli er höfS, aS
vek ja nokkrar grunsemdir.
Því er þess krafizt, aS ráS-
herra sá, sem þessi mál heyra
undir, Ingólfur HólamálaráS-
herra, gefi nú þegar opinbera
skýrslu um, hvernig þessum
málum er háttaS.
Frjáls þjóS — laugardaginn 31. marz 1962
Tilkynning um iágmarkskaup og kjör iðnnema
Samkvæmt heimild í 14. gr. laga nr. 46/1949 og reglu-
gerð nr. 93/1960 um iðnfræðslu, eru hér með sett eftirfar-
andi ákvæði um lágmarkskaup og önnur kjör iðnnema:
1. Kaup nemenda skal vera viku- eða mánaðarkaup, mið-
að við fulla vinnuviku og er óheimilt að skerða það, þó
verkefni skorti hjá meistara.
Vinnutími skal vera hinn sami og samningsbundinn er
fyrir sveina í hlutaðeigandi iðngrein.
2. Meistara eða iðnfyrirtæki er skylt að veita nemanda
frí frá störfum með fullu kaupi, þann tíma er nemandi
sækir iðnskóla.
Þá skal nemandi fá 3ja vikna sumarleyfi árlega með fullu
kaupi. Meistari eða iðnfyrirtæki greiði allan kostnað er
leiðir af iðnskólanámi nemanda, svo og trygginga- og sjúkra-
samlagsgjöld hans.
3. Kaupgreiðslur til nemanda miðist við hundraðshluta
af samningsbundnu kaupi sveina í sömu iðngrein, eða viður-
kenndum kauptaxta, og rná kaupið tigi vera lægra en hér
segir:
A. í iðngreinum með jiriggja ára námstíma:
1. ár. 30% : 2. ár 40% : 3. ár. 60% :
B. í iðngreinum með fjögurra ára námstíma:
1. ár. 30% : " 3. ár. 50% :
2. ár. 40% : 4. ár. 60% :
C. í iðngreinum með fimm ára námstíma:
1. ár. 30% : - 4. ár. 60% :
2. ár. 40% : 5. ár. 70% :
3. ár. 50% :
Framangreint kaup tekur aðeins til dagvinnu. Sé um
eftirvinnu að ræða, er greiðsla fyrir hana háð samkomulagi
aðila.
4. Þau ákvæði gildandi samninga, sem kunna að íela í
sér lakari kjör, iðnnemum til handa, en ákvæði þessi, eru
ógild.
Framangreind ákvæði gilda frá og með 1. apríl 1962, þar
til annað verður ákveðið og taka til allra námssamninga
sem í gildi eru þá.
Jafnframt er úr gildi numin auglýsing um sama efni frá
20. júnl 1955.
Þetta birtist hér með til eftirbreytni öllum þeim, sem
hlut eiga að máli.
Reykjavík, 28. marz 1962. IÐNFRÆÐSLURÁfí
\ 9