Tíminn - 16.08.1970, Page 8

Tíminn - 16.08.1970, Page 8
3 TIMINN SUNNUDAGUR 16. ágúst 1970 UppBausnin á stjórnar heimilinu og ofþensBa skriffinnskukerfisins Sfjórnarheimilið Þegar þetta er ritað, er eikki fiuillvíist ;kvort alþingskosningar fara fram í haust, en flest virð- ist þó benda til þess. Jafn- framt benda allar líkur til þess, að st.iárnarflokkarn- ir muni ganga til kosninga á * þeim grundvelli, að samstarf þeirra haldist áfram, ef þeir mlssa ekki meirihlutann. Þjóðin á því ekki neina breytingu í vænd urn, ef stjórniarflokkarnir hafa þingmeirihiluta eftir kosningar. Sá svipur hvilir nú yfir stjórn- arfarinu, að ríkisstjórnin sé orð- in þreytt, sinnulaus og ósam- þykk. Hún er orðin ófíbr um að stjórna, en vill samt endilega banga. Áhugi hennar á kosn- ingunum í haust, er sprottin af því, að hún gerir sér ljóst, að vegur hennar muni ekki vaxa. Því sé betra að kjósa fyrr en seinna. Stjórnarsamstarfið minnir nú orðið einna rnest á heimili í upplausn. Heimilisfólkið er orðið þreytt og leitt hvert á öðru og gengur því illa að leysa nokkur meiriháttar verkefni. Hið eina, sem samkomulag virðist enn um, er að leysa heimilið þó ekki Upp, , heldur sitja meðan sætt er. Stefnuleysi og bráða» birgðakák Afleiðing,arnar af þessu ástandi á stjórmarheimilinu birtast á tvennan hátt. Annarsvegar dregst lausn stónmála á langinn vegna sinmuleysis, úrræðaleysis og ósam komulags. Þannig hefur end- urnýjun togaraflotans dregizt ár eftir ár af þessum ástæðum. Sama gildir um eflingu fisk- iðnaðarins. Húsnæðismálin eru í algerum ólestri og afgreidd á síðasta þingi með ölgerri bráðabirgðalausn eftir að gefizt hafði verið upp við þá furðulegu áætlun að þjóðnýta lífeyrissjóð ina. Hvergi er þó fálmið og hálf kákið óskaplegra en í skólamál- unum. Þar vantar alla yfirsýn, alla heildarstefnu, heldur er gripið til hreinustu bráðabirgða- úrræða frá degi til dags. í öll- um nágrannalöndum okkar eru skólam^l.n hinsvegar orðin mál málanna. Þannig mætti rrV'a dæmin endalaust t;’ ' > n. hversu ófær stjói'nin er um að fást við öll meiriháttar verk- efni. Alvarlegast af öllu er þó sennilega það, hve algeriega stjórnin hefur gefizt upp á sviði efnahagsmálanna. Það vax höf- uðnauðsyn eftir kaupsamningana í vor, að ríkisstjórnin léti ekk- ert ógert til að halda verðhækk- unum sem mest í skefjum. Rík- isstjórnin hefur ekkert gert í þeim efnum, nema síður sé. Rík- isfyrirtækin hafa oftast gengið lengst í verðhækkununum. Uppgjöf og oftrú Það, sem nú hefur verið rak- ið, er ekki nema önnur megin- afleiðingin, sem hlýzt af upp- lausnarástandinu á stjómarheim ilinu. Hin megin afleiðingin er sú. að ráðherrarnir hafa á mörg um svlðum hreinlega gefizt upp við að stjórna sökum þeirrar stöðnunar og værðar, sem hlýzt af 1 p-r.arsetu. Völdin haía þvi dregjzt í hendur emb- ættismanna og síf jölgandi nefnda. sem ekki bera neina stjórnar- farslega ábyrgð. Eins og oft vill verða hjá þreyttum valdamönn- um, hefur ríkisstjórnin lagt trú á fáa útvalda gæðinga og lagt sívaxandi völd i þeirra hendur. Gleggsta dæmið um þetta er stjórn efnahagsmálanna. Þar hefur forustan verið í höndum Gylfa Þ. Gíslasonar, en hann síðan fa'.ið hana að mestu efna-' hagsráðgjöfum sínum, og þó fyrst og fremst fulltrúa Alþýðu flokksins í Seðlabankanum, Jó- hannesi Nordal. Engin nefnd, sem fjallar um efnahagsmál eða atvinnumál, þykir nú vel skipuð nema Jóhannes Nordal eigi sæti í henni. Þessi ofsatrúnaður á einstaka menn velaur því m.a. að þeir ver&a ofhlaðnir störfum meðan starfskraftar annarra engu síð- ur hæfra manna eru vannýttir. Huldumennirnðr Þessi uppgjöf ráðherranna við að stjórna sjálfir o,g oftrú þeirra á útvalda sérfræðinga, leiðir oftast til þess, að þeir verða einskonar fangar í sínu eigin kerfi. Það verða þeir, sem láta stjórna sér, í stað þess að stjórna sjálfir. Bak við ráðherrana eru komnir huldumenn, sem stjórna raunverulega, en þurfa þó enga persónulega ábyrgð að bera og sleppa oftast við alla gagnrýni. Þetta hefur jafan þótt einn meg in ágalli stjórna, sem lengi fara með völd. Útþensla kerfisins Þe^ar þreyta og sinnuleysi sækir heim þrásetumenn í valda stóli, búa þeir sér til kerfi nefnda og og stofnana og verða svo fangar bess áður en þeir gera sér sjálfir grein fyrir því. Þetta er nú eitt höfuðein- kenni stjórnarfarsins á íslandi. Stjórn, sem ætlaði að afnema nefndir, hefur búið til svo marg ar nefndir, að hún getur ekki lengur talið þaar. Stjórn, sem ætlaði að draga úr skriffinnsku og gera stjórnarkerfið einfald- ara, er stöðugt að bæta við nýj um og nýjum skriffinnsku stofn- unum. Kerfið verður flóknara og skriffinnskan meiri með ári hverju. Glöggt dæmi um þetta er að finna á síðasta Alþingi í sam- bandi við auknar lánveitingar til iðnaðarins. Fyrir eru marg- ar lánastofnanir, sem annast þessa fyrirgreiðslu nú, eins og viðskiptabankarnir, Iðnlánasjóð- ur. Seðlabankinn og svo ýmsir sérlánasjóðir. Eðlilegt hefði ver að að einhverjir þessara aðila hefðu verið. látnir taka að sér hin ir nýju lánveitingar. í stað þess eru búnar til 3 nýjar stofnanir með tiiheyrandi stjórnum til að annast þær, þ. e. iðnþróunar- sjóður, útflutningslánasjóður og ábyrgðadeild útflutningslána. Þannig verða iðnrekendur að sækja eftirleiðis undir þrjár fleiri lánastofnanir en áður. Obærilegur baggi Eins og oft hefur verið vik- ið að, bíða íslenzku þjóðarinnar mörg stór 'verkefni á komandi árum. Áreiðanlega eru nú fá verkefni stærri en að draga úr því mikla skriffinnsku kerfi, sem hér hefur skapazt á síðari árum, að fækka bönkum og lána stofnunum, áð færa saman ýms- ar stofnanir, sem nú eru að dútla við sama verkefnið, að fækka skattstofnum, sem valda nú óhem.iulegri skriffinnsku. og rayna á allan hugsanlegan hátt að gera ríkiskerfið ódýrara og einfaldara. Ef þjóðinni auðnast ekki að breyta hér um stefau og vinnu- brögð er voðinn vis. Skriffinnsk an verður þá svo þuagur baggi á þjóðinni, að hún fær ckki undir honum risið. Hér er tví- mælalaust tim að ræða eitt allra stærsta hagsmunamál og sjálf- stæðismál þjóðarinnar. Uppgefnir menn leysa ekki vandann Það liggur í augum uppi að sú stjórn, sem mest allra stjórna hefur aukið skriffinnskukerfið, er allra stjórna ófærust til að hefjast handa um þá byltingu, sem þar þarf að eiga sér stað. Þáð er jafn augljóst, að sú stjórn, sem mistekizt hefur að leysa mál eins og endurnýjun togaraflotans, uppbygigingu hús- næðismálakerfisins, stjórn fjár- festingarmála og nýskipan skóla- málanna, svo að fá dærni séu nefnd, er alveg ófær um að fást við þann margvíslega vanda, sem þjóðarinnar bíður á áttunda ára tug aldarinnar. Sá vandi verður ekki leystur af þreyttum mönn um og þreyttum flokkum, væru- gjörnum og úrræðasnauðum. Komið að tímamótum íslendingar verða eins og aðr ar ' lýðræðisþjóðir að læra þá megin reglu, að það er ekki heppilegt a'ð búa lengi við sömu stjórnina. hvort heldur þar er uir stj'rn eins flokks eða sam- bræðsiustjórn að ræða. Með nýj um stjórnum og nýjum stjórnar- flokkum gerist alltaf einhver gagnleg breyting. Gömlum, úr- eltum venjum oe vinnubrögðum er vikið til hliáar og ný tekin unn- ARir þeir, sem með sanngirni og raiunsæi hugsa um þessi mál,' hljóta við nánari athugun að sannfærast um, að það er komið I að þeim tímamótum, þegar óhjá; kvæmilegt er að skipta um) stjórn, þannig að nýir menn og. ný sjónanmið fái að móta nauð- synlegair breytiagar á vmnu- hrögðum og stjórnarstefnu. Þetta verða menn að hafa i vei hugfast í næstu kosningum,. hvort heldur, sem þær verða í! haust eða að vori. Hér verður/ engin breyting, nema meirihluta,; stjórnarflokkanna vexði hnekkt.j Kosningar munu annars ekki' breyta neinu. Aðeins ósigur stijómi arflokkanna getur tryggt það.j að hér komi til sogu ný við- horf og nýir menn í stjórn landsirts. Verkefnin framundan Það er bersýnilegt, að mörg, veigamiiil málefni þarf að taka. til úrlausnar á því kjörtímabili, sem er framundan, hvort heldur sem kosið verður í haust eða vor. Meðal höfuðverkefna, sem þar blasa við, eru m. a. þessi:í Að vinna að því að draga úr dýirtíðlarvexitiniuim, treysta'; þamnig grundvöll atvinnuveg-/ anna og staðla að auknum kaup-:, mætti lauaa á þann hátt. ...Að aujca tækni og hagræðingu í rekstri atvinnuveganna ogj byggja upp nýjar atvinnugrein-i ar. Að skipuleggja þannig fjáiS festingu og framkvæmdir, að( fjármagnið nýtist sem bezt og( það gangi fyrir, sem er mest að’ kallandi. Að stuðla að auknu jafnvægi/ í byggð landsins með eflingn.) þéttbýliskjarna og kaupstaða og, kauptúna, sem fyrir eru. Að endurskipuleggja allt; skólakerfið með tiÚiti tili’ breyttra tíma og aðstæðna og’ tryggja öllum sem jafnasta og! hezta aðstöðu til menntanar. Að marka afstöðuna til Efna-.i hagsbandalags Evrópu, en þaðj getar hæglega orðið örlagarík-í asta málið, sem kemur til með-f' ferðar á næsta kjörtímahili. r Að hefjast handa um nýja sókn í landhelgismálinu og hafa< náið samstarf við þau ríki, sem' vilja, hnekkja þeirri viðleitni i Bandaríkjanna óg Sovétríkjanna að binda fiskveiðilandhelgina við 12 mílur. Að hefjast handa um Öflugar' ráðstafanir til að koma í veg fyrir óhreinkun og mengun um- hverfisins í samræmi við þings- ■ ályktunartillögu, sem Ólafur Jó- hannesson hefur flutt á Alþingi. Val kjósenda Þessa upptalningu rnætti vitas% lega hafa lengri, þvi að mörgl önnur stórmál hljóta einnig að') koma til meðferðar, rins og end I urskoðun tryggingalaganna og' skattamála, en á úrlausn fram-.’ angreindra mála á næsta kjör-í tímabili getur það hæglega olt-\ ið, hver framtíð þjóðarinnar1, verður. Kjósendur verða að marka af-f stöðu sína til flokka með við- horfi til þessara mála. Sú athug un mun tvímælalaust leiða t-’ ljós, að vænlegasta leiðin til að* tryggja lausn þeirra mála, sem; Enamhnjd á bls. 1A.

x

Tíminn

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.