Frjáls þjóð - 17.10.1968, Blaðsíða 4

STJÓRNARSKRÁIN í GRIKKLANDI
— UMGJÖRÐ UM EINRÆÐIÐ
úr víðri veröld
— Hvernig lítur stjórnar-
skrárfrumvarp herforingj-
anna út?
— ÞaS er einræðisplagg,
og þaS kemur greinilega
fram í mörgum aðalatriSum
þess. I fyrsta lagi á herinn
aS verSa sjálfstætt afl, póli
tísk stofnun, sem er bundin
af stjórnarskránni. Þetta
þýSir, að ríkisstjórnin t. d.
getur ekki haft áhrif á út-
nefningar og uppsagnir inn-
an hersins, og yfirhershöfS-
inginn verður aðili aS hinni
nýju stofnun, sem heitir
ÞjóðarráSiS. Þar situr hann
jafnhátt leiStogum stærstu
stjórnmáiaflokkanna og
kónginum. Einnig er ákveS
iS, aS hlutverk hersins sé
ekki einungis að verja land-
iS fyrir árásum, heldur einn
ig fyrir „innri óróa", og
hann á aS gegna hlutverki
verndara hins ríkjandi þjóS
skipulags.
I öðru lagi verður sett á
fót stofnun, dómstóll, sem í
rauninni á aS hafa eftírlit
meS stjórnmálalífi landsins.
Þeir, sem í dómnum sitja,
eru til nefndir af ríkisstjórn-
inni og sitja ævilangt. Dóm-
stóllinn mun úrskurða, hvort
ákveSinn flokkur eSa póli-
tísk stofnun fær aS starfa
eSa ekki. Hann mun einnig
viðurkenn^ eSa lýsa sig ó-
samþykkan stefnuskrám og
frambjóSendum til þings og
getur jafnvel vísaS þing-
mönnum þaðan út eftir að
þeir hafa veriS kosnir. ÞaS
Ungir menn hafa aS und-
anförnu sýnt vaxandi áhuga
á þjóSmálum og tekið aS
ræSa stjórnmálaástandiS
hér á landi af töluverSri
hreinskilni. Hafa þeir að
vonum margt að athuga við
stjórnmálaflokkana og for-
ustumenn þeirra, sem flestir
eru úr röSum hinnar eldri
kynslóSar. Enda þótt nokk-
uS kunni aS skorta á hjá
hinum ungu gagnrýnendum,
aS þeir hafi gert sér og öðr-
um Ijósa grein fyrir megin-
atriSum þeirrar stjórnnróía-
stefnu, sem viS þarf aS
taka, virSast flestir sammála
um nauðsyn breyttra vinnu-
bragða á veigamiklum svið
er augljóst, að öll stjórnar-
skráin verSur gerS aS lé-
legri fyndni meS slíkum á-
kvörSunum.
I þriðja lagi tekur ríkis-
stjórnin mikiS af löggjafar-
valdinu í sínar hendur. Ann-
ars verSur forsætisráðherran
um fengið eins konar ofur-
vald meS því aS hann get-
ur hreinlega grisjað ráS-
herrahóp sinn.
NÝFASISTlSKT PLAGG
Frelsi og réttindi, eins og
t. d. prentfrelsi, funda- og
félagafrelsi verSur þess
vegna innantóm orS. Auk
þess er rétt aS gæta aS því,
að þaS er ekki rétt, sem her
' foringjastjórnin fullyrðir, aS
stjórnarskráin öðlist gildi
þegar eftir aS hún hefur ver
iS samþykkt. Margar grein-
ar hennar munu þá fyrst
koma til framkvæmda, er
ríkisstjórnin sjálf ákveSur
það. AS síSustu vil ég nefna
aS stjórnarskráin verSur sú
eina f heiminum, sem ekki
ákvarSar, að ríkja skuli
bréfafrelsi, þ. e. a. s. ríkis-
stjórnin hefur rétt til aS
opna bréf þegnanna. Oll
I
um. Þeir krefjast aukins
pólitísks lýSræSis, opin-
skárra umræSna um þjóS-
félagsvandamálin, afnáms
pukurs og leyndar á sviði
þjóSmálastarfsemi. SfSast
en . ekki sízt leggja margir
þeirra áherzlu á bætt stjórn-
málasiSgæSi.
Þessara nýju hræringa
gætir meSal ungra mánna í
öllum stjórnmálaflokkum.
Innan Sjálfstæðisflokksins
var órói sumra hinna yngstu
orðinn svo mikill þegar að
áliSnu sumri, aS nauSsyn-
legt þótti aS kalla saman
ráðstefnu til aS bera saman
bækurnar. Var þaS ætlun
hinna „ráSsettari‘‘ manna,
stjórnarskráin verður bara
„lögleg“ umgjörð um kerfi,
sem gerir alla grísku þjóS-
ina aS ánauSugum þrælum.
— HvaSa afleiSingar hef
ur framkvæmd hinnar nýju
stjórnarskrár?
— Það eru tvö hættuleg
atriSi. HiS fyrra varðar álit
heimsins. EinræSi herfor-
ingjanna hefur haft í för
meS sér áhyggjur fyrir Nato-
lönd, sem segjast nú sjá
fram á endurreisn lýðræðis-
ins í Grikklandi. Nýja stjórn
arskráin getur gefiS Nató-
löndum þá smugu, sem til
þarf. Þau geta t. d. bent á
hina nýju stjórnarskrá sem
spor í rétta átt og notaS
hana sem vörn fyrir þaS aS
hafa fullkomin tengsl viS
Grikkland. En í raun réttri
er stjórnarskráin eins og áð-
ur er sagt, nýfasistískt
plagg.
Önnur hættan varðar í-
haldsöflin í Grikklandi. Þau
hafa hingaS til veriS á móti
herforingjastjórninni, en
geta nú ákveSiS að bjóða
fram viS kosningar og taka
þátt í hinu pólitíska sýndar-
starfi, sem stjórnin leyíir.
En slík þróun verSur til þess
sem tengdir eru flokksfor-
ustunni ýmsum böndum, aS
Sefa óánægjuna og beina
henni inn á þær brautir, er
gætu orSið flokknum til
framdráttar, í stað þess að
verSa honum hættulegar.
Þetta tókst aS nokkru leyti,
þó ekki án þess aS „gömlu
mennirnir" urSu aS láta
nokkuð undan síga í orSi
kveSnu. NiSurstaðan var sú,
aS ráðstefnan gaf út ávarp
og samþykkti ályktanir, sem
í veigamiklum a'triðum fólu
í sér harSa gagnrýni á ríkj-
andi stjórnarstefnu. Kröfur
voru gerSar um veigamiklar
breytingar á starfsháttum
stjórnmálaflokka, SjálfstæS
aS skipta Grikklandi í tvo
hluta, í fyrsta skipti eftir
valdatöku herforingjanna: í
lítinn íhaldssaman minni-
hluta og hinn mikla meiri-
hluta, sem er andvígur
hverri tegund samneytis viS
herforingjastjórnina. Þessar
andstæSur gætu brotizt út
í borgarastyrjöld.
— Hvernig hafa samn-
ingaviðræður herforingjanna
viS fhaldsmenn gengiS fram
að þessu?
— Margt bendir til að
þær umræSur hafi ekki
heppnazt vel. Ihaldsmenn
hafa ekki neitt á móti lýS-
ræSi, sem er „stjórnaS" eins
og þeir hafa sýnt greinilega
áSur. En hinir áhrifamestu
í hópi íhaldssamra leiStoga
virSast ætla að neita að
starfa undir stjórn herfor-
ingjanna.
VALDARÁN CIA
— Hvert er samband her
foringjastjórnarinnar viS
Bandaríkin?
— Valdarán hersins í
fyrra var fyrst og fremst
skipulagt af CIA, en Penta-
gon lék duldara hlutverk.
CIA hafSi ákveðið aS setja
á fót í Grikklandi eina af
sínum stærstu miSstöSvum
fyrir njósnir og gagnnjósnir.
Þetta hefSi ríkisstjórn undir
forsæti Georgs Papandreus
aldrei leyft, og þess vegna
var þaS nauSsynlegt fyrir
CIA með öllum tiltækum
ráðum aS koma í veg fyrir
isflokksins þó fyrst og
fremst.
Nú eru nokkrar vikur liSn
ar síSan ráSstefna þessi var
haldin, samþykktirnar gerð-
ar og hið skörulega ávarp
birt. SíSan hefur ekki heyrzt
aukatekiS orð frá ungum
SjálfstæSismönnum um
þessi mál. Ekki er vitað aS
þéir hafi uppi neina tilburSi
til aS koma hinni nýju
stefnu sinni í framkvæmd.
Af skrifum MorgunblaSsins
og viSbrögSum forustu-
manna Sjálfstæðisflokksins
, verður ekki annaS ráðiS en
þeir líti á samþykktir ráS-
stefnunnar sem marklaust
paþpírsgagn, sem ástæSu-
laúst sé að taka hiS minjnsta
tillit til.
Vafalaust telja Birgir Is-
leifur Gunnarsson, Jón E.
Ragnarsson og félagar
þær kosningar, sem átti aS
halda 1967. Áhugi Penta-
goils var vegna ameríska
flotans í Grikklandi, sem er
talinn hafa mikla þýSingu
vegna aðgerða sovézka flot,
ans á MíSjarSarhafi. Aftur'
á móti hafSi ameríska sendi
ráSiS og utanríkisráSuneyt-,
ið minna hlutverki aS gegna
í valdaráninu.
— Nixon hefur valið'
Spiro Agnew, sem er af'
grísku bergi brotinn, sem
varaforsetaefni. Nokkrar at
hugasemdir?
— ViS vitum, aS það,
eru margháttuð sambönd
milli herforingjastjórnarinn'
ar og margra áhrifamanna í1
amerískum stjórnmálum.
Þar er einkum um aS ræSa'
tvímenningana Nixon og
Agnew. Agnew er frá sömu
borg í Grikklandi og annar
ameríkani af grískum upp-
runa, Tom Pappas. Pappas.
hefur veriS einn aS aSal-.
mönnunum sem haft hafa-
áhrif á gang mála upp á síS ’
kastiS. Hann er valdamest-
ur maður í Esso í Grikklandi
og hefxlr byggt upp 200.
milljón dollara veldi, sem er
ekki aðeins bundið viS olíu-
verzlunina. Þegar viS í Mið-
flokkasambandinu vorum
viS völd, lenti Pappas á önd
verSum meiSi viS okkur, af
því aS viS neituSum að end
urnýja nýlendusamning, sem
hann hafSi gert við fyrrver-
andi forsætisráðherra —
Karamanlis.
Framhald á bls. 7.
þeirra í röSum ungra sjálf-
stæSismanna aS hér hafi
harla vel til tekizt. Hinir
óánægSu hafi fengið aS
„blása út“ og séð sum á-
hugamál sín samþykkt á ráS
stefnu. Við þaS megi þeir
allvel una.
Nú er hins vegar eftir aS
vita hvort svo sé um unga
sjálfstæSismenn almennt, að.
þeir hafi ekki meint nokk-'
urn skapaSan hlut meS
kröfu sinni um siSabót á
sviSi stjórnmála. AUt slíkt
tal og skeleggar samþykktir
í þeirn anda hafi verið mark
laust og til þess gert aS
verða SjálfstæSisflokknum
ósiSbættum til framdráttar.
Að óreyndu ^erSur því ekki
trúað. En úr þessu sker
reynslan á næste mánuSum
og missirum.
—o—
Viötai við
Andreas Papandreu
i
HVAÐ NÚ, UNGI MAÐUR ?
á
Frjáls þjóð — Fimmtudagiur 18. oktúbcr 1968