Vikublaðið - 05.08.1994, Blaðsíða 2

2
VIKUBLAÐIÐ 5. ÁGÚST 1994
BLAÐ SEM V I T E R í
Útgefandi: Alþýðubandalagið
Ritstjóri og ábm.: Hildur Jónsdóttir
Blaðamenn: Páll Vilhjálmsson, Friðrik Pór Guðmundsson
og Ólafur Pórðarson
Auglýsingasími: (91)-813200 - Fax: (91)-678461
Ritstjórn og afgreiðsla:
Laugavegur 3 (4. hæð) 101 Reykjavík
Sími á ritstjórn: (91)-17500 - Fax: 17599
Útlit og umbrot: Leturval
Prentvinnsla: Frjáls fjölmiðlun hf.
Siðir og vald
Enn einu sinni hefur Ólafur G. Einarsson menntamálaráð-
herra orðið sér, ríkisvaldinu og þjóðinni til skammar.
Skemmst er að minnast framgöngu ráðherra í Hrafnsmálinu
svokallaða í vetur sem leið þegar hann skóp umsátursástand á
Ríkissjónvarpinu. Þá fábjánasinfóníu héldu sumir að væri
stök uppákoma og að ráðherranum væri viðbjargandi. En
síðustu atburðir taka af öll tvímæli: Æðsti yfirmaður menn-
ingar og mennta á Islandi er siðlaus maður.
Við sem skrifum og gefum út þetta blað erum andstæðing-
ar ríkisstjómarinnar og þegar stjórnin samanlögð eða ein-
stakir ráðherrar gera einhverja vitleysuna kætumst við alla
jaínan. Afglöpin gefa okkur tækifæri til að útlista fyrir les-
endum hversu óalandi stjórnin er. En núna gleðjumst við
ekki. Við fyllumst hryggð yfir ástandinu í menntamálaráðu-
neytinu.
I sumar losnaði staða skólastjóra við Hvolsskóla í Hvols-
hreppi. I skólanefnd sitja fulltrúar almennings á Suðurlandi
sem sendir börn sín í Hvolsskóla og hún hefur meðal annars
það hlutverk að gefa umsögn um umsækjendur. Eftir að hafa
talað við álitlegustu umsækjendurna og metið hæfhi þeirra
mælti nefndin einhuga með Unnari Þór Böðvarssyni í starf-
ið. Það sama gerði kennararáð skólans og ffæðslustjóri Suð-
urlands sömuleiðis. Allt stefndi í að lýðræðislegur vilji
heimamanna myndi ná fram að ganga.
En þá var komið að Ólafs þætti menntamálaráðherra G.
Einarssonar. Ólafur veitti Jónínu Þóreyju Tryggvadóttur
stöðuna um mánaðamótin með þeim rökum að Jónína hefði
meiri mennmn en Unnar. Unnar hefur þó mun meiri reynslu
af skólastjórn en Jónína og faglegir aðilar, kennarar Hvols-
skóla og fræðslustjóri Suðurlands, mæltu með Unnari.
Menntamálaráðherra sniðgekk skólanefhdina sem hann
sjálfur ætlast til að gegni viðamiklu hlutverki þegar rekstur
grunnskóla verður á næstu misserum færður til sveitarfélaga.
Nokkrum dögum áður en Ólafur tók ákvörðun um að veita
Jónínu stöðuna skrifaði hann grein í Morgunblaðið þar sem
hann sagði að nýja skólastefnan hans feli í sér „að ákvarðana-
taka verði færð sem næst vettvangi og ábyrgðarskylda sveit-
arfélaga og skóla aukin.“
Þegar ráðherra reyndi að réttlæta embættisveitingu sína
bætti hann gráu ofaná svart. Hann dylgjaði um það á Rás 2 á
þriðjudag að skólanefndinni væri ekki treystandi fyrir því að
velja besta umsækjandann. Skólanefndin ber ábyrgð gagn-
vart þeim foreldrum og börnum sem Hvolsskóli þjónustar og
það er ótrúleg aðdróttun að ætla það að skólanefndin hafi
ekki hagsmuni þeirra efst í huga. Þegar ráðherra sá að þessi
sjónarmið hrukku skammt greip hann til þess ráðs að segja í
sjónvarpsfréttum í gær að lögin um ráðningu skólastjóra
væru ekki nógu skýr og að hann myndi beita sér fyrir því að
þau yrðu gerð ótvíræðari! Þetta er eins og þegar þjófur segist
ætla að setja lög um eignaréttinn. Vilji heimamanna var skýr
og fagfólk var sama sinnis, að Unnar skyldi fá stöðuna.
Menntamálaráðherra neitaði hinsvegar að fara að eindregn-
um óskum skólanefndar og faglegu mati kennara og fræðslu-
stjóra. Enginn efast um að hann hefur valdið en Ólaf G. Ein-
arsson skortir dómgreind til að fara með umboðið sem al-
menningur hefur gefið honum.
Siðleysi Ólafs G. Einarssonar er komið á það stig að þeir
sem ráðherra hyglar hafa ekki lengur geð í sér að taka við bit-
lingunum. Jónína Þórey Tryggvadóttir fékk skólastjórastöð-
una í Hvolsskóla úr kámugri hendi ráðherra en afþakkaði
veitinguna þegar það rann upp fyrir henni að embættisgjörð-
in þverbraut grundvallarsiði í lýðræðissamfélagi.
Hryggðarmyndin í menntamálaráðuneytinu er okkur
áminning um það að íslensk stjórnmál þurfa róttæka siðvæð-
ingu. Þjóð sem siðblindir vesalingar veita forystu á enga
framtíð fyrir sér.
Sjónarhorn
Okkar þáttur í hörmungum í írak
Meðal íslendinga hefur ríkt al-
menn sátt um að taka þátt í
störfum „Sameinuðu þjóðanna" (SÞ)
og undirstofnana þeirra. Að vísu hafa
af og til skapast gagnrýnar umræður
um einstaka stofnanir og samþykkur
Allsherjarþingsins eða Oryggisráðs-
ins. Margir andmæltu því á sínum
tíma þegar herlið undir forystu
Bandaríkjamanna og fána SÞ hóf
Kóreustríðið 1950. Um árabil var
UNESCO, Menningarmálastofnun
SÞ, í fjársvelti Bandaríkjanna og
fylgiríkja þeirra og tóku íhaldsöflin
hér undir með þeim kór sem gagn-
rýndi „sósíalíska" forystu UNESCO.
í leiðara Mbl. 3. ágúst 1994 er fjall-
að um breytingar sem undanfarið hafa
orðið á starfsemi SÞ og keinur þar
berlega fram það ráðleysi sem ríkir
gagnvart augljósum mistökum þegar
hervaldi hefur verið beitt í nafni Or-
yggisráðs SÞ með hörmulegum af-
leiðingum.
Ekki hlutlaus, en óháð
Það felst afstaða í því að eiga aðild
að SÞ og í upphafi vafðist það fyrir
sumum íslendingum að með þátttöku
í slíkri alþjóðastofnun væri þjóðin ekki
lengur hlutlaus skv. ströngum skiln-
ingi þess orðs. Hins vegar er unnt fyr-
ir sjálfstæða þjóð að leitast við að vera
óháð í afstöðu sinni, þó hún sé ekki
hlutlaus. Þannig tel ég t.d. að íslensk
stjórnvöld eigi að taka þátt í störfúm
SÞ með reisn í nafni sjálfstæðrar og ó-
háðrar þjóðar. Eg vildi óska að við
ættum þess kost að sjá íslenska fulltrúa
hjá SÞ koma sem mest fram óháð
hagsmunum og ofurvaldi þeirra öfl-
ugu hervelda, sem íslensk stjórnvöld
hafa hossast svo allt of lengi aftan í,
m.a. innan vébanda NATO. Vopnlaus
smáþjóð á vissulega erindi inn á vett-
vang SÞ með kröfu um að látið sé af
þeim skelfilegu mannréttindabrotum
sem framin eru í nafni SÞ gagnvart ó-
breyttum borgurum í írakog víðar.
íslensk stjórnvöld hafa tekið þátt í
efhahagslegum þvingunaraðgerðum
sem samþykktar voru í öryggisráði SÞ
og að því er inanni skildist á frétta-
flutningi átti að bitna á stjórnvöldum í
írak.
Nú á ég enga samúð með herfor-
ingjanum Saddam Hussein eða stjórn-
kerfi hans í Irak. En við skulum
minnast þess að íbúar í írak kusu hann
ekki yfir sig. Hann hefur haldið
óbreyttum borgurum í þessum heims-
hluta í helgreipum kúgunar og styrj-
aldarátaka, m.a. með vopnum sem af-
greidd voru til hans frá Vesturveldun-
Garðar
Mýrdal
um. Og nú taka íslensk stjórnvöld í
nafhi íslensku þjóðarinnar þátt í því að
auka á hörmungar þess fólks sem
þarna býr og bæta skelfilegu efna-
hagslegu harðræði við þá harðstjórn
og þau grófu mannréttindabrot sem
þetta fólk bjó við fyrir. Já, efnahags-
legar þvingunaraðgerðir gagnvart
þessu fólki hafa verið auglýstar í ís-
lenska Lögbirtingarblaðinu. í því felst
að möguleikar hérlendra einstaklinga
og samtaka sem vilja útvega hungruð-
um eða sjúkum einstaklingum í írak
matvæli, lyf eða lækningatæki eru
verulega takmarkaðir.
Beitum okkur innan SÞ
- gegn hryðjuverkum
Ymsar heimildir, m.a. úr virtum
læknisffæðitímaritum og úr skýrslum
FAO bera okkur upplýsingar um þær
afleiðingar sem þessar efnahagsþving-
anir hafa fyrir íbúa í írak. Ein afleið-
ing af hátæknistyrjöldinni sem háð var
í nafhi SÞ undir forystu Bandaríkja-
manna og síðan efnahagsþvingana,
sem við tökuin fullan þátt í og ábyrgð
á, er þreföldun á barnadauða í írak.
Meira en 2000 börn deyja nú á viku í
írak. Um það hvort Saddam Hussein
hafi nóg fyrir sig og sína hef ég ekki
heimildir. Af fréttum að dæma virðist
hann þó býsna sprækur.
Nú er ég ekki sá bjartsýnismaður að
halda að við getum með séríslensku á-
taki og í trássi við Bandaríkjastjórn og
fylgifiska þeirra í Oryggisráði SÞ veitt
nauðsynlega matvæla- og læknisfræði-
aðstoð til að lina verulega hörmungar
Iraka. Við getum hins vegar beint at-
hygli að því að þessar herfræðilegu
aðgerðir, sem íslensk stjórnvöld taka
þátt í, eru brot á ákvæðum Genfarsátt-
málans að því er varðar harðræðisað-
gerðir gegn óbreytmm borgurum.
Þetta eru ranglátar refsiaðgerðir gegn
fólki sem hefur ekki verið sakfellt eða
dæmt og þær brjóta í bága við það sið-
ferði sem réttarkerfi okkar ætti að
grundvallast á.
íslensk þjóð getur krafið stjórnvöld
sín skýringa á okkar þætti í þessum
hernaðaraðgerðum. Hvert er mark-
inið þessara aðgerða? Er útlit fyrir að
efnahagslegar refsiaðgerðir sem við
tökum þátt í skili tilætluðum árangri
miðað við yfirlýst markmið á næst-
unni?
Er það e.t.v. svo sem heyrst hefur
að þessar aðgerðir snúist fyrst og
ffemst um stjórnun olíuverðs og olíu-
framleiðslu? Er ekki Iöngu orðið ljóst
að þessar aðgerðir SÞ í írak eru enn
hörmulegri en frumhlaup SÞ í Sóinal-
íu, þar sem bandarísk hermálayfirvöld
leiddu þessa mikilvægu alþjóðastofn-
un út í fen ævintýramennsku og
flumbrugangs.
Hafa íslensk stjórnvöld í sér döng-
un til að taka málið upp á vettvangi SÞ
og taka höndum saman við óháð ríki
við að stöðva þessar grimmúðlegu að-
gerðir, sem að auki virðast skila svo
litlum árangri að því er varðar yfirlýst
markmið.
Bréf til Öryggisráðsins
Nýlega var Oryggisráði SÞ sent
bréf sem undirritað var af nokkruin ís-
lenskum ríkisborgurum þar sem bent
var á þau viðhorf að slíkar refsiað-
gerðir sem beinast svo harkalega gegn
saklausum óbreyttum borgurum
brjóti gegn Genfarsáttmálanum. Þeim
tilmælum var beint til fulltrúa í Ör-
yggisráðinu að látið yrði af slíkum
refsiaðgerðum.
Nýlega fór einnig bréf undirritað af
13 einstaklingum til íslenskra stjórn-
valda þar sem skorað var á þau að
breyta stefhu sinni hvað varðar
hóprefsiaðgerðir gegn óbreyttum
borgurum. Af því tilefni var stutt við-
tal við Elías Davíðsson í Ríkisútvarp-
inu, rás 2. I frainhaldi var stutt viðtal
við formann utanríkismálaneftidar Al-
þingis, Björn Bjarnason. Það inætti
margt segja um framkomu Björns
Bjarnasonar í þessu útvarpsviðtali og
þó einkum þann hroka Björns sein
kom fram gagnvart Elíasi, sem ekki
fékk þarna tækifæri til andsvara.
Hvort sem Björn misskildi bréf
þrettánmenninganna eða var bara að
snúa út úr því, þá er það allavega rangt
hjá honum að bréffitarar vilji hætta
þátttöku Islendinga í starfi SÞ.
Þvert á móti er krafan sú að íslensk
stjórnvöld komi frain á vettvangi SÞ
sem fulltrúar sjálfstæðrar þjóðar með
óháð mat og umfjöllun um máleíhi
eins og hér um ræðir.
Það er e.t.v. lítil von til að svo verði
á meðan Björn Bjarnason og sam-
starfsmenn hans móta utanríkismála-
stefnu íslenskra stjórnvalda.
Höfundur er fonnaður ABR.