Tíminn - 13.10.1970, Blaðsíða 7

ÞRIDJUDAGUR 13. október 1970
TIMINN
7
um .sló'ðir huga gott til þeirra
framkvæmda, og Eysteinn Sig-
urðsson á Arnarvatni lýsti því
yfir. að ekki yrði gengið til
neinna samninga af hálfu iand-
eígenda um væntanlegar fram-
kvæmdir, fyrr en gerður hefði
verið satnningur um þær fram-
kvæmdir, sem þegar væri búið
að gera hér á þessum slóðum.“
Til þessara samninga við
landeigendur um þegar gerðar
framkvæmdir gekk stjórn Lax-
árvirkjunar aldrei, heldur veif
aði ráðuneytisleyfi. Að vísu
féllst hún á að fresta fram-
kvætndum við Miðkvísl um eitt
til tvö ár til að fá úr því skor-
ið, hvort hennar væri þörf.
Síðar var þessari frestun hafn-
að af hálfu verkfræðings henn
ar, og þá Voru framkvæmdir
hafaar.
3) Fundargerðabók hrepps-
nefndar Skútustaðahi’epps.
í gerðarbók hreppsnefndar
Skútustaðahrepps segir m.ýi.
frá sveitarstjórnarfundi, sem
haldinn var hinn Ið. júlí 1960.
Þar segir í gerðarbókinni, að
lagt hafi verið fram bréf frá
ábúendum á Arnarvatni og
Geirastöðum, þar sem farið er
fram á, að hreppsnefndin taki
að sér sókn og vörn fyrir
þeirra hönd og annarina sveitar
manna í þeim ágreiningsmál-
um, sem risið hafa út af mann-
virkjagerð og fyrirætlunum
stjórnar Laxárvirkjunar í Laxá
og kvfslum hennar. Samþykkti
hreppsnefndin að taka málið
að sér fyrir ábúendur.
4) Stjórn Laxárvirkjunar
fékk ráðuneytisleyfið
með því að beita
blekkingum.
Þá segir í gerðarbókinni, að
lesið 'hafi verið upp bréf stjórn
ar Laxárvirkjunar, dágs. 12.
júlí 1960. Bréfinu fylgdu leyfi
raforkumálaráðherra, dags. 5.
júlí 1960, þar sem Laxárvirkj-
un var heimilað að gera stíflu
i Miðkvísl og tvo hliðarfar-
vegi Syðstukvíslar. Kom þar
fram. að stjórn Laxárvirkjun-
ar byggði beiðni sína á því, að
samningar hefðu ekki náðst við
landeigendur um Ieyfi til þess-
ara framkvæmda.
Þá segir í gerðabók hrepps-
nefndarinnar orðrétt:
„Samkvæmt framkomnum
uplýsingum hlýtur hrepps-
nefndin að líta svo á, að fram
bornar ástæður fyrir leyfis-
beiðni þessari séu blekkingar
einar, því að um samninga-
gerð um stíflur í Miðkvísl stóð
ekki á öðru en, að stjórn Lax-
árvirkjunar fullnægði áður
framlögðum bótakröfum vegna
þeirra aðgerða, sem undanfar-
ið hafa verið framkvæmdar í
Syðstukvísl án alls leyfis eða
umtals. Þessum kröfum hefuv
stjórnin aldrei svarað form-
lega, en í munnlegu viðtali
talið þær sanngjarnar.
Um mannvirkjagerð 2—3 að
ofan (stíflur í tvo hliðarfar-
vegi Syðstukvislar og lagfær-
ing árfarvegs móts. við Geld-
ingaey) hefur aldrei verið tal-
að við landeigendur, svo þar
er sízt hægt að vitna til, að
samningar hafi ekki náðst. En
öll þeissi atriði falla undir
ákvæði, sem 144. gr. vatnalaga
tiltekur. að leitá þurfi umsagn
ar leindegenda um, áður en ráð
herra veitir leyfi til aðgerða.“
Þetta voru orð gerðarbókar
hreppsnefndar Skútustaða-
hrepps frá fundi hinn 15. júlí
1960.
5) Mótmælaskeyti lireþps-
nefndar Skútustaðahrepps.
Síðan segir í gerðarbókinni,
að samþykkt hafi verið, að odd
viti sendi stjórn Laxárvirkjun-
ar svohljóðandi símskéyti,
næsta dag:
„f umboði landeigenda og
annarra veiðiréttareigenda í
Mývatni og Laxá í Skútustaða-
hreppi kalla ég yður hér með
til ábyrgðar á hvers konar af-
leiðingum fyrr og síðar, sem
stafa kunna af gerðum og fyr-
irhuguðum framkvæmdum í
Laxá og kvíslum hennar.“
Þrátt fyrir símskeyti þetta
þegar árið 1960 og ótal mót-
mæli í munnlegum samtölum
leyfir stjórn Laxárvirkjunar
sér að halda því fram opinber-
lega, að stíflugerðinni í Mið-
kvísl hafi aldrei verið mót-
mælt. Hitt er sömuleiðis ljóst
af áðurnefndri fundargerð
hreppsnefndar, að stjórn Lax-
árvirkjunar aflaði sér ráðherra
leyfis til stíflugerðarinnar, án
þess áður að hafa reynt að ná
samkomuiagi við rétta umráða
tnenn landsins.
6) Hver voru skilyrði
Mývetninga? •
Þá segir ennfremur í 7. fund-
argerð hreppsnefndar árið
1960, að hinn 1. septemher
1960 hafi verið stofnað til við-
ræðufundar við stjórn Laxár-
virkjunar í húsakynnum henn-
ar við Laxárósa. Lagði stjórn
Laxárvirkjunar þar fram svör
raforkumálastjóra við skilyrð-
um Mývetninga fyrir samkomu
lagi um athafnir . við Laxá. í
skilyrðunum var m.a. farið
fram á, að farvegi Laxár verði
aldrei rótað neðan við Kleifar-
hólma, að stjórn Laxárvirkjun-
ar hlíti sameiginlegri ákvhrð-
un Iandeigenda við Laxá ofan
Laxárvirkjunar um hámarks-
vatnsrennsli í ánni, að stjórn
Laxárvirkjunar gangist undir
að hlíta sameiginlegri ákvörð-
un hrepssbúa um hámarks- og
lágmarksvatnsstöðu í Mývatni,
að eigendum Arnarvatns sé
bætt tjón fyrir spell á
iand; og veiðstöðvum vegna
væntanlegra framkvæmda með
árgjaldi, er svari til af-
nota af 50 kvw. rafniagns,
að almennt tjón annarra iand-
eigenda í hreppum af fyrirsjá-
anlegum hindrunum silungs-
gengdar milli Laxár og Mý-
vatns, svo og meiri og minr.i
landspjöllum undanfarið, sé
bætt með því, að Laxárvirkj-
un greiði verð á raforku ti::
sveitarmanna fi'á væntaniegri
raforkulínu um Mývatnssveit
niður á sama verði og útshiu-
verð rafmagns er hverju sinni
á Akureyri. Skilyrði bessi eru
rakin í fundargerð 4. sveitar-
stjórnarfundar hreppsnefndar
Skútustaðahrepps, sem haldinn
yar hinn 22. júií 1960.
7j Svör stjórnar Laxár-
virkjunar.
í áðurnefndri fundargerð 7.
sveitarstjórnaríuntíarins segir,
að svör raforkumálastjóra, sem
Laxárvirkjun bar fyrir sig,
hafi ver.ið neikvæð við öllum
skilyrðunum, sem máli skiptu,
en jafnframt hafi raforkumála-
stjóri bent á, að beitt yrði
ákvæðum vatnalaga ua eignar-
náih o.s.frv., ef þörf þætti á
vegna framkvæmdanna.
Þetta og margt annað er
talandi dæmi þess, hvernig
Laxárvirkjunarstjórn hefur
skotið sér undan að koma til
móts við Mývetninga með því
að veifa ráðuneytisleyfum eða
yfirlýsingum, sem hún hefur
fengið einhvern opinberan að-
iia til að skrifa undir eftir eig-
in fyrirsögn.
III.
Um ólögmæti stíflunnar
í Miðkvísl.
Stjórn Laxárvirkjunar vísar
um lögmæti stíflugerðarinnar
í Miðkvísl til leyfis landbún-
aðarráðuneytis frá 5. júlí
1960, en eins og réttilega er
tekið fram, var það leyfi veitt
með því skilyrði, að Laxárvirkj
un setti nothæfan silungs-
stiga fram hjá stíflunni.
I) Leyfi frá réttum umráða-
mönnum landsins vautaði.
Hins vegar minnist stjómi
Laxárvirkjunar hvergi á leyfi
frá landeigendum til þessarar
stíflugerðar, enda hafði hún
aldrei fengið neitt slíkt leyfi,
heldur vaðið inn á lönd bænda
í fullkomnu leyfisleysi með
stórar vélar og mannmarga
vinnuflokka. Þetta er heldur
ekki í fyrsta sinn, sem Laxár-
virkjun hefur talið sig eiga í
fullu tré við bændur með ráðu
neytisleyfi upp á vasann. Hitt
mun hún þó aldrei geta hrak-
ið, að með yfirgangi sínum hef-
ur hún brotið gegn fri'ðhelgi
eignarréttar og almennum
mannréttindum. Eða heldur
stjórn Laxárvirkjunar ef til
vill, að Mývetningar gætu lagt
undir sig íbúðarhús stjórnar-
innar á Akureyri, ef þeir hefðu
ráðuneytisleyfi til þess? Slíkt
og þvílíkt hefur Mývetningum
aldrei dottið í hug, enda þótt
Laxárvirkjun telji sig gcta
traðkað á eignarrétti Mývetn-
inga í krafti ráðuneytisleyfis.
2) Tóku möl til stíflugerðar
ófrjálsri hendi.
Hér má einnig því við auka,
að Laxárvirkjunarmenn iruddust
inn á landareign Gautlanda.
þegar framkvæmdirnar stó'ðu
yfir, og tóku þar möl til steypu
gerðar að landeigendum forn-
spurðum. Neitaði Laxárvirkjun
að greiða eyri fyrir mölicia, en
landeigendur lröfðu á'ður láti'ð
fara fram rannsókn á því, a'ð
þessi möl var nær sú cina, sem
nothæf var í Þingeyjarsýsln til
að steypa úr í vatni. Neyddust
landeigendur þá til að' kæra
Laxárvirkjun og féllst hún þá
á að greiða ákveðið verð fyrir
þá möl, er hún tæki eftirleiðis.
Ef þú lítur í alheimsblöð
... er
ávallt
CAMEL
í
fremstu röð
FILTERS

Land hins eiiífa sumars.
Paradís þeim, sem leita hvíldar og
skemmtunar.
Mikil náttúrufegurð, ótakmörkuð sól
ög hvítár baðstrendur.
Stutt að fara til stórborga Spánar,
Italiu og Frakklands.
Eigin skrifstofa Sunnu i Palma,
með islenzku starfsfólki.
FERÐASKRIFSTOFAN SUNNA
BANKASTRÆTI 7, SlMAR: 16400 12070
sunna
cTMALLORKA
^ CPARADÍS
S- cfÖRÐ
travel