Frjáls þjóð - 08.04.1965, Blaðsíða 5

hafa lyft þyngri tökum. En
maður getur ekki annað en
furðað sig á því, að amríkan-
arnir eru ekki með í mynd-
inni, þegar að úrbótum kem-
ur. í þakklætisskyni fyrir her-
stöðvar og góðvilja og í með-
vitund um sína miklu ábyrgð
á hvemig komið er, ber þeim
skylda til að bjóða hinum fá-
tæku gistivinum sínum að
reisa þetta sjónvarp. Fyrir þá
er um vasapeninga að ræða.
Fyrir ísland er þetta erfitt.
djöfulsins. Sá hét Epikú^os.
Hver var hans sök?
Epikúros kenndi, að heim-
urinn væri samsettur úr at-
ómum eða frumeindum — og
er þannig ásamt f)TÍrrennara
sínum Demokrítos upphafs
maður að atómkenningu nú-
tímans. Við öðlumst þekk-
ingu á þessum heimi með til-
styrk skynfæranna. En skynj-
unin forðar okkur ekki frá
blekkingum og villu. Það ger-
ir skynsemin. Hún dæmir um
þau verðmæti, sem skynfær-
in afla okkur. Og til þess hún
geti dæmt rétt verðum við að
haga lífi okkar í samræmi
við lögmál náttúrunnar. Við
verðum að slökkva hungur
og þorsta, búa við hita til að
geta lifað. Ef við brjótum
gegn náttúrulögmálunum,
leiðir af því þjáningu. Við
skulum því lifa eðlilegu lífi
og beita skynseminni til að
yfirvinna þjáninguna og öðl-
ast rósemi hugans. Ekki til að
útiloka eðlilegar þarfir —
heldur til að gera þær fáar
og sannar. Sjálfur lifði Epikúr
os mest á brauði og vatni.
Hann skrifaði eitt sinn vini
sínum og bað hann að senda
sér ostbita, svo að hann gæti
haldið hátíð.
En var þetta öll sök Epi-
kúrosar?
Nei. Hann trúði ekki á
sköpun heimsins né á ódauð-
leika sálarinnar. í hans aug-
um var maðurinn sjálfur —
mannlífið, hið góða mannlíf,
— hin æðstu verðmæti, —
mannlíf, sem lifað er með
skynsemi og ró, án ótta.
Þessvegna hafa kirkjan og
aðrir, sem trúað hafa á ein-
hverja algera hugmynd meir
en á mennina. keppst hver
um annan þveran að biðja
Epikúrosi bölbæna Og nú
bætist hinn guðsinnblásni
kyntæknifræðingur í hópinn.
Hann mætti gjarna halda
átta erindi í viðbót um efnið:
„Hvemig kyntæknifræðin fer
að því að afbaka og snúa út
úr grískri (sem og allri ann-
arri) heimspeki”, — ef hinn
samanrympaði sixpensari
(eða sexpensari) sem Hannes
Jónsson hefur notað til þess
að bera með sólskin í bæinn,
er þá ekki uppurinn til agna.
Davíð
Hvemig er andlegt ástand
okkar íslendinga í dag?
O, takk fyrir, — rétt bæri-
legt. Við höfum Passíusálm-
ana blessaða í útvarpinu, eitt
stykki per dag, þjóðinni til
andlegrar uppbyggingar. Og
við heyrum fremsta guðfræð
ing þjóðarinnar og samvizku
lýðveldisins tala í viku hverri
um guð og þýzkaranií Lúter,
— og er það vissulega þrí-
eining af betri endanum. Þeg-
ar þeim kínalífselixír sleppir
höfum við indælar sunnu-
dagsmessur — minnst eitt
stykki per viku, — þótt þar
séu nú reyndar mest um
hönd hafðir heimastrokkaðir
guðir.
Hinn drottinlegi Matthías
Jóhannessen gengur fram í
nafni orðsins og stýrir mál-
gagni þjóðarsálarinnar eftir
vegum guðs.
Andlegheitin skortir okkur
ekki, og er þó fátt eitt talið.
Nýlega heyrðum við fremsta
landsins út-
lista fræðigrein sína fyrir
þjóðinni sjö sunnudaga í röð,
— en fræði þessi eru fólgin í
því — eins og hlustendur
hafa tekið eftir — að smíða
nokkra frasa um líkamlegt
samlíf kynjanna og raða þeim
svo upp á ýmsa vegu.
Sjöunda og síðasta erindið
var glæsileg kóróna á allt
verkið — það var mikið loka-
boms, —- og hvar endaði það?
Hvar annarsstaðar en í guði!
Kyntæknifræðin er þannig
ein grein guðfræði. Munur-
inn er aðeins sá, að innihald
hennar er hvorki sótt til
norska heimatrúboðsins, né
til Marteins sáluga Lúters, né
heldur til Hong Kong, —
heldur í hin messuvínsfreyð-.
andi smárit Félagsmálastofn-
unarinnar, sem — ef marka
má samþykkt síðasta kirkju-
þings — er guði einkar þókn-
nnleg stofnun.
Kyntæknifræðingurinn
sannaði það og eftirminnilega
í lokaprédikun sinni að hann
var óvinur óvina guðs:
í meir en 20 aldir hafa ó-
vandaðir menn, en einkum
þó kirkjunnar þjónar. níðst á
Grikkja nokkrum, sem dó við
harmkvæli árið 270 fyrir
Krist. Þeir hafa útmálað hann
sem ímynd hins illa, hinn
svarta satan og útsendara
Hollenzka ríkisstjórnin féll
nýlega vegna deilna um,
hvort leyfa skyldi auglýsing-
ar í sjónvarpinu. Á íslandi
hafa öldurnar — sjónvarps-
öldumar — risið álíka hátt,
enda þótt þær ógni ekki ríkis-
stjórninni. Vandamálið þar er
samt sem áður óendanlega
mikið mikilvægara en nokkr-
ar auglýsingaútsendingar.
Það getur þýtt líf eða dauða
fyrir íslenzkt mál og menn-
ingu. Amerískt sjónvarp frá
herstöðinni í Keflavík getur
nú náð til allrar Reykjavíkur,
þ. e. a. meirihluti íslenzku
þjóðarinnar getur séð þessar
útsendingar, sem sendar em
út meiripart dags, og gerir
það. Skógur sjónvarpsloftnet-
anna á þökum Reykjavíkur er
ekki gisinn. Reykvíkingar
hafa það þannig núna, eins
og við komum til með að
hafa það þegar sjónvarps-
gervihnettir fara að hnita yfir
höfðum okkar, með þeim mis
mun þó að íslendingar geta
bara séð amerískt sjónvarp.
Þeir hafa nefnilega ekki sjón-
varp sjálfir.'
En er þetta þá nokkuð
hættulegt og kemui okkur
þetta nokkuð við? Víst kemur
okkur þetta við. Bíði íslenzkt
mál og menning varanlegt
tjón, er það ekki bara innan-
ríkismál íslendinga. Það er
mál sem varðar allt menning-
arsinnað fólk í heiminum.
Danskur fólksþingsmaður
lét nýlega til sín heyra og
kvað upp úr með það. að ís-
lenzku handritin ættu að vera
áfram í Danmörku. í sárabæt
ur gætu Danmörk og hin
Norðurlöndin skotið saman í
sjónvarp handa íslendingum.
Þessi tillaga og sá góðvilji,
sem hún ber vott um er hríf-
andi — og álíka heimskuleg.
íslendingar selja ekki lifandi
minjar fortíðar sinnar fyrir
sjónvarp.
Þetta er — eða ætti
vera — amerískt vandamál
fyrst og fremst. Sjónvarps-
kreppan á íslandi vekur upp
og leggur aukinn áherzlu-
þunga á þá spurningu. hvað
ameríkanar vilji meðal þjóðar
eins og íslendinga, annað en
að standa um þá vörð. Sjá
þeir það, sem sitt æðsta tak-
mark, að leggja sinn skerf af
mörkum til að leggja sérþjóð-
lega menningu í rúst? Finna

Þessi bragginn hýsir sjónvarpsstöðina á Keflavíkurflug-
velli, sem norska blaðiÖ Aftenposten kallar „umdeildustu
sjónvarpsstöS á vesturhveli jarÖar“.
Þetta er TV-Nordsee holl-
enzka „sjóræningja“s(ónvarps
stöðin, sem byggð vai 5 mlur
undan strönd Hollands til að
komast fram hjá stjómar-
banni gegn sjónvarpsauglýsí
ingum. En stjórnin íét lóka
stöðinni með valdi, klofnaði
síðan um málið og varð að
biðjast lausnar. Við búum
líka við „sjóræningjastöð“
bandarska flotans. F.n hvorki
það né annað mun valda
stjórnarkreppu hjá okkur.
þeir ekki til neinnar ábyrgð-
ar, eða hefur þeim vfirleitt
ekki komið í hug, að af þeim
stafi nokkur hætta?
Enginn öfundar amríkana
af sjónvarpinu þeirra Frem-
ur þvert á móti. Enginn getur
skorið úr um það, hvort ís-
lendingar eigi að eiga kost á
því að sjá amrískt sjónvarp
eða ekki. Það er þeiri a einka-
mál. En ef af því stafar menn
ingarleg hætta, þá er það
ekki lengur einkamál. Þá
varðar það allan heirninn.
Enginn þarf að efast um
að íslendingum takist að
koma upp eigin sjónvarpi,
enda þótt það sé Grettistak
fyrir svo fámenna þjóð. Þeir
Kyntæknifræðingurinn
og Epikúros
Frjáls JijóS —- fimmtudagmn 8. apríl 1965.
5