Morgunblaðið - 30.08.2005, Blaðsíða 8

8 ÞRIÐJUDAGUR 30. ÁGÚST 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Vímuefnavandinnhefur þyngstverulega frá árinu
1997 og á sama tíma hefur
líkamleg heilsa fíklanna
versnað, sem m.a. má
rekja til þess að vímuefna-
neyslan hjá hverjum og
einum fíkli verður sífellt
blandaðri sem þýðir að
vímuefnavandi þeirra er
flóknari og fjölþættari en
áður. Þetta er meðal þess
sem fram kemur í nýút-
komnu ársriti SÁÁ 2004–
2005.
Í inngangi ritsins birtist
hörð gagnrýni á stjórn-
völd og þau eru átalin fyr-
ir að veita ekki nægilegt
fé til málaflokksins, en
bent er á að ný þekking í
vímuefnameðferð og ný
lyf kalli á aukna fjármuni til með-
ferðar svo að hún standist gæða-
kröfur. En að mati skýrsluhöf-
undar eru „væntingar til
stjórnvalda […] of miklar og ekki
hefur tekist að vinna því fylgi
meðal ráðamanna að veita bestu
áfengis- og vímuefnameðferð sem
völ er á. Þekking og tækifæri til
að veita mun betri þjónustu eru til
staðar en fjármunir fást ekki,“
segir í inngangi ársskýrslunnar
og bent á að sökum fjárskorts hafi
verið dregið úr starfseminni á
Vogi í ár auk þess sem bráðaþjón-
ustunni var hætt.
„Að mínu mati birtist metnað-
arleysi yfirvalda á margan hátt,
m.a. í því að við vorum komin með
sjálfsagða bráðaþjónustu fyrir
unga fólkið og fengum ekki að
halda því áfram þótt öll rök hafi
verið með því,“ segir Þórarinn
Tyrfingsson, yfirlæknir á Vogi.
Bendir hann á að nú séu um 150
manns á biðlista eftir meðferð og
sé meðalbið í kringum sex vikur.
Segir hann það langan tíma fyrir
fólk sem er í neyslu og komi sér
sérstaklega illa fyrir þá sem eru
félagslega illa staddir og komnir á
götuna.
„Okkur hefur fundist vera tals-
vert mikil kyrrstaða í þessum
málaflokki þrátt fyrir að vandi
vegna vímuefnaneyslu sé augljós-
lega að aukast. Það verður ekki
búið við það að þessu sé ekki sinnt
og að fjármunirnir sem ríkið setur
í þetta haldist óbreyttir til margra
ára,“ segir Þórarinn. Aðspurður
hversu mikið fé vanti upp á að
hans mati bendir hann á að SÁÁ
hafi gert ríkinu tilboð um að halda
úti viðhaldsmeðferð fyrir sprautu-
fíkla, bólusetningu við lifrarbólgu
b og bráðaþjónustu fengi stofn-
unin aukningu á fjárveitingu um
40 milljónir króna á ársgrunni.
Fjárveitingar aukist um 45%
Aðspurð vísar Sæunn Stefáns-
dóttir, aðstoðarmaður heilbrigðis-
ráðherra, því á bug að afstaða
yfirvalda einkennist af áhuga- og
metnaðarleysi. Bendir hún á að á
árabilinu 2000–2005 hafi fjárfram-
lög til SÁÁ aukist um 45% eða úr
342 milljónum króna í 499 millj-
ónir kr. „Ég held að það sé ekki
hægt að segja annað miðað við
þessar tölur en að það sé áhugi og
metnaður til að takast á við vímu-
efnavandann,“ segir Sæunn og
bendir einnig á að á síðasta vor-
þingi hafi heilbrigðisráðherra lagt
fram skýrslu um þjónustu fyrir
áfengis- og vímuefnaneytendur á
Íslandi sem rædd verði á komandi
þingi. Segir hún skýrsluna og um-
ræðuna um hana vera grunn að
áframhaldandi stefnumótun í
málaflokknum.
Meðal þess sem fram kemur í
ársskýrslu SÁÁ er að á sama tíma
og allar tölulegar upplýsingar frá
meðferðarstofnunum, bráðamót-
tökum og lögreglu sýni að áfeng-
is- og vímuefnavandi Íslendinga
hafi versnað, þá hafi Landspítali –
háskólasjúkrahús dregið verulega
úr heilbrigðisþjónustu fyrir vímu-
efnasjúklinga sem þýðir vaxandi
álag á aðrar heilbrigðisstofnanir.
Þegar þessi gagnrýni er borin
undir Bjarna Össurarson, yfir-
lækni á áfengis- og vímuefnadeild
LSH, segist hann ekki líta svo á
að þjónustan hafi minnkað á um-
liðnum árum, enda sé líkt og áður
að finna bráðaþjónustu, afeitrun-
ardeild og dagmeðferð við stofn-
unina.
9,8% núlifandi karla og 3,9%
kvenna þegar komið á Vog
Að því er fram kemur í ársrit-
inu voru samtals 2.352 einstak-
lingar innritaðir á Sjúkrahúsið
Vog á árinu 2004. Í 761 tilvika
áttu konur í hlut eða í um 32% til-
vika, en innritanir karla voru
1.591. Innritanir þeirra sem voru
25 ára eða yngri voru 767 eða tæp
33%. Alls voru innritaðir 272 ein-
staklingar sem voru 55 ára, sem
jafngildir tæpum 12% allra innrit-
ana. Fram kemur að á árabilinu
1977–2004 hafa samtals 17.512
einstaklingar innritast á Sjúkra-
húsið Vog. Er þar um að ræða
4.885 konur og 12.627 karlar.
Þetta þýðir að 9,8% núlifandi
karla sem eru 15 ára og eldri og
3,9% núlifandi kvenna 15 ára og
eldri hafa komið á Vog.
Fréttaskýring | Biðin eftir vímuefna-
meðferð allt að sex vikur
150 manns á
biðlista SÁÁ
Telja afstöðu yfirvalda einkennast af
bæði áhuga- og metnaðarleysi
 



 

 

  

!"
#
$$

#
%$ 







& 
$'
(

$) *
% 
$

 + 

$, $+ $$$
-
$$ %$

./ 



Sífellt fleiri sjúklingar greinast fíknir í fleira
en eitt vímuefni.
Hafa óskað eftir 40 millj-
óna króna aukafjárveitingu

Allt bendir til þess að með-
ferðar- og forvarnarstarf sé að
skila árangri. Þannig kemur
fram í nýútkomnu ársriti SÁÁ að
komum þeirra sem eru 19 ára og
yngri á Sjúkrahúsið Vog hefur
fækkað á umliðnum árum. Í
skýrslunni kemur einnig fram að
samkvæmt útreikningum SÁÁ
eru 21,5% líkur á því að karl-
menn þurfi að leita sér áfengis-
eða vímuefnameðferðar ein-
hvern tíma á ævinni. Sambæri-
legar tölur hjá konum er 11,5%.
Eftir Silju Björk Huldudóttur
silja@mbl.is
HREINDÝRAVEIÐAR hafa geng-
ið vel á þessu veiðitímabili, að sögn
Jóhanns G. Gunnarssonar, starfs-
manns veiðistjórnunarsviðs Um-
hverfisstofnunar á Egilsstöðum.
Hann er daglega í sambandi við
leiðsögumenn hreindýraveiði-
manna.
Að kvöldi sunnudags höfðu veiðst
241 hreintarfur og 197 hreinkýr á
þessu veiðitímabili, sem lýkur 15.
september næstkomandi. Útgefinn
veiðikvóti í ár hljóðar upp á 392
tarfa og 408 kýr. Því er búið að
veiða rúmlega 60% tarfa og nær
helming kúnna.
„Það er enn mikið óveitt á Fljóts-
dalsheiði og margir góðir dagar
fyrr í ágúst sem lítið var veitt þar,“
sagði Jóhann. „Ef heiðin lokast til
veiða vegna þoku gæti það valdið
erfiðleikum. En það var mjög góður
gangur í veiðunum um liðna helgi.“
Jóhann sagði að umhleypingar í
veðri hefðu reynst einna erfiðastir
og oft erfitt að treysta á veðurspár
á veiðitímanum.
Að sögn Jóhanns þykir mönnum
ástand dýranna svipað nú og und-
anfarin ár. Í upphafi veiðitímans
hafi nokkuð verið talað um rýrar
hreinkýr m.a. á svæði 5, sem er í
Fjarðabyggð. Það gæti stafað af því
að gróður hafi verið seinn til þar í
vor. „Menn eru alltaf að leita að
stórum törfum, en það hefur ekki
sést mikið af þeim á svæði 2 á
Fljótsdalsheiði. Því var rýmkað til
með tarfaveiðar á svæði 1, vestan
Jökulsár á Dal. Þar hafa fengist
ágætis tarfar. Dregið verður úr
tarfaveiði á svæði 2 á móti, en þetta
eru sömu hjarðirnar sem ganga á
þessum svæðum.“
Undanfarin ár hefur veiðimönn-
um reynst erfitt að ná úthlutuðum
dýrum á svæði 9, m.a. vegna þess
að umráðamenn jarða lokuðu þeim
fyrir veiðum. Í ár var ekki úthlutað
öllum veiðileyfum á þessu svæði.
Engir eru nú í biðröð eftir lausum
leyfum þar og hafa allir veiðimenn
fengið landleyfi í ár á svæði 9 sem
eftir því hafa spurt.
Hreindýraveiðar ganga vel
TENGLAR
.....................................................
Hreindýraráð: www.hreindyr.is
„UPPSKERAN er þokkaleg það
sem af er og þurrkurinn í upphafi
sumars hefur haft merkilega lítil
áhrif á vöxtinn,“ segir Sigur-
bjartur Pálsson, kartöflubóndi á
Skarði í Þykkvabæ, en í vikunni
hefst vertíð hjá kartöflubændum
þegar þeir hefjast handa við að
taka upp fyrir veturinn.
„Við höfum verið að taka upp
jafnóðum fyrir sölu og útlitið er
bærilegt fyrir framhaldið. Ef veð-
ur leyfir byrjum við á næstu dög-
um að taka upp fyrir geymslu í
vetur, en vætutíð hefur slæm áhrif
á bæði geymsluna og gæðin.“
Sigurbjartur segir hljóðið í
kartöflubændum vera ágætt þessa
dagana að undanskilinni óánægju
með verðþróun á kartöflum á síð-
ustu árum. „Á meðan útsöluverð
hefur nánast staðið í stað und-
anfarin ár hefur hlutur okkar
kartöflubænda í verðinu lækkað
um þriðjung, en smásalan tekur til
sín æ stærri sneið af kökunni.
Þetta er sú mynd af samþjöppun á
smásölumarkaðinum sem birtist
okkur kartöflubændum,“ segir
Sigurbjartur.
Morgunblaðið/ÞÖK
Selma Rut Gestsdóttir og Lilja Guðnadóttir í Þykkvabænum eru ánægðar með kartöfluuppskeruna.
Þokkaleg uppskera í Þykkvabæ