Morgunblaðið - 02.12.2005, Qupperneq 8

8 FÖSTUDAGUR 2. DESEMBER 2005 MORGUNBLAÐIÐ
FRÉTTIR
Guðrún Eva Mínervudóttir
edda.is
„Hér er boðið upp á ólýsanlega
spennu og fegurð ... Óvænt sýn inn í
kviku mannsins.“
Þorgerður Sigurðardóttir, RÚV
„Yosoy er metnaðarfullt verk ...
speglar á áhrifamikinn hátt samfélag
firringar og ofurneyslu.“
Skafti Þ. Halldórsson, Mbl.
„Verulega vel skrifuð, talar til hins
vitsmunalega ... frumleg og metnaðarfull
skáldsaga.“
Jón Yngvi Jóhannsson,
Kastljósið
„Óvænt sýn inn í
kviku mannsins“
Samræmd stúdents-próf hafa verið mik-ið til umfjöllunar
undanfarið, eftir að í ljós
kom að mikill fjöldi nem-
enda ákvað að sniðganga
prófin með því að skila
auðum úrlausnarblöðum.
Ekki er gerð nein krafa
um lágmarkseinkunn,
heldur einungis að prófið
sé tekið.
Háskólarnir hafa þrýst
á um að haldin verði sam-
ræmd stúdentspróf, en
þau eru sögð geta auðveld-
að mat skólanna á hæfni
nemenda, og jafnvel komið að
hluta í stað inntökuprófa.
Í bréfi frá Háskóla Íslands til
ráðuneytisstjóra menntamála-
ráðuneytisins, dagsettu 12. nóv-
ember 2004, kemur fram að allir
deildarforsetar HÍ lýsi yfir „ein-
dregnum stuðningi“ við samræmd
stúdentspróf, og þeir hvetji
menntamálaráðuneytið til að
fjölga þeim á næstu árum.
„Flestar deildir telja að sam-
ræmd stúdentspróf muni gefa
mikilvægar upplýsingar um náms-
getu nýnema og deildirnar muni
nota slík próf við val á nýnemum ef
takmarka þarf aðgang að Háskól-
anum á næstu árum,“ segir enn-
fremur í bréfinu.
Ekki samanburðarhæfar?
Í bréfinu endurspeglast það við-
horf sem var uppi þegar undirbún-
ingur fyrir prófin stóð yfir, að
hefðbundin stúdentspróf henti
ekki vel til að bera saman stúdenta
eða velja á milli þeirra þar sem ein-
kunnir milli framhaldsskóla séu
„ekki fyllilega sambærilegar“.
Einn tilgangur samræmdra
stúdentsprófa er einmitt að veita
háskólum upplýsingar um náms-
stöðu nemenda, en eins og fram
kemur í reglugerð um samræmd
stúdentspróf er tilgangurinn einn-
ig sá að veita nemendum og skól-
um upplýsingar um námsárangur
nemenda í kjarnagreinunum, og
að veita fræðsluyfirvöldum upp-
lýsingar um árangurinn til að
hægt sé að kanna hvort markmið-
um aðalnámsskrár hafi verið náð.
Samræmdu prófin hafa verið
gagnrýnd fyrir að draga úr fjöl-
breytileika náms í framhaldsskól-
um. Júlíus K. Björnsson, forstöðu-
maður Námsmatsstofnunar, segir
að miðað sé við að nemendur taki
prófin í lok annars árs eða um mitt
þriðja ár sitt í framhaldsskóla, og
prófað sé úr kjarnagreinum sem
allir læri.
Nemendur hafa gagnrýnt að
sömu próf séu lögð fyrir nemendur
á mismunandi brautum, en þar
sem aðeins er prófað úr kjarna-
námsefni sem allir eiga að læra er
ljóst að sú gagnrýni á vart við rök
að styðjast.
Júlíus segir það vissulega von-
brigði fyrir Námsmatsstofnun að
nemendur hundsi prófin í stórum
stíl, enda séu prófin þau bestu sem
gerð hafi verið til þessa. Mennta-
málaráðherra benti á dögunum á
að Námsmatsstofnun gæti þurft
að kanna hvort prófin skili því sem
þau eigi að gera, í kjölfar gagnrýni
nemenda o.fl. Júlíus segir það
bæði sinn skilning og skilning
ráðuneytisins að í þessu felist ekki
gagnrýni á vinnubrögð stofnunar-
innar, heldur sé vísað til rammans
utan um prófin, að það vanti
sjúkrapróf, það sé óánægja í skól-
unum og fleira í þeim dúr. Ekkert
hafi farið úrskeiðis í framkvæmd-
inni.
Samræmd stúdentspróf eru
gagnleg á tvennan hátt fyrir Við-
skiptaháskólann á Bifröst, segir
Runólfur Ágústsson, rektor skól-
ans. Annars vegar vegna þess að
þau ýti á framhaldsskólana að
leggja meiri áherslu á kjarna-
greinarnar; stærðfræði, íslensku
og ensku, enda hafi verið bent á að
þekkingu nýstúdenta hafi verið
ábótavant, t.d. í stærðfræði. Hins
vegar séu prófin mælikvarði milli
skóla, og geri kleift að meta nem-
endur án þess að notast við hug-
lægt mat á skólum.
Eðlilegt að hafa sjúkrapróf
Framkvæmdinni við samræmdu
stúdentsprófin hefur þó verið
ábótavant, segir Runólfur. Eðli-
legt væri að hafa sjúkrapróf í þess-
um prófum eins og öðrum, en auk
þess megi segja að nokkuð skorti á
markaðssetningu prófsins, að
skýra markmiðin fyrir nemendum.
Nemendur hafa haldið því á lofti
að háskólar hafi gefið það út að
niðurstöður prófanna verði ekki
notaðar við mat á nemendum.
Þannig segir í tilkynningu frá
Hagsmunaráði íslenskra fram-
haldsskólanema að við eftir-
grennslan hjá háskólum landsins
hafi komið í ljós að enginn þeirra
hafi tekið afstöðu til prófanna, og
skólarnir komi því ekki til með að
meta tilvonandi nýnema eftir
frammistöðu þeirra í prófunum.
Runólfur segir að sér vitanlega
hafi enginn háskóli gefið út skýra
yfirlýsingu um að ekki verði tekið
tillit samræmds stúdentsprófs,
vísað hafi verið í bréf lögfræðings
HÍ, sem hafi verið oftúlkað. „Ég
tel almennt séð að mjög margt há-
skólafólk telji það til bóta að auka
þekkingu stúdenta í grunngrein-
um, og þetta sé ágætis tæki til
þess.“
Fréttaskýring | Háskólar hafa þrýst á að
tekin verði upp samræmd stúdentspróf
Samræmd en
umdeild próf
Hafa markmiðin með samræmdu
prófunum verið illa kynnt nemendum?
Margir nemendur skila auðu á prófunum.
Sjúkrapróf gætu kostað
nokkrar milljónir á ári

Gagnrýnt hefur verið að ekki
séu haldin sjúkrapróf í sam-
ræmdum stúdentsprófum. Júlíus
K. Björnsson hjá Námsmats-
stofnun segir að þar komi tvennt
til. Annars vegar kostnaður, sem
gæti numið milljónum króna á
ári. Hins vegar að ætlast sé til
þess að prófin séu tekin í lok ann-
ars árs eða á miðju þriðja ári, og
því hægt að endurtaka þau hálfu
ári seinna án þess að það seinki
útskrift.
Eftir Brján Jónasson
brjann@mbl.is
TENGLAR
...........................................
Sjá nánar á www.mbl.is/itarefni
500 MILLJÓNUM hefur verið út-
hlutað úr Kristnihátíðarsjóði frá
stofnun hans árið 2001 til ýmissa
verkefna á sviði fornleifarann-
sókna og menningar- og trúararfi
þjóðarinnar. Í gær var úthlutað úr
sjóðnum í síðasta sinn og var það
gert við hátíðlega athöfn í Þjóð-
menningarhúsi. Samtals var út-
hlutað 96 milljónum til 56 verk-
efna.
Ríkissjóður hefur lagt til 100
milljónir króna fyrir hvert hinna
fimm starfsára sjóðsins. Hlutverk
hans er tvíþætt: Annars vegar að
efla fræðslu og rannsóknir á menn-
ingar- og trúararfi þjóðarinnar og
stuðla að umræðum um lífsgildi
hennar, siðferði og framtíðarsýn.
Hins vegar að kosta fornleifarann-
sóknir á helstu sögustöðum þjóð-
arinnar.
Verkefnisstjórn um trúar- og
menningararf bárust 73 umsóknir í
ár og sótt var um 134 milljónir kr.
samtals. Stjórn Kristnihátíðarsjóðs
samþykkti að 47 umsækjendum
yrði veittur styrkur, samtals að
fjárhæð 38,2 milljónir kr.
Margar fornleifarannsóknir
Verkefnisstjórn á sviði fornleifa-
rannsókna bárust níu umsóknir,
samtals að fjárhæð 116,5 milljónir
kr. Stjórn Kristnihátíðarsjóðs sam-
þykkti að níu umsækjendum verði
veittur styrkur samtals að upphæð
57,6 milljónir króna. Rannsóknir á
sviði fornleifafræði munu fara
fram á Þingvöllum, á Hólum í
Hjaltadal, í Skálholti, á Kirkjubæj-
arklaustri, á Skriðuklaustri, í
Reykholti og á Gásum í Eyjafirði.
Auk þess var veittur styrkur til
DNA greiningar á beinagrindum
frá Keldudal og rannsóknar á
kumlum á Íslandi, en markmið
þeirrar rannsóknar er að varpa
ljósi á hvaða vitnisburð þau geyma
um samfélag og byggð á 9. og 10.
öld. Hæsti styrkurinn, 12 milljónir
kr., fer til fornleifarannsóknar á
Hólum í Hjaltadal.
Í gær var úthlutað úr sjóðnum í
síðasta sinn og hefur þá verið út-
hlutað um 500 milljónum króna. Í
tilefni af því ákvað stjórn
Kristnihátíðarsjóðs, en formaður
hennar er Anna Soffía Hauksdóttir
prófessor, að efna til ráðstefnu,
sem ber heitið „Hin forna framtíð“,
en hún hófst í fyrirlestrasal Þjóð-
minjasafnsins í gær og stendur
einnig í dag. Samnefnd sýning var
opnuð í gær í bókasal Þjóðmenn-
ingarhússins.
Kristnihátíðarsjóður
styrkir 56 verkefni
Morgunblaðið/Ómar
Anna Soffía Hauksdóttir, formaður stjórnar Kristnihátíðarsjóðs, kynnti helstu verkefni sem sjóðurinn hefur styrkt
á síðastliðnum fimm árum við athöfn í Þjóðmenningarhúsinu í gær, en alls hefur sjóðurinn úthlutað 500 milljónum.
Búið að úthluta samtals 500 milljónum frá stofnun sjóðsins
Eftir Sunnu Ósk Logadóttur
sunna@mbl.is