Frjáls þjóð - 17.10.1968, Blaðsíða 3

NÝ skipting heimsins
Enginn pólitískur verkn-
aSur þessa árs mun hafa
vakið slíka ancliíð — von
brigði, reiði og hreinan við
bjóð — sem liernám Tékkó-
slóvakíu í suinar. Talsmenn
Atlantshafsbandalagsins
hafa reynt að nota þennan
atburð til að lialda við sann
færingu fólks um nauðsyn
bandalagsins. Það er arg-
asta mistúlkun. Hernámið
hefur framar öllu öðru
minnt á, að andstæðurnar
innan liins tæknimenntaða
hluta heimsins eru ekki
lengur milli austur- og
vesturblokkar. Bandaríkja-
stjórn var eina ríkisstjórn
heimsins, sem fékk íilkynn
ingu um innrásina fyrir-
fram, og var þannig fengin
óbein viðurkenning henn-
ar á rétti Sovétríkjanna til
að ráðast á bandalagsríki
sitt. Þeir sem sendu skrið-
drekana inn í TékkósJóvak-
íu eru í rauninni vopna-
bræður þeirra, sem skipa
fyx-ir urn sprengjuárásir í
Víetnam. Rithöfundar og
menntamenn, sem nii þola
dóm austur í Sovétríkjum
fyiir að mótmæla óhæfu-
verkinu, eiga sér enga nán
ari bandamenn en það sak
lausa fólk, sem barið var
með kylfurn og blindað
með táragasi vestur í Chica
go, er flokksþing Dcmó-
krata stóð þar í sumar. Járn
tjaldið skilur ckki tvo sti’íð
andi andstæðinga, heldur
tvennar vígstöðvar í einni
baráttu.
ÓJAFN LEIKUR
I þessari baráttu eigast
ólíkir við. Annarsvegar
standa ráðandi öfl hinna
vbldugu, tækniþjóðfélaga,
þeir sem ráða stórum stjóm
málaflokkum, auðmagni,
lögregJ.u og her. Með þeim
er enginn ágreiningur um
skiptingu heimsins í áhrifa
svæði, og er þó auðvitað
aldrei tryggt, að þeir eigi
ekki eftir að verða saupsátt
ir yfir bráðinni og berast á
banaspjót, öllum heimi til
ólýsanlegrar þjáningar.
Hins vegar eru lítt eða ekki
skipulagðir hópar fólks, er
kref jast mannréttinda, frið-
ar, lýðræðis. Þetta fólk
sigrar aldrei í baráttu, þar
sem vopnin eru auðmagn og
her. Þótt sums staðar hafi
bryddað á hugmyndum um,
að það ætti samleið með
upprennandi heimsveldi
austur í Asíu, er það ekki
annað en táldraumur, sem
hlýtur að bregðast ekki síð-
ur en draumurinn um Sovét
í’íkin fyrrum.
ÍSLENZKIR FULLTRÚAR
Við ísJ.endingar lifum í
friðsömu þjóðfélagi, og hér
liefur ekki borið mikið á
átökiun af þessu tagi. Ekki
fer þó hjá því, að sú tví-
skipting, sem annars stað-
ar hefur getið af sér blóð-
ug átök, liún á sér stað hér.
Innrásin í Tékkóslóvakíu
færði okkur upp í hendurn
ar tilvalið dæmi. Meðan
skrifstofa Frjálsrar þjóðar
var lögð undir smíði mót-
mælaspjalda til að bera við
sendiráð Sovétríkjanna dag
inn sem innrásin varð kunn
var einhver ritstjóri Morg
unblaðsins að skrifa leið-
ara í aukablað, sem kom út
síðdegis. Honum var ekki
efst í huga að fordæma inn
rásina og lýsa yfir samúð
með þeim, sem fyrir henni
urðu. Leiðarinn fjaJJaði um
það, að atburðurinn sýndi
hið rétta eðli kommúnism-
ans, og leyndi sér ekki
ánægja höfundar yfir þessu
nýja vopni í íslenzkri flokka
baráttu. Morgunblaðshöllin
er ekki lík Kreml, en aug-
ljós er skyldleikinn með
þeim hugsunum, sem þar
fæðast. Kremlarmenn
senda her inn í nágranna-
ríki til að tryggja völd sín.
Mbl.-menn grípa fregnina
fagnandi til að tryggja eig-
in völd hér heima.
VETTVANGUR HINS
AÐILANS
Þannig er ekki vandi að
finna fulltrúa heimsvalda-
aðilans hér á landi. Á sama
liátt bryddir hér á andstæð
tngum þeirra. Eram að
þessu hafa þeir hvergi átt
sér verulega aðstöðu i
stjórnmálakerfinu fremur
en yfirleitt í öðrum lönd-
um. Alþýðuflokkur og
Framsóknarflokkur hafa
oftast stutt ríkjandi valda-
hópa innanlands og gengið
crinda Bandaríkjamanna í
flestu, sem máli skiptir. AI.
þýðubandalaginu hefur
aldi’ei tekizt að losa sig við
óeðlilega mikið tillit til
hinna svonefndu kommún-
istaríkja, sem fylgdi Sósíal-
istaflokknum inn í samstarf
ið í bandalaginu. Aðalstuðn
ingsblað þess, Þjóðviljfnn,
getur heJ.dur ekki talizt sér
staklega gagnrýnið á nú-
FRJÁLS ÞJÓÐ
Útgefandi HTJGINNj HF.
Ritstjóri:
Sverrir Hólmarsson (ábm.)
Framkvsemdastjóri:
Jóhann J. E. Kúld
Ritnefnd:
Einar Hannesson, Gils Guðmundsson,
Guðjón Jónsson, Gunnar Karlsson, Haraldur Henrýsson,
Magnús Torfi Ólafsson, Sigurður Guðgeirsson,
Þórir Danielsson, Svavar Sigmundsson.
Áskriftargjald kr. 400,00 á ári. Verð í lausasölu kr. 10,00.
Ritstjórnargrein
verandi valdakerfi, enda
rekinn á styi’k ríkisvalds-
ins. Hann ber talsverð
merki þess að vera vinur
Morgunblaðsins, handan
við járntjald.
Vera kann þó, að Alþýðu
bandalagið geti enn orðið
baráttuvettvangur þeirra,
sem bei’jast vilja fyrir raun
verulegu lýðræði, mannrétt
indum og félagslegu rétt-
læti. Ályktun sú, sem fram
kvæmdastjórn bandalagsins
samþykkti í tilefni af her-
námi TékkósJóvakíu fyrir
skemmstu veitir nokkrar
vonir um, að svo geti orð-
ið. Sérstaklega er vert að
vekja athygli á niðurlags-
orðum hennar:
„FramkVæmdastjórnin tel
ur einnig sjálfsagt, að í
stefnuskrá Alþýðubanda-
lagsins sem flokks séu tek-
in af öll tvímæli um að
það sem flokkur fordæmir
eins flokks kerfi, og ali'æð-
isstjórnir fámennra hópa
eða jafnvel eins manns í
skjóli þess, sem stjórnar-
form á leið tiJ. sósíalisma.“
Alvai’lega hugsandi um-
bótamefjn bíða þess með ó-
þreyju, að í ljós komi, hvort
þeir eiga sér baráttuvett-
vang í Alþýðubandalaginu.
Reynist ekki svo, eiga þeir
væntanlega eftir að hasla
sér völl utan flokkakerfis-
ins og beita áhrifum sínum
þaðan. — gk.
—O—

B L A Ð S J Á
VINSTRi FLOKKURINN
VerkamaSurinn á Akur-
eyri hefur acS undanförnu
oft rætt um naucSsyn nýs
flokks vinstri manna og
lannþega og fjallar önnur
forystugrein blaSsins föstu-
daginn 1 1. nóvember sl. um
það efni og leyfir Frjáls
þjóð sér ac$ birta hana hér
með.
„Fyrir ekki löngu síðan
var fullyrt hér í blaðinu, aS
ekki myndi líða langt þang
acS til nýr stjórnmálaflokk-
ur yrcSi stofnaður í landinu.
SíSan hafa margir spurt:
Hvers konar gaspur er
þetta? Hver eða hverjir
ætla að hafa forgöngu um
stofnun þessa nýja flokks
og hverskonar flokkur á
þetta acS verða? Ætlar Björn
Jónsson að stofna nýjan
flokk? Ætlar Hannibal
Valdimarsson a'S slofna nýj
an flokk? HvaS hefur
Verkamaðurinn fyrir sér í
því, að nýr flokkur verði
stofnaður?
Ekki er acS svo komnu
hægt acS gefa fullnægjandi
svör við öllum þessum
spurningum. Verkamaður-
inn getur ekkert um það full
yrt, hver eða hverjir muni
hafa forgöngu um stofnun
hins nýja flokks. Hvorki
Bjrön Jónsson né Hannibal
Valdimarsson hafa lýst því
yfir, eða látið á sér skilja,
að þeir ætli að stofna nýjan
flokk. En hvorugur þeirra
hefur heldur neitað því, að
þeir kunni að vercSa með í
þeim nýja flokki.
En þess vegna þorir
VerkamacSurinn að fullyrða,
að nýr flokkur verði stofn-
aður, að mikill fjöldi fólks
í gömlu flokkunum krefst
þess að nýr flokkur verði til,
þar sem þacS geti sameinazt
um áhugamál sín og losnað
jafnframt við viðjar sinna
gömlu flokka, sem eru staðn
aðir orðnir í elli sinni.
Fólkið, sem heimtar nýj-
an flokk, kemur frá öllum
gömlu flokkunum, en kann-
ske þó í nokkuð mismun-
andi hlutföllum. Gera má
ráð fyrir, að fæst komi frá
Sjálfstæðisflokknum, enda
hefur það fólk, sem íhalds-
samt er í skoðunum, helzt
skipað sér þar í fylkingu, og
það situr fastast í gömlu
fari.
En hvers vegna vill þetta
fólk ekki vera þar sem það
er: I Alþýðubandalaginu
(eða Sósíalistaflokknum),
Alþýðuflokknum, Fram-
sóknarflokknum? Jú, skýr-
ingin á því er éinföld.
Flokkarnir eni of fastmót-
aðir og steinrunnir í göml-
um formum og kennisetn-
ingum til að fylgjast með
örum breytingum og nýjum
þjóðfélagsháttum. Líklegt
er, að ekki sé heppilegt, að
stjórnmálaflokkar verði
mjög gamlir, æskilegra að
gamlir flokkar hverfi og
nýir rísi.
Vinstri flokkurinn, sem
stofnaður verður á næstunni
getur ekki og má ekki verða
afsprengi né beinn arftaki
neins þeirra flokka, sem
starfað hafa í landinu. Hann
verður að byggjast upp frá
rótum, en efniviðinn fær
hann frá gömlu flokkunum,
og það verður kjarni þeirra
flokka, einkum ungt og
frjálslynt fólk, sem þar tek-
ur höndum samatj.
Ekki skal hér um það spáð
hve margir mánuðir líða,
þar ti) Vinstri flokkurinn
verður formlega stofnaður,
en æskilegt er, að það verði
í vetur, og nauðsyn, að það
verði áður en næst fara
fram kosningar til Alþingis.
Þ.“
Frjáls þjóð — Firainludagur 17.
október 1968
3