Lesbók Morgunblaðsins - 22.10.2005, Blaðsíða 13

Lesbók Morgunblaðsins ˜ 22. október 2005 | 13
Kanadíska rokksveitin Hot HotHeat, sem nú sér um að hita
upp fyrir Foo Fighters og Weezer á
tónleikum, byrjar sína eigin hljóm-
leikaferð um Bandaríkin í byrjun
næsta mánaðar. Söngvari sveit-
arinnar, Steve Bays, sagði í viðtali
við Rolling Stone að fyrstu nóttina
á túrnum hefðu allir verið um borð í
Foo Fighters-rútunni. „Það var frá-
bær innvígsla í rokkbransann og
síðan þá höfum við hangið með
Dave [Grohl], eig-
inkonu hans og móð-
ur.“
Að sögn Bays er
Grohl persónulega ábyrgur fyrir
því að lækna þá af hræðslunni sem
fylgir upphitunarböndum. „Við
höfðum ekki áður hitað upp fyrir
svona stórar hljómsveitir og vorum
eilítið stressaðir en Grohl er alltaf
með okkur áður en við förum á svið
og hellir í Jägermeister-staup til að
koma okkur í stuð.“
  
Ég man ekki eftir öðru tónleika-ferðalagi sem byrjaði jafn vel
og þetta,“ segir Keith Richards,
gítarleikari Roll-
ing Stones, við
samnefnt tímarit
um Bigger Bang-
hljómleikaferð-
ina sem sveitin
er nú á. „Venju-
lega tekur það
okkur mun
lengri tíma að
komast í gang á
hljómleika-
ferðalögum en í þetta sinn erum við
strax komnir á gott flug. Staða him-
intunglanna hlýtur að vera okkur í
hag.“ Hins vegar hefur staðan á
lagalistanum eitthvað ruglast í
meðförum gítarleikarans ódrepandi
því að á tíundu tónleikum túrsins í
Fíladelfíu skellti Richards sér í lag-
ið „It’s Only Rock and Roll“ á með-
an restin af sveitinni fór í „Sat-
isfaction“.
„Þau eru ekki einu sinni í sömu
tóntegund,“ segir Richards og
skellir upp úr, „en einhvers staðar í
fyrsta eða öðru versinu rann ég
saman við hina án þess að við þyrft-
um að byrja upp á nýtt. Á hinn bóg-
inn erum við ekki að spila eftir nót-
um,“ heldur Richards áfram. „það
er ennþá svolítill ævintýrabragur á
þessu öllu saman.“ Bandaríkja-
leggur hljómleikaferðarinnar endar
í mars á næsta ári en þá heldur
hljómsveitin til Japans og Evrópu.
Eins og útlitið er núna eru allar lík-
ur á að túrinn slái fyrra tekjumet
Rolling Stones frá árinu 2003 þegar
heildartekjur af hljómleikaferðinni
voru um 126 milljónir Bandaríkja-
dala.
  
Stærðarinnar viðtal verður ínæsta tölublaði Rolling Stone
við Bono, söngvara U2. Fer Írinn
knái yfir ýmsar lendur lífs síns og
tæpir þar á með-
al á fyrstu
áhrifavaöldum
sínum. „Þegar ég
var fjögurra ára
– The Beatles, „I
Want to Hold
Your Hand“. Ég
man eftir því að
hafa séð þá með
bróður mínum á
Sankti Stef-
ánsdegi [annar í jólum]. Þessi til-
finning um að þeir væru gengi var
mjög sterk. Síðan man ég eftir að
hafa séð Tom Jones í sjónvarpi þeg-
ar ég var átta ára. Hann var eins og
villidýr, taumlaus söngvari með
svarta rödd en hvítt hörund – og
svo að sjálfsögðu Elvis.“
Erlend
tónlist
Hot Hot Heat
Keith Richards
Bono
Fyrir mörgum árum, þegar ég varungur drengur með mikla tón-listardellu (sem er ekkert írénu), fékk ég að hirða nokkrar
gamlar íslenskar plötur sem henda átti.
Geisladiskarnir voru þá komnir langt með
að útrýma hljómplötunum þótt það hafi
sem betur fer aldrei alveg gerst. Tvær af
þessum plötum vöktu mestan áhuga minn,
Speglun með hljómsveitinni Eik og svo
platan Icecross, samnefnd hljómsveitinni.
Umslögin á þessum
plötum fannst mér
ferlega flott og þá
sérstaklega Icecross
og dæmi nú hver fyr-
ir sig á myndinni af
plötuumslaginu við þessa grein. En skoð-
um aðeins uppruna og endi Icecross en um
hljómsveitina segir í bókinni Rokksaga Ís-
lands eftir Gest Guðmundsson sem kom út
árið 1990: „Þessi fyrri útgáfa [hljómsveit-
arinnar] Rifsberja leystist upp um áramót-
in 1971 til 1972 þegar þeir Axel Einarsson
úr Tilveru og Ómar Óskarsson úr Pops
tældu Ásgeir Óskarsson til að stofna með sér
hljómsveitina Icecross. Icecross spilaði einungis
frumsamda tónlist þeirra Axels og Ómars og
var umvafin drungalegri dulspeki, en engu að
síður eftirsótt á dansleikjum. Metnaður þeirra
þremenninga var mikill og þeir héldu til Dan-
merkur í leit að heimsfrægð. Þeir fengu að vísu
að spila á hinum virta stað Revolution en það
varð bið á heimsfrægðinni og á meðan höfðu
þeir vart í sig og á. Við þetta mótlæti leystist
hópurinn upp, en náði þó áður að hljóðrita
stóra plötu samnefnda hljómsveitinni og er hún
athyglisverður vitnisburður um þá þyngslalegu
blindgötu sem framsækin tónlist var að hafna í
um þær mundir.“ (133-4). Þessi eina plata Ice-
cross hefur fengið á sig goðsagnakenndan blæ
þótt fæstir hafi heyrt mikið af sjálfri tónlist-
inni. Staðreyndin er sú að fá eintök komust í
umferð og hefur platan lengi verið ófáanleg og
plötusafnarar sitja um upprunalegt eintak og
fæst víst ágætt verð fyrir. Það er hins vegar
gaman að hlusta á þessa plötu og heyra hvað
menn voru að pæla á þessum tíma. Hljóm-
sveitir eins og Icecross, Eik og Náttúra voru í
þungum pælingum og á stundum sýru-
kenndum og hér er ekki á ferð eitthvert ís-
lenskt sveitaballaléttmeti. Drungi er einkenn-
andi fyrir plötu Icecross og umslagið eitt og
sér gefur það greinilega til kynna. Nafn sumra
laga á plötunni gefa einnig til kynna drunga
og myrkur, nöfn eins og Scared, Nightmare og
A Sad Mans Story. Textarnir eru torræðir en
alveg þess virði að fara í gegnum. Hljóðfæra-
leikurinn er pottþéttur og það var gott að
þessi plata leit dagsins ljós en á þessum tíma
var það ekki einfalt mál fyrir hljómsveitir,
hversu góðar sem þær voru, að fá og ná að
taka upp plötu, eins og raunin er í dag. Það
kostaði óhemjupening ef vel átti að vera enda
þurfti að fara til útlanda og ég held að flestir
ungir tónlistarmenn í dag átti sig ekki á því
hvað þeir hafa það gott miðað við þessa karla í
gamla daga sem lögðu allt sitt í þetta og sultu
jafnvel heilu hungri í útlöndum við upptökur
sem síðan skiluðu litlu í kassann. En sem betur
fer þraukuðu nokkrir og þar á meðal liðsmenn
Icecross og þeirra eina plata er góður minn-
isvarði um þunga íslenska rokktónlist í byrjun
áttunda áratugarins.
Ískrossinn sjaldséði
Poppklassík
Eftir Svan Má
Snorrason
sms@utopia.is
S
ú var tíðin að skýr skil voru gerð á
milli rokks og danstónlistar. Er
Primal Scream gáfu út plötuna
Screamadelica árið 1991 var henni
hampað sem einslags sáttargjörð,
hér væri loks búið að samþætta
það besta úr þessum tveimur geirum sem fram
að því voru álitnir ósamrýmanlegir. Í kjölfarið
urðu allir þeir rokkarar sem gáfu sig út fyrir
það að vera á tánum að dilla sér við dansvæna
tónlist, hvort sem þeim líkaði betur eða verr.
Samkrullið ágerðist og kannski er skýrasta
dæmið um rokkvæna danstónlist/dansvæna
rokktónlist „big beat“ stefnan, með Chemical
Brothers í broddi fylkingar.
Í dag er þó fram komin sú kynslóð sem man
vart eða alls ekki eftir þessari skýru skiptingu.
Hún hlustar jöfnum hönd-
um á rokk og raftónlist,
ástand sem skilar sér
óhjákvæmilega inn í tón-
listina sem fulltrúar hennar hafa samið. Prýði-
legt dæmi þar um er „electro-clash“ stefnan
sem er upprunninn í Williamsburg, suðupott-
shverfinu í Brooklyn, þar sem hljómborðspoppi
og hústónlist níunda áratugarins er hrært sam-
an við pönkrokk. Meðlimir Ratatat fylgja svip-
aðri uppskrift en tónlistin býr þó ekki yfir
neinni brjálsemi eins og nafnið kann að gefa til
kynna. Frekar má greina strauma frá Frakk-
landi, auðvelt er t.d. að heyra áhrif frá Air og
Daft Punk, hvort sem þær tilvísanir eru meðvit-
aðar eður ei.
Brooklyn var það
Ratatat gerir semsagt út frá Brooklyn, New
York, svæði sem verið hefur einkar frjótt hvað
varðar nýsköpun í dægurtónlist undanfarin ár.
Ratatat er skipuð þeim Evan Mast og Mike
Stroud en tvíeykið er búsett í Crown Heights-
hverfinu í Brooklyn. Sveitin hét áður Cherry en
Mast og Stroud var gert að skipta um nafn;
gamla nafninu er fylgt til grafar á fyrstu og
einu breiðskífu Ratatat til þessa en lokalagið
þar heitir eftir þessu fyrsta nafni sveitarinnar.
Auk þess að vera í Ratatat hefur Mast gefið út
sólóefni undir heitinu E*Vax og hann rekur
einnig Audio Dregs-útgáfuna ásamt eldri bróð-
ur sínum og stofnanda hennar, E*Rock (Eric
Mast). Aðalsmerki Audio Dregs, sem er virt og
umtalað merki, er ljúflega ágengt kjöltu-
tölvupopp og á meðal listamanna sem gefið hafa
út þar eru Lullatone og F.S. Blumm.
Samherji Mast í Ratatat er gítarleikarinn
Mike Stroud sem leikið hefur með Ben Kweller,
Dashboard Confessional, Mouse on Mars og
fleirum. Þrátt fyrir þetta annríki fundu þeir fé-
lagar þó tíma til að sinna Ratatat-fræðum en
ástundun þeirra hófst markvisst árið 2001.
Hjólin fóru svo fyrst að snúast tveimur árum
síðar en í nóvember 2003 var fyrstu smíðunum
þrykkt á plast, í formi tólftommu með laginu
„Seventeen Years“. Á b-hliðinni er lagið „Span-
ish Armada“ og var það áðurnefnd Audio Dregs
sem gaf út. Bæði þessi lög áttu svo eftir að rata
inn á samnefnda breiðskífu sveitarinnar sem út
kom vorið 2004. Er hér var komið sögu hafði
dúóið hitað upp fyrir „risa“ á borð við Franz
Ferdinand og Interpol og fljótlega var samið
við XL Recordings sem gaf út téða breiðskífu.
Nafninu Ratatat var nú tekið að skjóta upp á
tónlistarbloggum og víðar, sem leiddi af sér
túra með sveitum á borð við !!!, Tortoise, The
Stills, Clinic, The Killers og Electrelane. Af við-
tölum við Stroud að dæma er hjarta hans kirfi-
lega í Ratatat og greinilega talsverður metn-
aður í gangi. Segist hann hafa hætt allri
leiguspilamennsku um leið og hlutirnir fóru að
rúlla hjá honum og Mast. Í einu viðtalinu segir
hann Dashboard Confessional vera leiðinlega
pissudúkkutónlist og hann hafi hoppað yfir til
Kwellers þar sem að hann væri skemmtilegri.
Kammerraftónlist?
Frumburður Ratatat fékk á sínum tíma frá-
bæra dóma og mikið var rætt um hversu glæsi-
lega þeir félagar ná að samþætta tvenns konar
stemmningu, tónlistin sé ljúf, á köflum hálfgerð
bakgrunnstónlist, en þó framreidd á aðgangs-
harðan hátt. Tónlistin er á tíðum sveimkennd
og „Air“leg en þess má geta að félagarnir veltu
því fyrir sér á einum tímapunkti að láta Tony
Hoffner hljóðblanda hana, en hann vann á sín-
um tíma með Air að 10.000 Hz Legend. Hætt
var við það og var platan hljóðrituð í einu og
öllu í svefnherbergi Mast. Hann smíðaði lung-
ann af töktunum og hljómborðsmelódíunum og
sendi Stroud efnið á meðan gítarleikarinn var
að túra. Gítarpartarnir eru oft ævintýralegir, í
furðulegum hetjugítarsólótakti líkt og Daft
Punk brösuðu með á hinni stórkostlegu Discov-
ery (plata ársins 2001). Í „Germany to Germ-
any“, sem gefið var út sem smáskífa af XL, er
gítarinn í vælulegum sekkjapípustíl ekki ólíkt
þeim er Big Country gerði að sínum. Gítar-
gutlið er það sem gefur Ratatat broddinn á
meðan forritunin undir niðri heldur lögunum
hlýjum og ákveðnum alla leið. Hljómborðin eru
þá oft í einskonar kammerstíl, gítarpartar
hljóma afturábak og taktar flökta úr hæglæt-
isteknói yfir í hæglætishipphopp og jafnvel yfir
í hæglætisreggí. Það furðulega er að allt geng-
ur þetta nokkurn veginn upp. Áhugi tvímenn-
inganna á hipp hoppi, sem ýjað er að á plötunni,
fær svo frekari útrás á endurhljóðblöndunar-
plötu, brenndum diski sem þeir hafa verið að
selja á tónleikum. Þar véla þeir í kringum lista-
menn á borð við Missy Elliott, Dizzee Razcal,
Ghostfaced, Raekwon og Jay-Z.
Ratatat eru nú í óða önn að ljúka við aðra
breiðskífu sína og spennandi verður að heyra í
hvaða áttir þeir fara með kammergrúvgít-
arrafdanspoppið sitt næst. Airwaves-gestum
gefst færi á að rannsaka þetta á NASA í kvöld
en Ratatat fara svið klukkan 1 eftir miðnætti.
Gítarrafdansrokkgrúv
Iceland Airwaves-hátíðin er nú í beljandi gangi
og tónvænar loftbylgjur hafa flætt greiðlega um
miðbæinn síðan á fimmtudaginn. Tugir tónlist-
armanna, innlendir sem erlendir, hafa nú dýrk-
að tónlistargyðjuna og í kvöld slæst Brooklyn-
dúettinn Ratatat í hópinn.
Eftir Arnar Eggert
Thoroddsen
arnart@mbl.is
Ratatat „Ratatat eru nú í óða önn að ljúka við aðra breiðskífu sína og spennandi verður að heyra í hvaða átt-
ir þeir fara með kammergrúvgítarrafdanspoppið sitt næst.“