Tíminn - 28.01.1970, Blaðsíða 8

8
TIMINN
MBÐVIKUDAGUK 28. janóar 1970
ÁTTUNDA GREIN
Kristján Benediktsson, borgarfulltrúi:
íhaldið sýnir engan lit á að bæta
úr húsnæðisþörf ungs fólks í Reykjavík
Hafnaði tillögu Framsóknarmanna um byggingu fjögurra háhýsa með litlum íbúðurn
Ekki leikur á iþví vafi, að
hér i Reyikj-avík er mest vönt-
un á litlum íbúðum, bæði leigu
íbúðum og söluíbúðum. Tilfimn
anlegast er þetta að sjálfsögðu
fyrir unga fóLkið, sem er að
hefja búskap, oftast með tak-
mörkuð fjárráð og lítið innbú.
Ma-rgir verða að sæta þeim
kostum að taka á leigu eða
kaupa stærri íbúðir en þörf er
fyrir og fjárhagurinn leyfir.
Eimkum er það bagalegt, a®
ungt fólk skuli ekki eiga þess
kost að taka á leigu litlar íbúð
ir fyrstu búskaparárin meðan
verið er að koma sér fyrir og
vinna, að því, að koma upp eig-
in íbúð.
Einmitt með þetta í huga
fluttum við borgarfulltrúar
Framsóknarflok'ksLns eftirfar-
andi tillögu við afgreiðslu á
fjárhagsáætlun borgarsjóðs í
desember s. 1.:
„Borgarstjórn Reykjavíkur
samþykkir að láta reisa á næstu
4 árum fjögur háhýsi, sams kom
ar og báihýsin við Austurbrún
með allt að 70 litlar íbúðir í
hverju eða samtals 280 íbúðir.
Hús þessi verði reist á land-
svæði því norðan Bústaðavegar
og milli Grensásvegar og Háa-
leitisbrautar, sem nú er unnið
við að sfcipuleggja fyrir íbúða-
byggð. Skulu framkvæmdir
þessar boðnar út í einu lagi.
Háhýsi við Austurbrún í Reykjavík
Háhýsi þessi verði eign Bygg
ingarsjóðs borgarinnar og skulu
íbúðir í þeim fyrst og fremst
leigðar ungu fóiki, sem er að
stofna heimili og hefja búskap.
Fjármagns til þessara fram-
kvæmda verði aflað með beinu
framlagi borgarsjóðs næstu
fjögur ár, er nemi 407» bygg-
ingarkostnaðar, og lánsfé, er
nemi 60%. í því sambandi fái
Byggingarsjóður borgarinnar
heimild til útgáfu fasteigna-
tryggðra skuldabréfa til allt að
15 ára. Skulu bréfin verðtryggð
miðað við byiggingarvísitölu.
Borgarstjórm felur borgar-
ráði að sjá um framkvæmd á
tillögum þessum, þar á meðal
að ákveða leiguskilmála og ann
að, er máli skiptir".
Mðð byggingu slikra háhýsa
með 280 litlum íbúðum væri
komið til móts við mikla og
vaxandi þörf meðal ungs fólks
og annarra heimilisstofnenda.
Tillagan er að því leyti mjög
raunhæf, að þegar er búið að
skipuleggja svæðið milli Grens
ásvegar og Háaleitisbrautar
norðan við Bústaiðaveginn og
gera þar ráð fyrir byggingu
háhýsa og landið sjólft má heita
tilbúið til að hefja á því fram-
kvæmdir.
Við gerum ráð fyrir, að borg
arsjóður legði fram 40% kostn-
aðar við þessar framkvæmdir.
Hins hlutar byggingarkostnalð-
ar yrði aflað með lánum, m. a.
útgáfu verðtryggðra skulda-
bréfa til allt að 15 ára. Fram-
lag borgarinnar vegna þessara
framkvæmda mundi verða 20
—25 milljónir króna á ári
næstu 4 árin. Er þá höfð við-
miðun við byggingarkostnað á
há'hýsinu Austurbrún 6, sem
borgin byggði á árunum 1965
og 1906. í því húsi eru 70 íbúð
ir og varð kostnaðurinn 35
milljónir króna eða 500 þúsund
krónur á ibúð.
Mikil eftirspurn eftir vienu-
afli gerði byggingarframkvæmd
ir á þeirn árum hins vegar til-
tölulega dýrar.
Sé tekið meðaltal af bygging
arvísitölu eins og hún var 1.
október árin 1965 og 1966 reyn
ist það vera 282 stig. Núna er
byggingarvisitalan 428 stig.
Hækkunin nemur 50%.
Samjrvæmt því ætti hiáhýsi
sams konar og Austurbrún 6
að kosta í dag 52,5 milljótnir
króna eða hver íbúð 750 þús.
Varðandi þemnan útreikning
er rétt að hafa í huga, alð til-
boð verktaka í byiggingarfram-
kvæmdir hafa lækkað mjög
upp á síðkastið og eru hlutfalls
lega mun lægri en þau voru á
árunum 1964 til 1966.
Samiþykkt tillögu okkar um
framangreindar byggimgariram
kvæmdir hef ði að mínum dómi
verið stórt skref í rétta átt og
bætt úr þörfinni, þar sem húin
er tvimælalaust hrýmust.
Þessari tillögu hafnaði þó
meirihlutinn í borgarstjómimni.
Engar tillögur flutti hanm held
ur sjálfur um íbúðaþyggingar.
Sjálfsagt minnugur raunalegra
afdrifa þeirrar áætlunar um
byggingarmál, er mest var
hampað frarnán í borgarbúa á
vordögum 1966.
Nokkur ori um sköpunursögu
Nú fyrir jólin kom út hjá Ægis-
útgáfunni skáldsaga eftir nýjan
höfund, Marteim frá Vogatungu.
Um bók þessa hefur verið heldur
hljótt undanfarið. Astæðan fyrir
þvi vil ég helzt trúa að sé hi@
mikla bókaflóð, sem hvolfist yfir
gagnrýnemdiur á örskömmum tíma.
Það er ekki á færi nokkurs maons
að sinma því nema að litlu leyti.
Bók Marteins gerist aðallega á
kreppuárunum fyrir stríð. Mar-
teinn kynntist þessum tímum vel
af eigin raun og eins og segir á
kápusíðu bókarimnar, vissi hvað
það gat kostað að lifa af þau ár og
hver áihrif þau höfðu á margt
ágætt mamnsefniið og að margur
maðurinn beið þá varanlegt tjón á
manninum í sjálfum sér.
Við kynnumst aðalsögupersón-
um bókarinnar, Bóa og vini hans,
Níelsi, fyrst sem ungum piltum
heima í sjávarþorpi. Kynnumst
draumum þeirra um framtíðina
og lífi þeirra. En svo kemur krepp
an. Hún kemur ekki í mnu vet-
fangi, heldur „hægt og sígandi og
markvisst ei«s og tæring“. Bói
kymnist ungri stúlku og þau eign-
ast sinn draum um „stofu, borð og
stoia, skáp með hólfi fyrir bækur,
já og súlu með blómi undir glugg-
anum“. Síðan færist sögusviðið til
höfuðstaðarins og baráttu þeirra
fyrir lífi sínu og sjálfum sér haríðm
ar enn. Það reynist þeim erfitt að
varðveita manninn í sjálfum sér
i þeirri baráttu, þeir verða æ ofan
í æ að traðka á sjálfsvirðingu sinni
til að halda lífi. Við kymnumst
Fiðlaranum, „Hinum misheppnaða
tónsnillingi", og eins og hann seg-
ir: „Enginn þolir að misþyrma
sjálfum sér til lengdar án þess að
bíða tjón á sálu sinni“. Og þanndg
fer að Níels þolir ekki slíkar mis-
þyrmingar og léggst í óreglu-
Fiðlarinn gefst upp að lokum og
fyrirfer sér. En Bói reynir að
herða sig, kveða niður áleitnar
hugsaoir, svæfa mamninn í sjálfum
sér og laga sig eftir umhveríinu.
Og homum tekst þetta að miklu
leyti og þá um leið að eygja draum
inn um stofu, borð, stóla og skáp,
já og súlu með blómum. Að lokum
er svo komið að þegar vinur hans
rís upp tiL að mótmæla ranglæti
og hræsni, þá hlýðir Bói skipumum
og hjálpar til við handtöku hans,
þótt hann í hjarta sínu sé honum
sammála. En á eftir leitar þessi
hugsun ákaft á hanm: „Var ég
skyldugur aö veita aðstoð?“ Og
hann reymir að þagga þessa rödd
niður, auðvitað var hann skyldug-
ur. En hugsunim kemur alltaf aft-
ur. Tekst Bóa nokkurn tíman að
losa sig að fullu við þessa spurn-
ingu? Vi'ð þvi fáum við ekkert
svar.
Og er ekki einmitt þessi spurn-
ing áleitiin nú í dag? Tökum sem
dæmi þá atburði, sem hvað mestu
áhrif hafa haft á okkur uedanfar-
ið. Hin hryllilegu fjöldamorð í
Vietnam. Leiðum hugann augna-
blik að hinum vesalings banda-
rísku piltum, sem framkvæmdu
þennan verknað. Flestir, ef ekki
allir, eru þeir bornungir menn og
eiga eftir að ldfa með þemnam at-
burð í vitund sinni allt sitt líf.
Þeir voru jú aðedns að hlýðnast
skipunmm, en hversu brennandi
hlýtur einmitt þessi spurning ekki
a@ vera í hugum þeirra. Var ég
skyldugur? Hve harða baráttu eiga
þeir eftir að heyja við þessa spurn
ingu? Og hvernig koma þeir út úr
þeirri baráttu? Hversu margir
verða Níelsarnir og hve margir
hljóta örlög Fiðlarans? Flestir fara
þeir sennilega að dæmi Bóa og
reyna að losa sig við hana, en mun
mörgum takast það? Við því fáum
við heldur ekkert svar.
Og dæmin eru viðar en í Viet-
nam. Þau eru í rauninni alls stað-
ar og í óteljandi myndum.
Ég ætla mér efcki að leggja
neitt bófcmenntalegt mat á bók
Marteins frá Vogatungu. En ég
tel, að þessi bók verðskuldi tví-
mælalaust fulla athygli og viður-
kenningu. Fyrst og fremst veg-na
þess að höfundi tekst að vekja les
anda sinn til umhugsunar um
sjálfan sig og lifið í kringum sig
og það er að minum dómi helzti
aðall hverrar góðrar bókar.
S. G.
Halldór Kristjánsson:
Dagleg
fylgir öli
Á síöustu árum hefur mikið ver
ið gert í Sviþjóð í því skyni að
breyta drykkjuvenjum þjóðarinn-
ar og snúa neyzlunni frá brenmd-
um drykkjum að léttar áfengi.
Stærsta sporið á þeirri braut er
það að sala á léttu, áfengu öli var
leyfo fyrir nokkrum árum.
Hér er ekki ástæða til að eyða
mörgpm orðum til að gera grein
fyrir þeim röksemdum. sem mest
voru notaðar. Islendingar þekkia
þær. Hér eru líka menn, sem hafa
talað um að betra væri að menn
drykkju létt öl en rammsterkt
brennivin.
Nú hefur sá árangur náðst í Sví-
þjóð, að á vissum stöðum a. m. k.
heí'ur brennivínsneyzla minnkað.
Því fer þó víðsfjarri, að ástandið
hafi batnað í heild Léttu drykkj-
unum fylgir það, að þeim hefur
stórfjölgað, sem neyta áfengis dag
lega. Fyrir þeim hefur verið bar-
izt með því að tala um bvað þeir
væru lítið skaðlegir og alltof marg
ir hafa tekið þeim í þeirrj trú að
svo væri. Þess vegna hefur líka
hlutfallstala léttu drykkjanna með
al ólánsmanna og óhæfuverka orð
ið býsna há.
Þó að brennivín sé óþarfur
drykkur og mannskæður, fylgir
því þó sá kosturinn, að heita má
að öllum sé ljóst að vinnandi
menn hafa bezt af að vera lausir
vi'ð það. Það hefur sýnt sig í Svi-
þjóð, að fjöldi manna lítur allt
öðrum augum á léttu drykkina.
— ekki sízt ölið Þess vegna er
það m. a. mikið áhyggjuefni
margra skólamanna þar í landi.
hve ölvun og áfengisneyzla ungl-
inga í skólum t'er vaxandi, einkum
föst og venjubundin drykkia létts.
ölsins, bæði meðal pilta og stúlkna.
A eftir áfenginu kemur svo oft
önnur eiturlyfjaneyzla, sem er
vaxandi böl þar í landi. — H. Kr.